Haziran Ayında Gökyüzünde Neler Görebilirsiniz?

NASA/JPL/Space Science Institute - Jüpiter’in NASA’ya ait Cassini uzay aracı tarafından Aralık 2000’de çekilen fotoğrafı

Jüpiter’in Rengindeki Değişimi Gözlemleyin

Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni Jüpiter, üzerindeki renkli şeritler ve Büyük Kırmızı Leke ile gökyüzü gözlemcilerine hayli ilginç görüntüler sunar. Jüpiter’in atmosferindeki, ekvatora paralel açık ve koyu renklerdeki şeritlerin renginin atmosferdeki gazların türü ve sıcaklığı ile ilişkili olduğu düşünülüyor.

Jüpiter’in ekvator bölgesi genellikle beyaz renkte görünür. Ancak geçmişte yapılan gözlemler bu bölgenin renginin bazı zamanlar sarı-kahverengiye döndüğünü gösteriyor. Yakın zamanda sonuçları yayımlanan bir araştırma ise yaklaşık olarak her 6-7 yılda bir Jüpiter’in ekvator bölgesinin renginin beyazdan sarı-kahverengiye döndüğünü gösteriyor. Araştırmacılar 2019-2021 yıllarında bu bölgenin renginde bir değişim meydana geleceğini tahmin ediyor.

Jüpiter’in atmosferindeki sıcaklığı düşük bölgelerde amonyak yükseldikçe soğur ve yoğunlaşarak donmuş amonyak kristalleri içeren ve beyaz renkte görünen bulutları oluşturur. Jüpiter’in atmosferindeki sıcak bölgelerdeyse amonyak bulutları buharlaşır ve atmosferdeki fosfor, kükürt ve karbon atomlarının oluşturduğu bileşiklerin sarı-kahve renkleri ortaya çıkar.

Akşam Gökyüzünde Dört Parlak Gezegen

Haziran ayında Merkür, Mars, Jüpiter ve Satürn gece yarısından önce gökyüzünde. Merkür ay boyunca Güneş’in batışından sonra batı-kuzeybatı ufkunun üzerinde görülebilir. Günler ilerledikçe Merkür’ün gözlem süresi uzuyor. Gezegen 24 Haziran’da gözlem için hayli uygun konumda olduğu en büyük doğu uzanımına geliyor. Haziran ayında Güneş’in batışından sonra gökyüzünü süsleyen diğer gezegen Mars. Her geçen gün Mars ufkun üzerinde alçalırken Merkür yükseliyor. 18 Haziran’da ise her iki gezegen birbirine değecek kadar yakın görünümde.

Haziran boyunca neredeyse bütün gece gökyüzünde olan Jüpiter hayli parlak. Ayın başında gün batımından kısa süre sonra doğu ufkundan doğan gezegen, ilerleyen günlerde Güneş battığında doğu ufkunun üzerinde bulunuyor. Satürn ise Jüpiter’den yaklaşık iki saat sonra doğu ufkundan doğuyor ve gün doğumuna kadar gökyüzünde kalıyor. Satürn’ü, gökyüzünde çaydanlığa benzeyen şekliyle tanıyabileceğiniz Yay Takımyıldızı’nın yakınlarında bulabilirsiniz.

Venüs ise haziran ayında gün doğumundan önce kısa süreliğine görülebilir. Ancak gezegen ufkun üzerinde alçalmaya devam ettiğinden haziran ayının sonunda görülmesi hayli zorlaşıyor.

Ay 8 Haziran’da hava karardıktan sonra batı ufkunun üzerinde Aslan Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Regulus ile birlikte görülebilir. 15 Haziran’da ise dolunay evresine yaklaşan Ay, Jüpiter ve Akrep Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Antares’in gökyüzünde oluşturduğu üçgen şeklini güney ufkunun üzerinde bulmayı deneyebilirsiniz.

16 Haziran’da Jüpiter, 18 Haziran’da Satürn ile gökyüzünde yakınlaşacak olan Ay’ı 17 Haziran’da her iki gezegenin ortasında bulabilirsiniz.

Kaynaklar:

• 2019 Gök Olayları Yıllığı, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi
• https://eclipse.gsfc.nasa.gov/SKYCAL/SKYCAL.html