Türkiye’nin Dev Kertenkelesi Çöl Varanı

Türkiye’de Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sınırlı bir alanda yaşayan çöl varanı (Varanus griseus griseus) dünyada Suriye, Filistin, Ürdün ve Irak gibi ülkelerde görülür. Yetişkin olanları çoğunlukla sarı-turuncu renktedir ve vücutlarında siyah geniş çizgiler bulunur.

Çölde ve yarı çöl alanlarda yaşayabilen bu canlıların en büyük özelliği uzun çatallı dilleri. Dillerinin bu özel yapısı sayesinde havayı koklayarak avlarını bulabilirler. Boyları genellikle 100 cm civarında olan çöl varanlarının en büyükleri 130 cm olarak kaydedilmiş. Dev cüsselerine rağmen toprağı kazabilmelerinin yanı sıra avlarının peşinde koşarken çalılara ve küçük ağaçlara tırmanıp gerektiğinde suya da girebilirler. 

Başlıca besin kaynakları kemiriciler, sürüngenler, kuşlar ve bunların yumurtaları olan çöl varanları yuvalarını mağara ve kaya yarıkları gibi korunaklı yerlere yapar. Havaların soğumasıyla birlikte eylül-nisan ayları arasında kış uykusuna yatarlar.

İri gövdelerine rağmen insanlarla karşılaştıklarında hızlı bir şekilde hareket ederek kaçabilen çöl varanları sanılanın aksine zehirli veya saldırgan bir yırtıcı da değil.

Dünyadaki bütün canlılar gibi çöl varanları da yaşadıkları bölgenin ekolojik dengesinin korunmasına yardımcı oluyor. Bu nedenle ülkemizde Şanlıurfa, Birecik ve Şırnak’ta çok sınırlı alanlarda yaşayan bu canlıların korunması gerekiyor.

Kaynaklar:

• http://www.turkherptil.org/IcerikDetay.asp?Harf=533
• https://www.arkive.org/desert-monitor/varanus-griseus/