İlk kez başınıza gelen bir olayı sanki geçmişte de aynen yaşamışsınız düşüncesine kapılma durumu dejavu olarak adlandırılıyor. İnsanların %60-%80’inin hayatları boyunca en az bir kez dejavu yaşadığı biliniyor. Ancak dejavu hâlâ anlaşılabilmiş değil. Bu durumun en önemli sebebi, dejavuyu tetikleyen herhangi bir etken bilinmediği için laboratuvar ortamında dejavu ile ilgili çalışmalar yapmanın çok zor olması. Dejavu hakkında tüm bilinenler bu deneyimi yaşamış insanların söylediklerine dayanıyor.
Anılar beyinde temporal lobda saklanır. Dolayısıyla dejavunun anlaşılabilmesi için temporal lob ve hafıza depolama süreci arasındaki ilişkinin kavranması gerekiyor. Bu konu hakkında henüz çok az şey bilinse de sinir hücrelerinde bilgi aktarımını sağlayan elektrik sinyalleriyle alakalı olabileceği düşünülüyor. Bazı epilepsi hastalarının epilepsi nöbetlerinden önce dejavu yaşadıklarını söylemesi de bu düşünceyi destekliyor. Sağlıklı insanların yaşadığı dejavunun bir sebebi epilepsi ile ilişkilendirilen bazı anormal elektrik sinyallerinin sağlıklı insanlarda da görülmesi olabilir.
Sağlıklı insanların dejavu yaşamasının bir başka sebebiyse beyindeki farklı sinir yolları arasında yaşanan uyumsuzluk olabilir. Örneğin görme algısı oluşurken duyulardan alınan ve farklı sinir yollarıyla taşınan bilgi beyindeki çeşitli bölgelere neredeyse eş zamanlı olarak ulaşıyor. Bazı araştırmacılara göre bilginin farklı bölgelere farklı zamanlarda ulaşması durumunda, beyin iki mesajı sanki farklı zamanlarda yaşanmış olaylar gibi algılıyor ve böylece dejavu yaşanıyor olabilir.
Çok acıktığınızı ve arkadaşlarınızla beraber en sevdiğiniz ev yapımı hamburgerciye gittiğinizi hayal edin. Büyük bir iştahla siparişinizi verdiniz. Ancak yan masada oturan kişi meyve suyunu höpürdeterek içiyor. Çok rahatsız oluyor ve hemen orayı terk ediyorsunuz.
Bazen zamanın nasıl geçtiğini anlayamayız. Akşam olmak üzeredir ancak biz hâlâ gün ortasındaymışız gibi hissederiz. Bunun tam tersine trafiğin çok yoğun olduğu bir yerde zaman bir türlü geçmek bilmez. Peki nasıl oluyor da beynimiz zamanı farklı biçimlerde algılayabiliyor?
Satranç köşesinde bu ay Haziran 2019 probleminin çözümüne ve Temmuz 2019 problemine yer veriyoruz.
Hiç elinizin ya da ayağınızın uyuşması nedeniyle art arda iğneler batıyormuş gibi hissettiğiniz oldu mu? Karıncalanma dediğimiz bu olay uzun süre alışılmadık pozisyonda durduğumuzda ortaya çıkar.
Satranç köşesinde bu ay Mayıs 2019 probleminin çözümüne ve Haziran 2019 problemine yer veriyoruz.
Uluslararası bir araştırma grubu, farelerin gözlerine nanoparçacıklar (boyutları metrenin milyarda biri ölçeğinde olan parçacıklar) enjekte ederek kızılötesi ışığı algılamalarını sağladı. Çalışma ile ilgili makale Dr. Yuqian Ma ve arkadaşları tarafından Cell’de yayımlandı.
Satranç köşesinde bu ay Nisan 2019 probleminin çözümüne ve Mayıs 2019 problemine yer veriyoruz.
Satranç köşesinde bu ay Mart 2019 probleminin çözümüne ve Nisan 2019 problemine yer veriyoruz.
Columbia Üniversitesi’nde çalışan bir grup mühendis, insan düşüncesini sese çeviren bir teknoloji geliştirdi. Beyin sinyallerini takip eden sistem, algıladığı kelimeleri anlaşılır bir biçimde telaffuz edebiliyor. Gelecekte, konuşma sorunları yaşayan insanların bu teknoloji sayesinde iletişim kurması mümkün olabilir.
Yeni bilgiler öğrenmek ya da yeni bir hobi edinmek konusunda uzman olan beynimizde bu süreçte birtakım değişiklikler meydana geldiğini biliyor muydunuz? Gelin, bu süreci daha yakından inceleyelim.
Akay Caddesi No: 6 06420 Bakanlıklar / ANKARA
0312 298 95 24
E-Posta: bilim.genc@tubitak.gov.tr
0312 222 83 99
0312 221 18 60
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
