Eylül Ayında Gökyüzünde Neler Oluyor?

Ay ve Boğa Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Aldebaran 2 Eylül’ü 3 Eylül’e bağlayan gece birbirine çok yakın görünecek. Sondördün evresindeki Ay ile kırmızı dev Aldebaran’ı Güneş’in doğuşundan yaklaşık iki saat önce birlikte gözlemleyebilirsiniz.

Ay, Dünya etrafındaki yörünge hareketi sırasında 8 Eylül’de Dünya’ya en yakın, 20 Eylül’de ise Dünya’ya en uzak konumda olacak. Bu konumlardayken Ay ve Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 361.350 km ve 404.880 km.

Eylül Ayında Gezegenler

Merkür eylül ayının ilk haftasında gün doğumundan önce doğu ufkunun üzerinde gözlemlenebilir. İlerleyen günlerde Güneş’in arkasına doğru hareket eden gezegeni Güneş’in parlaklığı nedeniyle gözlemlemek mümkün değil. Merkür 21 Eylül’de üst kavuşum noktasında olacak.

Venüs gün batımından sonra güney-batı ufkunun üzerinde çok parlak bir şekilde bir akşam yıldızı görülebilir. Ayın ilerleyen günlerinde Venüs’ün parlaklığı artsa da gözlem süresi kısalıyor.

17 Ağustos’ta en büyük doğu uzanımı konumundan ayrılan Venüs Dünya’ya yaklaşmaya devam ediyor. Bu süreçte Venüs’ün parlaklığı ve görünür büyüklüğü artıyor. Venüs 26 Ekim’de alt kavuşum noktasına ulaşacak yani yörünge hareketi sırasında Güneş ile Dünya’nın arasından geçecek. Bu süreçte Venüs birkaç hafta boyunca gözlemlenemeyecek.

Venüs’ün Evreleri

Gökyüzünde en parlak görünen gökcisimlerinden biri olan Venüs'ün Ay’a benzer şekilde evreleri gözlemlenebilir.

ESO Avrupa Güney Gözlemevi

Venüs üst kavuşum noktasındayken yani Güneş’in arkasından geçerken “tam aydınlık” evrededir. Ancak bu konumdayken Güneş’le aralarındaki açısal mesafe çok küçük olduğundan Güneş’in parlaklığı nedeniyle gözlemlenemez. Venüs Güneş'ten açısal olarak ayrılmaya başladıkça gökyüzünde tekrar ortaya çıkar. Güneş’le aralarındaki açısal mesafe arttıkça gezegen diskinin aydınlık görünen kısmı büyür ve en büyük doğu uzanımı konumundayken maksimuma ulaşır. Venüs bu konumdan ayrılıp alt kavuşum noktasına doğru yaklaştıkça Dünya ile aralarındaki mesafe azaldığından görünür büyüklüğü ve parlaklığı artar. Gezegen diskinin aydınlık kısmı ise daralarak ince bir yay şeklinde görülmeye başlar.

Eylül ayı boyunca parlaklığı artan ancak görünen kısmı daralan Venüs’ün evrelerini bir teleskop yardımıyla takip edebilirsiniz.

Venüs 2 Eylül’de Başak Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Spika ile yakın görünümde. Spika’yı Venüs’ün kuzeybatısında bulabilirsiniz.

Mars eylül ayı boyunca Güneş’in batışından gece yarısına kadar gökyüzünde olacak. Güneş’in batışından sonra güneydoğu ufkunun üzerinde ortaya çıkacak Kızıl Gezegen gece yarısından kısa süre sonra güneybatı ufkundan batacak. Bir süredir gökyüzündeki en parlak gökcisimlerinden biri olan Mars’ın parlaklığı gün geçtikçe azalıyor ve gezegen daha erken batıyor.

Eylül ayının ilk haftasında Güneş’in batışından sonra Mars, Satürn ve Jüpiter güney-güneybatı ufkunun üzerinde birlikte gözlemlenebilir.

Jüpiter eylül ayında gün batımından sonra güneybatı ufkunun üzerinde Venüs’le birlikte ortaya çıkıyor ve Güneş’ten iki saat sonra batıyor. Terazi Takımyıldızı’ndaki Jüpiter ve Ay 14 Eylül’de birbirine yakın görünecek.

Satürn eylül ayında gün batımından gece yarısına kadar gökyüzünde. Satürn 17 Eylül’de Ay ile yakın görünümde. Yay Takımyıldızı’ndaki Satürn’ü ve Ay’ı Güneş’in batışından sonra güney-batı ufkunun yaklaşık 25 derece üzerinde görebilirsiniz.

1 Eylül saat 23.00, 15 Eylül saat 22.00 ve 30 Eylül saat 21.00’de gökyüzünün genel görünümü

Kaynaklar:

• 2018 Gök Olayları Yıllığı, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi
• https://eclipse.gsfc.nasa.gov/SKYCAL/SKYCAL.html