Ulusal Antarktik Bilim Seferi I - Doç. Dr. Burcu Özsoy'la Söyleşi

Ülkemizin Antarktika üzerinde bilimsel araştırmalar yapmak için başlattığı girişim hız kazanarak devam ediyor. Antarktika ile ilgili tüm çalışmalar artık T.C. Cumhurbaşkanlığı himayelerine kabul edilmiş durumda. Bu durum önümüzdeki süreçte Antarktika’da araştırmalarımızın artacağının en büyük göstergesi.

İlki 2017 yılında gerçekleştirilen Ulusal Antarktika Bilim Seferi'nin üçüncüsü için Türk araştırma ekibi 29 Ocak 2019'da yola çıktı.

2017 yılında dokuz araştırmacımızın katıldığı Ulusal Antarktik Bilim Seferi I (TAE1) gerçekleştirilmişti. Biz de sefere katılan tüm araştırmacılarımızdan neler yaptıklarını, kendi çektikleri fotoğraflar eşliğinde anlatmalarını istedik. İlk söyleşimizi seferin liderliğini yapan Doç. Dr. Burcu Özsoy’la gerçekleştirdik.

TÜBİTAK Bilim Genç: Ulusal Antarktik Bilim Seferi I’den bahseder misiniz?

Doç. Dr. Burcu Özsoy (İTÜ): Ulusal Antarktik Bilim Seferi I, 24 Şubat – 04 Nisan 2017 tarihleri arasında T.C. Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde ve İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğü (İTÜ) ve Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi Müdürlüğü (PolReC) koordinatörlüğünde gerçekleştirildi. Ulusal olarak düzenlenen ilk müstakil sefer olması sebebi ile hayli önemli olan bu bilimsel organizasyon Antarktika kıtasında yaz mevsiminin yaşandığı bir zamanda yapıldı. Ancak kıtadaki yaz ayı sıcaklıkları ile İstanbul’un kış ayı sıcaklıklarının birbirine yakın olduğunu söylemem gerekir. Özellikle kıtanın iç kısımlarında yapılan kara çalışmaları sırasında bu soğukluğu daha fazla hissettik diyebilirim.

Seferin en önemli başarısı, Türk bilim insanlarının sadece ülke sınırlarının içinde değil, dışında da başarılı bir şekilde bilimsel çalışma yapabilecek kapasiteye ulaştığını tüm dünya bilim insanları ile paylaşmış olmasıdır.

TÜBİTAK Bilim Genç: 2016’da Antarktika’ya düzenlenen seferden farklı olarak ne gibi izlenimleriniz oldu?

Doç. Dr. Burcu Özsoy: 2016’da Ukrayna ile ortaklaşa gerçekleştirilen seferin kapsam ve süresinden farklı olarak Türkiye tarafından kiralanan bir gemi ile çıkılan bu seferde sadece Türk bilim insanları yer aldı. 30 gün süren sefer boyunca Antarktika Yarımadası’nın batı kıyılarındaki bilimsel çalışmaların yanı sıra Türk Antarktik Bilim Üssü için ön fizibilite çalışmaları gerçekleştirildi. Türk bayrağını taşımanın haklı gururu ve Cumhurbaşkanlığı tarafından verilen büyük görevin sorumluluğu ile Türkiye’nin Antarktika politikasında atılan en büyük adımları attığımızı düşünüyorum. Sefer lideri olarak tüm sefer katılımcılarının bu bilinçle hareket ettiğini gönül rahatlığı ile söyleyebilirim.

TÜBİTAK Bilim Genç: Ziyaret ettiğiniz üsler/istasyonlar ve araştırmacılar ile ilgili izlenimleriniz nasıldı?

Doç. Dr. Burcu Özsoy: TAE-I kapsamında Antarktika Yarımadası’nın batı kıyılarında 68° Güney enlemine kadar seyir yaptık. Bu seyir sırasında şu üsleri/istasyonları ziyaret ettik:

. King George Adası’nda bulunan, Şili’ye ait Profesör Julio Escudero Üssü; Rusya’ya ait Bellingshausen İstasyonu, Çin’e ait Çin Seddi İstasyonu, Arjantin’e ait Carlini İstasyonu, Almanya’ya ait Dallman Laboratuvarı

. Robert Adası’nda bulunan, Şili’ye ait Risopatron Üssü

. Galindez Adası’nda bulunan, Ukrayna’ya ait Vernadsky İstasyonu

. Renaud Adası’nda bulunan, Birleşik Krallık’a ait Rothera İstasyonu ve Hollanda’ya ait Dirck Gerritsz Laboratuvarı

Her üste/istasyonda bulunduğu bölge ve personelin uzmanlık alanlarına göre bilimsel faaliyetler yürütülüyor. Ukrayna uzay çalışmalarına, Şili biyolojik çalışmalara daha fazla önem verirken Birleşik Krallık bu çalışmaları yıl boyunca sürdürüyor.

