Günümüzde insanların toplu halde bulunduğu mekânlarda (örneğin alışveriş merkezleri, havalimanları, metro istasyonları) olası saldırılara karşı insanları korumak, sınır ve gümrük kapılarında kaçakçılığı engellemek gibi amaçlarla, tehlike oluşturabilecek ya da yasalara aykırı olan nesneleri görüntüleyebilen sistemlerin geliştirilmesine ihtiyaç duyuluyor. Ancak güvenlik aramaları sırasında insanların uzun süre bekletilmemesi ve bireysel mahremiyetlerinin ihlal edilmemesi önemli. Uzaktan görüntüleme sistemleri sayesinde bu sorunların üstesinden gelmek mümkün.

Son yıllarda uzaktan görüntüleme amacıyla geliştirilen yöntemlerden biri terahertz görüntüleme sistemleri. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Malzeme Enstitüsü’ndeki MİLTAL ekibi, pasif terahertz yöntemle görüntüleme yapan bir görüntüleme sistemi geliştirdi.

Geliştirilen sistem iç mekânlarda 6 metre mesafeden giysi altına gizlenmiş tehlikeli metal ve metal olmayan nesneleri, açık alanlarda ise 10 metre mesafeden giysi altına gizlenmiş tehlikeli metal nesneleri görüntüleyebiliyor. Terahertz görüntüleme sistemi sayesinde tabanca, tüfek, bıçak gibi silah olarak kullanılabilecek aletlerin yanı sıra metal dedektörler tarafından tespit edilemeyen canlı bomba ve patlayıcı düzenekler ile uyuşturucu madde, tütün, sigara, et, alkol gibi kaçaklığı yapılan eşyalar tespit edilebiliyor.

 MUSIS multispectral imaging and spectroscopy

Terahertz görüntüleme sistemlerinde terahertz bandındaki ışınlardan yararlanılıyor. Işık tayfının kızılötesi ile mikrodalga bölgeleri arasında yer alan terahertz bandındaki ışınların (THz) dalga boyu 3 milimetre ile 30 mikrometre arasındadır. Bu görüntüleme yönteminin, X-ray cihazlarından farklı olarak, insanlar için bilinen bir zararlı etkisi yok. Terahertz ışınlar günlük hayatta kullanılan ve metal olmayan birçok katı maddeye (örneğin plastik, kıyafet, yağ dokusu, kâğıt), belirli sıvılara ve gazlara nüfuz edebilir. Terahertz görüntüleme yönteminden farklı amaçlarla (örneğin güvenlik kontrolü, bilimsel görüntüleme, paketli ürünlerin denetlenmesi) yararlanılıyor.

Terahertz görüntüleme sistemlerinde görüntülenecek canlıdan yayılan terahertz bandındaki ışınlar kullanılabilir (pasif THz yöntem olarak isimlendirilir) ya da görüntülenecek nesne terahertz bandında ışık yayan bir kaynak tarafından aydınlatılabilir (aktif THz yöntem olarak isimlendirilir). Terahertz bandındaki ışınlar bir maddeye nüfuz ettiğinde maddeyle nasıl etkileşeceği maddenin fiziksel ve kimyasal yapısına bağlıdır. Dolayısıyla sinyaldeki değişimler tespit edilerek maddenin ne olduğu hakkında bilgi sahibi olunabiliyor.

TÜBİTAK tarafından geliştirilen sistem %95 yerlilik oranına sahip. Terahertz görüntüleme sistemi ilk olarak Kapıkule Gümrük Kapısı Yolcu Salonu’nda kullanılmaya başlandı. Yüksek çözünürlüğe sahip, uzaktan görüntüleme yapabilen sistem sayesinde sınır kapılarındaki kontroller yolcuların fiziksel olarak aranmasına ihtiyaç duyulmadan ve yolcu akışı yavaşlatılmadan gerçekleştirilebiliyor.

• E. N. Grossman ve ark., “Terahertz active and passive imaging”, The 8th European Conference on Antennas and Propagation (EuCAP 2014), 2014.