Gökyüzündeki Gizemli Radar Yankılarının Sırrı Çözüldü
Boston Üniversitesi’nden bilim insanları, ilk defa 1962 yılında tespit edilen ancak bugüne kadar sebebi açıklanamayan, yerden 150 kilometre yüksekteki radar yankılarının nedenini bulmuş olabilir.
Jicamarca Radio Observatory (JRO)
1962 yılında kurulan Jicamarca Radyo Gözlemevi hizmete girdikten kısa süre sonra, yayılan yüksek frekanslı (VHF) radyo dalgalarının yaklaşık 150 kilometre yükseklikte geri yansıdığı anlaşıldı. Ancak radar yankısı olarak isimlendiren bu olay gün içinde gözlenmeye başlıyor ve güneşin batışından sonra ortadan kayboluyor. Güneş tutulmaları sırasında zayıflayan yankılar Güneş patlamaları sırasında ise daha da güçleniyor. Yankılar 1960’lı yıllardan beri yeryüzündeki farklı radar alıcılar tarafından tespit edilse de, bu olay atmosferin üstünde hareket eden uydular ve diğer cihazlar tarafından gözlenemedi.
NASA Goddard Space Flight Center
Sonuçları Geophysical Research Letters dergisinde yayımlanan araştırmada bilim insanları bu gizemli radar yankılarının sebebinin Güneş olabileceğini buldu. Güneş’ten yayılan yüksek enerjili morötesi dalga boyundaki ışınlar, atmosferin üst katmanlarında bulunan oksijen ve azot molekülleri ile çarpışarak iyonlaşmalarına ve yüksek enerjili elektronların açığa çıkmasına neden oluyor. Yüksek enerjili elektronlar, daha ağır iyonlar ve Dünya’nın manyetik alanı arasındaki etkileşimler atmosferde, ses dalgalarına benzer şekilde, yoğunluğu yüksek ve düşük bölgeler oluşmasına neden oluyor. Araştırmacılar radar yankılarının nedeninin atmosferin yoğunluğundaki bu dalgalanmalar olduğunu düşünüyor.
Bu görüşü sınamak amacıyla kullanılan bilgisayar modellemesi Güneş’ten yayılan radyasyonun enerjisinin atmosferde araştırmacılar tarafından öngörülen şartların oluşması için yeterli olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılara göre radar yankılarının belirli bir irtifada (yaklaşık 150 km) görülmesinin nedeni atmosferin bu bölgesindeki hava yoğunluğunun morötesi dalga boyundaki ışınlar ile moleküller arasındaki etkileşim için uygun olması.