Satranç köşesinde bu ay Ocak 2020 probleminin çözümüne ve Şubat 2020 problemine yer veriyoruz.
İlk kez başınıza gelen bir olayı sanki geçmişte de aynen yaşamışsınız düşüncesine kapılma durumu dejavu olarak adlandırılıyor. İnsanların %60-%80’inin hayatları boyunca en az bir kez dejavu yaşadığı biliniyor. Ancak dejavu hâlâ anlaşılabilmiş değil. Bu durumun en önemli sebebi, dejavuyu tetikleyen herhangi bir etken bilinmediği için laboratuvar ortamında dejavu ile ilgili çalışmalar yapmanın çok zor olması. Dejavu hakkında tüm bilinenler bu deneyimi yaşamış insanların söylediklerine dayanıyor.
Anılar beyinde temporal lobda saklanır. Dolayısıyla dejavunun anlaşılabilmesi için temporal lob ve hafıza depolama süreci arasındaki ilişkinin kavranması gerekiyor. Bu konu hakkında henüz çok az şey bilinse de sinir hücrelerinde bilgi aktarımını sağlayan elektrik sinyalleriyle alakalı olabileceği düşünülüyor. Bazı epilepsi hastalarının epilepsi nöbetlerinden önce dejavu yaşadıklarını söylemesi de bu düşünceyi destekliyor. Sağlıklı insanların yaşadığı dejavunun bir sebebi epilepsi ile ilişkilendirilen bazı anormal elektrik sinyallerinin sağlıklı insanlarda da görülmesi olabilir.
Sağlıklı insanların dejavu yaşamasının bir başka sebebiyse beyindeki farklı sinir yolları arasında yaşanan uyumsuzluk olabilir. Örneğin görme algısı oluşurken duyulardan alınan ve farklı sinir yollarıyla taşınan bilgi beyindeki çeşitli bölgelere neredeyse eş zamanlı olarak ulaşıyor. Bazı araştırmacılara göre bilginin farklı bölgelere farklı zamanlarda ulaşması durumunda, beyin iki mesajı sanki farklı zamanlarda yaşanmış olaylar gibi algılıyor ve böylece dejavu yaşanıyor olabilir.
Satranç köşesinde bu ay Ocak 2020 probleminin çözümüne ve Şubat 2020 problemine yer veriyoruz.
Beynimiz duyu organlarımız aracılığıyla çevreden bilgi toplar ve hafızaya kaydeder. Bu bilgiler de çevreyi algılama, problem çözme ve davranış geliştirme gibi işleri gerçekleştirmek için kullanılır. Bilgileri bazen anlık olarak, bazen kısa, bazen de uzun süre hafızamızda tutarız.
Satranç köşesinde bu ay Aralık 2019 probleminin çözümüne ve Ocak 2020 problemine yer veriyoruz.
Yeni doğan bebeklerde görülen genetik sağlık sorunlarından biri, sinir hücrelerinin etrafında miyelin kılıfın olmamasıdır. Sinir hücrelerinin işlevlerini yerine getirmesine yardımcı olan bu koruyucu kalkan olmadan doğan bebeklerin el ve ayaklarında kısmi felç ortaya çıkabilir.
Satranç köşesinde bu ay Kasım 2019 probleminin çözümüne ve Aralık 2019 problemine yer veriyoruz.
San Francisco’daki Kaliforniya Üniversitesinde çalışan bir grup araştırmacı, insanların hiçbir sağlık sorunu yaşamadan az uykuyla yetinebilmesini sağlayan bir genetik mutasyon keşfetti.
Heyecanlandığımızda ya da kaygılandığımızda beynimizdeki amigdala bölgesi, tıpkı bir tehlike ile karşılaştığımızdakine benzer şekilde, stres-heyecan sistemi olarak da bilinen sempatik sinir sistemini etkinleştirir ve adrenalin salgılamaya başlar.
Satranç köşesinde bu ay Ekim 2019 probleminin çözümüne ve Kasım 2019 problemine yer veriyoruz.
Beynimiz hiç mola vermez, sürekli çalışır. Hayati fonksiyonları düzenler, çevreden algılanan uyarıları değerlendirir ve bilişsel becerilerden sorumludur. Beynimizde farklı işlevler için farklı sinir hücreleri vardır. Hafıza da özel bir grup sinir hücresinin yeniden etkinleşmesiyle oluşur. Peki, bu özel sinir hücrelerini diğerlerinden ayıran nedir?
Anılar ve yaşam tecrübeleri sanki ayrılmaz ikililermiş gibi görünür. Ancak bir grup araştırmacı, yakın zamanlarda Nature Neuroscience’ta yayımladıkları bir makalede, beyinlerindeki sinir hücrelerini uyararak laboratuvar hayvanlarının zihninde yapay anılar oluşturmayı başardıklarını açıkladı.
TÜBİTAK, Tunus Caddesi No:80, 06100, Kavaklıdere / Ankara
0312 298 95 24
E-Posta: bilim.genc@tubitak.gov.tr
0312 222 83 99
0312 221 18 60
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
