JET ADAM
Etkİleşİmlİ Grafİk BİLGİ
ERHAN BALIKÇI
Eski bir savaş uçağı pilotu, kendi icadı olan dört motorlu bir kanatla rüyalarını gerçekleştirdi.
Jet motorları pilotu yerden yükseltecek kadar kuvvetli olmadığından uçuş havada başlar.
Atlayıştan önce motorlar çalıştırılır ve son kontroller yapılır. Jet motorlarından çıkan sıcak gazlardan zarar görmemesi için atlayışın yapılacağı hava aracının zemini yüksek sıcaklığa dayanıklı malzemelerle örtülür.
Atlayışın yapılacağı hava aracının içerisinde yeterli alan yoksa pilot kanat uçları katlı biçimde atlar. Atlayıştan sonra 5 saniye içinde kanat uçları açılır. Serbest düşüş sırasında pilot hız kazanır. Bu sayede saatte 300 km hıza ulaşılabilir.
Uçuş, tıpkı kuşların yaptığı gibi vücut hareketleriyle yönlendirilir. Pilot Yves Rossy, jet motorlarıyla yaptığı uçuşu rüyalara en yakın an olarak tarif ediyor.
Pilot atlayıştan sonra 8 dakika dolmadan inişe geçmelidir. Paraşütü açacağı zamana kaskındaki altimetreden gelen seslere göre karar verir.
1
2
3
4
UÇUŞ AŞAMALARI
UÇUŞ BAŞLIYOR!
SERBEST DÜŞÜŞ
ÖZGÜRLÜK!
İNİŞ
KASK
Motosiklet kaskı ile arasındaki en belirgin fark, pilotun kaskının çok daha geniş bir bakış açısı sağlamasıdır.
Kaskın üzerinde, hava basıncını ölçerek pilotun bulunduğu yüksekliği çıkardığı ritmik seslerle haber veren ikinci bir altimetre bulunur.
ALTİMETRE
GÜVENLİK
İlk paraşütün açılmama ihtimaline karşı yedek paraşüt bulunur.
Acil bir durumda pilot kanattan kurtulup sadece paraşütle iniş yapabilir. Pilottan ayrılan kanadın herhangi bir hasar almaması ve düştüğü yere zarar vermemesi için kanatta ayrıca bir paraşüt bulunur.
KANAT
Çelikten 4,5 kat daha hafif, 3 kat daha dayanıklı karbon fiber malzemeden üretilir. Kanat uçları katlanabilir şekilde tasarlanır.
Tam dolu depo ile kanadın toplam ağırlığı 55 kg’a çıkar.
2 METRE
KATLANIR KANAT UCU
55
KİLO
DEPO
Kanadın içine yerleştirilir. Deponun %95’i kerosen (bir petrol ürünü), %5’i ise türbin yağı (sistemi yağlar) ile doludur. Pilot, tam dolu bir depo ile yaklaşık 8 dakika uçabilir.
Pilot, manetleri sıkarak bağlı olduğu plakayı ileri ve geri oynatabilecek şekilde serbest bırakır. Böylece kanat üzerindeki pozisyonunu değiştirebilen pilot, ağırlık merkezinin konumunu ayarlayarak daha kontrollü bir uçuş sağlar.
Depo
MOTORLAR
Çok küçük boyutlardaki dört jet motoru sayesinde pilot dalış esnasında saatte 300 km hıza ulaşabilir. Jet motorları aynı yöne bakar ve simetriktirler. Motorların konumlanmasındaki milimetrik bir sapma dahi kanadın daireler çizmesine neden olacağı için uçuşu imkânsız kılar.
Herhangi bir motorun infilak etmesi halinde pilotun zarar görmemesi için, motorların egzozları aynı ağırlıktaki çelikten 5 kat daha güçlü ve çelikten daha hafif bir malzeme olan kevlar ile kaplanır.
HIZ KONTROLÜ
Pilot, sağ elinin işaret ve orta parmakları etrafına geçirdiği kayışın üzerine monte edilen küçük bir cihaz sayesinde başparmağı ile jet motorlarının itme güçlerini ayarlar.
YÖNLENDİRME
Kanadın üzerinde yön kontrolünü sağlayan herhangi bir dümen yoktur. Pilot tüm yönlendirmeyi baş hareketiyle ve onu destekleyen kol ve bacak hareketleriyle gerçekleştirir.
Pilot, sırtını geriye doğru esnetip başını kaldırarak yükselmeye başlar.
Omuzlarını öne doğru itip başını çenesine değdirdiğinde ise dalış hareketini yapar.
PİLOT
1959 doğumlu İsviçreli eski savaş pilotu Yves Rossy jet motorlu kanatların mucidi ve bu kanatları kullanan ilk kişidir. Bu icadı nedeniyle kendisine Jet Adam lakabı takılmıştır.
Pilotun giydiği tulum Formula 1 pilotlarınkine benzer şekilde yüksek sıcaklığa dayanıklı malzemeden üretilir.
Saat ve altimetrelerden biri göğüs üzerine sabitlenir. Pilot altimetreye bakarak bulunduğu yüksekliği kontrol eder.
Paraşüt uygun yükseklikte açılmazsa paraşütün aerodinamik yapısına kavuşması zaman alacağından bu gecikme pilot için tehlikeli sonuçlar doğurabilir.