Türkiye’nin Uçan Yırtıcısı Şah Kartal

Atmacagiller ailesinin bir üyesi olan şah kartal dünyada Kıbrıs da dâhil olmak üzere Güney Avrupa’dan Güney Rusya’ya kadar geniş bir alanda yaşar. Türkiye’de ise özellikle İç Anadolu ve Ege taraflarında görülür.

Geniş kanat açıklığı ve büyük gövdesiyle kartal türleri içinde en iri olanıdır. Kanat açıklıkları 215 cm, boyları ise 92 cm kadar olabilir. Erişkin bir bireyin sırtı siyah-kahverengi, gövdesi koyu kahverengi, baş ve ense kısımları ise altın sarısı rengindedir. Ense kısmında pelerine benzer beyaz bir benek vardır. Bu nedenle şah kartal ya da imparator kartal adıyla bilinir. Yavrular ise daha açık ve alacalı renktedir.

Daha çok ormanlık bölgelerde yaşamayı tercih etseler de tepeler, dağlar ve nehir boyları gibi yerlerde de bulunurlar. Göçebe hayvanlardır. Göç sırasında farklı yaşam alanlarında görülebilirler. Genellikle açık alanlarda ve sulak bölgelerde avlanırlar.

Besin kaynaklarını ise tavşan, yer sincabı gibi küçük memelilerin yanı sıra bazı sürüngen ve kuşlar oluşturur. 

Avlanırken önce açık alanların ve ormanlık bölgelerin sınırlarının üzerinde yavaşça uçarlar. Daha sonra çok iyi görme becerilerini kullanarak avlarının yerini belirler ve hızlı bir biçimde aşağıya doğru süzülerek onları yakalarlar.

Yuvalarını özellikle tek bulunan ve çevreyi rahatça görebilecekleri ağaçlara yaparlar. Her yıl yuvalarını yenileyerek aynı yuvada kalırlar. Dişiler yılda iki bazen de üç yumurta yapar. Yaklaşık 43-45 gün sonra yavrular yumurtadan çıkar. Yumurtadan çıkan yavrular dört yılda olgunlaşır. 

Türkiye’de bulunan türü Asya imparator kartalı olarak da adlandırılır. 

Kaynaklar:

• Gözcelioğlu, B., "Soyu Tehlikedeki Gündüz Yırtıcımız Şah Kartal", Bilim ve Teknik, Sayı 502, s. 84-85, 2009.
• http://landforlife.org/en/index.html
• https://www.researchgate.net/publication/261793572_Imperial_Eagle_Management_Guidelines
• http://www.raptors-international.org/book/raptors_worldwide_2004/Clark_2004_569-574.pdf
• http://www.senckenberg.de/files/content/forschung/publikationen/vertebratezoology/vz62-2/07_vertebrate_zoology_62-2_hasani_et_al_273-280.pdf