Fotoğrafın büyük hali için tıklayın.
İçerisinde yer aldığımız Samanyolu Gökadası yüz milyarlarca yıldızdan oluşuyor ve yüz binlerce ışık yılı çapında çok büyük bir hacmin içine yayılıyor. Bu durum Samanyolu’nun fiziksel özelliklerinin hassas bir biçimde ölçülmesini hayli zorlaştırıyor. Örneğin Samanyolu’nun toplam kütlesi, 20. yüzyılda yaşanan teknolojik gelişmelere rağmen, bugün hâlâ büyük bir kesinlikle bilinmiyor. Öyle ki, bazı tahminler diğerlerinin neredeyse dört katı kadar.
Columbia Üniversitesi’nde çalışan bir grup araştırmacı, yaptıkları son hesaplar sonucunda Samanyolu’nun kütlesindeki belirsizliği %20’ye kadar düşürmeyi başardı. Dr. A. H. W. Küpper ve arkadaşlarının yaptığı araştırmanın sonuçları The Astrophysical Journal’da yayımlandı.
Hesaplar, küresel kümeler olarak adlandırılan yıldız kümelerinin hareketlerinin gözlemlenmesine dayanıyor. Küresel kümeler, Samanyolu’nun ana yapısını oluşturan diskin etrafında dönen yıldız kümeleridir. Binlerce hatta milyonlarca yıldızın bir araya gelmesiyle oluşan bu yoğun yıldız kümeleri, milyarlarca yıl içinde yavaş yavaş dağılır.
Araştırmacılar Palomar 5 adlı küresel yıldız kümesinin yoğunluğunda yaşanan değişiklikleri ölçmüş ve elde ettikleri verileri kullanarak Samanyolu’nun kütlesini tahmin etmişler. Sonuçlar, Samanyolu’nun 60.000 ışık yılı çapındaki hacmin içinde kalan kütlesinin Güneş’inkinin 210 milyar katı kadar olduğunu gösteriyor.
Türkiye’de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusu olan RASAT, sekiz yıldır Dünya’nın çevresindeki yörüngesinde dolanarak görüntü almaya devam ediyor. TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) mühendisleri tarafından tasarlanıp büyük ölçüde ülkemizde üretilen RASAT, 17 Ağustos 2011’de Rusya’daki Yasny Fırlatma Üssü’nden uzaya fırlatılmıştı.
Gezegenler yıldızların, uydular da gezegenlerin etrafında dolanır. Peki büyük uyduların küçük uydulara sahip olması da mümkün müdür? Eğer bu tür “altuydular” sadece etrafında dolandıkları uydunun kütleçekimi etkisinde hareket etseydi cevap kesinlikle evet olurdu.
Merkür, ağustos ayında, yıl içinde gün doğumundan önce gözlemlendiği zamanlar arasında en parlak görünümde. Jüpiter ve Satürn ise Güneş’in batışından sonra gökyüzünde görülebilir.
Teknoloji mağazalarından bile kolayca satın alınabilen küçük boyuttaki döner kanatlı İHA’ların devasa yolcu uçaklarına büyük hasarlar vererek uçuş güvenliğini tehlikeye atabileceğini biliyor muydunuz?
Konya Bilim Merkezi tarafından ilki 2018’de düzenlenen Astrofest gökyüzü gözlem etkinliği bu yıl 12-14 Temmuz tarihleri arasında Kapadokya’da gerçekleştirildi. “Herkese biraz gökyüzü!” sloganı ile düzenlenen etkinliğe gençler aileleriyle birlikte katıldı.
20 yıldır Dünya’nın çevresindeki yörüngesinde dolanan Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) geçmişten günümüze birçok araştırmacı astronota ev sahipliği yapıyor. Çoğunlukla altı ay süren görevleri boyunca Dünya’dan uzakta kalan astronotlar, su ve hava gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak için ISS’nin özel sistemlerinden yararlanıyor.
Şili’deki ALMA teleskoplarıyla gözlemler yapan bir grup gökbilimci, Dünya’ya yaklaşık 1500 ışık yılı mesafedeki genç bir yıldızın etrafında tuz molekülleri tespit etti. Dr. A. Ginsburg ve arkadaşları tarafından yapılan araştırmanın sonuçları Astrophysical Journal’da yayımlandı.
Ay, Güneş’ten sonra gökyüzündeki en parlak ikinci gökcismi. Ay gökyüzü gözlemcilerine çıplak gözle gerçekleştirebilecekleri birçok gözlem imkânı sunuyor. Örneğin her gece gökyüzünde Ay’ı farklı bir şekilde görürüz. Çünkü Dünya etrafındaki yörünge hareketi sırasında Ay’ın Güneş’e göre konumu sürekli değişir.
“Şu an saat kaç?” sorusuna saatimize hemen cevap verebiliriz. Geçmişteyse zamanı ölçmek hiç de kolay değildi. Usturlap adı verilen alet, Güneş ve yıldız gibi gökcisimlerinin gökyüzündeki konumuna göre zamanı ölçmeyi sağlıyordu.
Rus-Alman ortaklığı ile inşa edilen Spektrum Röntgen Gama (SRG) Uzay Gözlemevi'nin, 12 Temmuz 2019'da Kazakistan'da bulunan Baykonur Uzay Üssünden Proton roketiyle fırlatılması planlanıyor. Bu görevin temel amacı evrenin şimdiye kadar gerçekleştirilmemiş bir hassasiyetle X-ışını haritasını oluşturmak.
Akay Caddesi No: 6 06420 Bakanlıklar / ANKARA
0312 298 95 24
E-Posta: bilim.genc@tubitak.gov.tr
0312 222 83 99
0312 221 18 60
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
