Memeliler sınıfında yer alan kemiriciler genellikle sürekli uzayan dişleri, kısa sürede çok sayıda yavrulamaları, hızlı hareket etmeleri ve ağaç, çöl, toprak altı, kayalık yerler ve sucul alanlar gibi farklı ortamlarda yaşayabilmeleriyle bilinir.
Biyofloresan canlının ışığı soğurması ve farklı renkte tekrar yaymasıdır. Bu olay denizlerde ve karalarda yaşayan bazı canlı türlerinde görülen biyolüminesans olayından farklıdır. Biyofloresan, canlıların derilerinde veya dokularında bulunan ve ışığı soğuran proteinler sayesinde gerçekleşir. Bu proteinler mavi ile morötesi dalga boyu aralığındaki yüksek enerjili ışınları soğurur ve daha uzun dalga boyundaki düşük enerjili ışınlar şeklinde geri yayar. Bu sayede biyofloresan yapan canlılar morötesi ışık altında yeşil, turuncu veya kırmızı renkte görünür.
Önceden biyofloresan olayının sadece bazı mercanlar ve denizanaları tarafından gerçekleştirildiği düşünülüyordu. Daha sonraki zamanlarda yapılan araştırmalarda bilim insanları sarı filtre yerleştirilen kameralar ile canlıları görüntülediklerinde okyanustaki bazı balık türlerinin parlak kırmızı, yeşil ve turuncu ışık yaydığını keşfetti. Fakat biyofloresan olayına sebep olan mekanizma henüz bilinmiyordu.
Biyofloresan yapan mercan
ABD’li bir grup araştırmacı tarafından iki köpekbalığı türü üzerinde yapılan yeni bir araştırmaya göre okyanusta mercanlar ve denizanaları dışında biyofloresan yapan canlılar farklı bir mekanizma kullanıyor.
Kabarık köpekbalığını ve zincir köpekbalığını inceleyen araştırmacılar bu iki köpekbalığının derilerinin açık ve koyu renk olmak üzere iki farklı tonda olduğunu ve parlamayı sağlayan floresan molekülünün derinin sadece açık renkteki bölümünde bulunduğunu keşfetti. Araştırmada bu molekülün bromo triptofan kinüre molekülleri olduğu anlaşıldı.
Biyofloresan yapan kabarık köpekbalığı
Araştırmacılar biyofloresan yapabilen canlıların yaydıkları renkli ışığın sadece gözünde sarı filtre bulunan canlılar tarafından görülebildiğini de keşfetti. Bu özelliğin köpekbalıklarının okyanusta birbirlerini tanımalarını ve iletişim kurabilmelerini sağladığı düşünülüyor. Ayrıca araştırmacılar köpekbalıklarının derilerindeki floresan molekülünün köpekbalıklarını mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlara karşı koruduğunu da düşünüyor.
Kaynaklar:
Memeliler sınıfında yer alan kemiriciler genellikle sürekli uzayan dişleri, kısa sürede çok sayıda yavrulamaları, hızlı hareket etmeleri ve ağaç, çöl, toprak altı, kayalık yerler ve sucul alanlar gibi farklı ortamlarda yaşayabilmeleriyle bilinir.
2019 TÜBİTAK Teşvik Ödülü’ne layık görülen Doç. Dr. Nurhan Özlü Sıcakkan ile, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’ne özel olarak, kanser araştırmaları üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik.
Üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye binlerce deniz canlısı türüne ev sahipliği yapıyor. Bu canlılardan biri de denizanası. Ülkemizdeki denizlerde sekiz denizanası türü yaşıyor. Bu türler ay denizanası, pusula denizanası, maviş denizanası, mor sokar denizanası, deniz ciğeri denizanası, ters-düz denizanası, göçmen denizanası ve beyaz noktalı denizanası.
Papağanlar ve kargalar, vücutlarının büyüklüklerine nazaran görece büyük beyinlere sahiptir ve sosyal zekâya sahip olmalarıyla bilinir. Geçmişte yapılan bilimsel çalışmalar kargaların birbirleriyle yardımlaşmadığını göstermişti. Yakın zamanda yapılan araştırmada ise bu kez papağanların birbirleriyle yardımlaşıp yardımlaşmadığı incelenmiş.
Göz renginiz annenizden, saç şekliniz ise babanızdan... Peki ama bu özellikler nesilden nesile nasıl aktarılıyor?
Günümüzde birçok canlı şehirleşme, tarım, endüstri gibi nedenlerle yaşam alanlarını kaybediyor. Bu canlılardan biri de Toros kurbağaları (Rana holtzi).
Mitokondrilerin hücrelerin enerji santralleri olduğu biliniyordu. Yakın zamanlarda yapılan araştırmalar, mitokondrilerin daha önceleri bilinmeyen yeni bir işlevini ortaya çıkardı. Dr. Zheng Wu ve arkadaşlarının Nature Metabolism’de yayımladıkları sonuçlara göre, mitokondriler DNA’ya zarar veren etkenleri algılayarak çekirdekteki DNA’nın daha iyi korunmasını sağlıyor.
Uluslararası bir araştırma grubu sıradan nesnelerin içinde bilgi depolamak için bir yöntem geliştirdi. Dr. Julian Koch ve arkadaşları tarafından yapılan araştırma Nature Biotechnology’de yayımlandı.
“Birincil düzenleme” adı verilen yeni yöntem DNA sarmalındaki iplikçiklerin ikisinin birden kesilmesini gerektirmiyor. Üstelik bu yöntem temel düzenleme gibi sadece belirli türdeki nokta mutasyonları değil herhangi bir türdeki nokta mutasyonu düzeltmek için kullanılabiliyor.
2017’de Madagaskar’da keşfettiği yeni çekirge türleri ile tanınan, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Zooloji Anabilim Dalı’nda öğretim üyesi olan Prof. Dr. Mustafa Ünal ile araştırmaları üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik.
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
0312 298 95 24
E-posta: bilim.genc@tubitak.gov.tr
0312 222 83 99
0312 221 18 60
E-posta: abone@tubitak.gov.tr
