Satranç - Ocak 2019
Satranç köşesinde bu ay Aralık 2018 probleminin çözümüne ve Ocak 2019 problemine yer veriyoruz.
Sevgili gençler,
Nerede kalmıştık? Tabii ki güzel bir satranç probleminde. Geçen ay size sorduğumuz soru şuydu:
İki hamlede mat
Dikkatimizi çeken özellik, siyah şahın kaçabileceği iki kare olması: b3 ve c3. Ancak beyaz hem 1...Şb3 hem de 1...Şc3 hamlelerine karşı 2. Vxd3 oynayarak mat edebilir (hazır matlar). Diğer yandan 1...Kb3, 1...Kc3 ve 1...d2 hamlelerinin hiçbirine karşı beyazın hazır matları yok. Bu durumda 1. Fb7!? cazip görünüyor çünkü 1...d2’ye karşılık 2. Fa6 mat, 1...Kb3’e karşı 2. Vc6 mat ve 1...Kc3’e karşılık da 2. Vd4 mat var. Tam “Çözümü bulduk!” diye neşelenecekken 1...Şc3! keyfimizi kaçırıyor. Bu hamleye karşı beyazın yanıtı yok.
Peki anahtar hamle ne? Tabii ki 1. Kf8! Varyasyonlara bakalım:
- 1...d2 2. Kc8 mat,
- 1...Kb3 2. Kc8 mat,
- 1...Şb(c)3 2. Vxd3 mat,
- 1...Kc3 2. Vf7 mat!
Çeldirici 1. Fb7!? ve gerçek anahtar hamle olan 1. Kf8!’in ortak bir özelliği var: İkisi de vezirin yolunu açıyor. 1. Fb7!? vezirin c6’dan, 1. Kf8! ise f7’den şah çekerek mat etmesine imkân sağlıyor. Yani her iki durumda da Bristol teması işlenmiş.
Gelelim bu ayın örnek sorusuna:
İki hamlede mat
Bu minyatür problemde siyah vezirin açmazda olduğunu görüyoruz. Ama “mutlak” bir açmaz değil bu; siyah vezir eğer isterse açmaz hattı üzerinde oynayabilir. Yani “gevşek açmazda” olduğunu söyleyebiliriz. Diğer yandan bu problemin bir bekleme hamlesiyle çözülemeyeceği de açık. O halde bu bir “tehdit” problemi olmalı.
Çözüm:
1. Fg5! (tehdit: 2. Fh6 mat)
a) 1...e6 2. Va8 mat,
b) 1...e5 2. Va3 mat.
a ve b varyantları arasındaki benzerlik dikkatinizi çekti mi? Her ikisinde de piyon farklı bir hatta siyah vezirin yolunu kesiyor. Beyaz da bundan yararlanarak siyah veziri açmazdan kurtaran bir hamleyle mat ediyor. Yani burada “Gamage teması” kullanılmış. Gamage temasında, siyah açmazda olan taşının yolunu kesen bir hamle yapar. Bu da beyazın açmazı kaldıran bir hamle ile mat etmesini mümkün kılar. Bizim örneğimizde a varyantındaki 1...e6 hamlesi siyah vezirin c8’e ulaşmasını engeller. Beyaz da 2. Va8 ile mat eder. Bu hamle her ne kadar siyah veziri açmazdan çıkarmış olsa da e6’daki piyon nedeniyle 2...Vc8 savunması yapılamamaktadır. b varyantının da aynı kalıba uyduğuna dikkat edelim.
Temanın bulucusu olan Frederick Gamage (1882-1956) özellikle iki ve üç hamlelik problemlerde uzmanlaşmış ABD’li bir kurgucudur.
Son olarak, sizi kendi kendinize çözmeniz için yine iki hamlelik bir problemle baş başa bırakıyoruz. Bir sonraki ay görüşmek üzere...
İki hamlede mat