Antarktika’da birçok bilim üssünde büyük bir misafirperverlikle karşılaştık. En küçüğünden en büyüğüne her bilim üssü elindeki imkânları bizimle paylaşmak için kapılarını sonuna kadar açtı. Bu, bizleri çok mutlu etti. Türkiye’nin Antarktika adımlarının yabancı ülkelerin bilim insanları tarafından çok olumlu karşılandığını da belirtmek isterim.

TÜBİTAK Bilim Genç: Antarktika’da küçük bir sürpriz ile karşılaştınız...

Doç. Dr. Burcu Özsoy: Evet, bilim üssü ziyaretlerimizin ilki olan Escudero’da bizi bir sürpriz bekliyordu. İTÜ Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi’nin girişimleri ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bütçesi ile bu üste görev alan İTÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nazlı Olgun Kıyak, TAE-I ekibini üssün girişinde karşıladı. Kısa süren ziyaretimizde Türk bayrağının gönderde olduğunu görmek bizleri daha da mutlu etti.

TÜBİTAK Bilim Genç: Sizi zorlayan koşulları sorsak...

Doç. Dr. Burcu Özsoy: Antarktika dendiğinde tabii ki akla ilk gelen şeylerden birisi soğuk. Bizler de bütün donanımlarımıza rağmen soğuk sebebi ile hayli zorlandık. Ayrıca fırtınalı havalarda geminin sallanması da bir başka zorlayıcı etkendi. Ekip ruhu ve Türk bayrağını taşımanın gururu ile bütün zorlukları sorunsuzca aştığımızı belirtmek isterim.

 

TÜBİTAK Bilim Genç: Antarktika’da araştırma yapmaya nasıl karar verdiniz?

Doç. Dr. Burcu Özsoy:  Bu konuyla ilgili detayları derginize geçen yıl da anlatmıştım. 2006 yılında doktora çalışmalarım sırasında danışmanımın “Mars mı, Antarktika mı?” sorusuna verdiğim cevap bugün hayatımın temelini oluşturuyor. 2006 yılından bu yana başta Antarktika olmak üzere kutup bölgelerinde uzaktan algılama yöntemlerinin uygulanması ile ilgili birçok bilimsel makale yayımladım. Türkiye’nin Antarktika’daki 50. yılı olan 2017 benim kutup bilimlerindeki 11. yılım.

TÜBİTAK Bilim Genç: Türkiye'nin bölgede etkin rol oynaması için ne yapılması gerekiyor?

Doç. Dr. Burcu Özsoy:  Türkiye son iki yıldır özel girişimlerle kutup bölgeleri ile ilgili olarak adından sıkça söz ettiren bir ülke olmaya başladı. 2016 yılında Antarktik Araştırmalar Bilimsel Komitesi’ne (SCAR) üyelik ve 2017 yılında Antarktika Antlaşması Çevre Koruma Protokolü’ne taraf olarak Antarktika konusunda bilimsel ve politik tavrımızı tüm dünyaya gösterdik. Arktik Konsey’e olan başvurumuzu takip ediyoruz. Gelecek yıllarda hem Arktik Konsey hem de Uluslararası Arktik Bilimsel Komitesi’ne (IASC) üye olmamız gerekecek. Her yıl düzenlenecek ulusal bilim seferleri ve uluslararası iş birlikleri kapsamında, yabancı ülke kutup bilim üslerinde görev alacak Türk bilim insanlarının bilimsel çalışmaları ile Türkiye kutup bölgeleriyle ilgili adından söz ettiren bir ülke olacaktır.

 

TÜBİTAK Bilim Genç: Eklemek istedikleriniz...

Doç. Dr. Burcu Özsoy:  Ulusal Antarktik Bilim Seferi I’in gerçekleşmesindeki katkılarından dolayı;

. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan,

. Başbakanımız Sayın Binali Yıldırım,

. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Sayın Dr. Faruk Özlü,

 

. Cumhurbaşkanlığı Kurumsal İletişim Başkanı Mücahit Küçükyılmaz,

. Cumhurbaşkanlığı Kurumsal İletişim Başkanlığı Proje Yönetim Müdürü Evren Başar,

. Cumhurbaşkanlığı Kurumsal İletişim Başkanlığı Proje Yönetim Müdür Yardımcısı Ali Murat Önder,

 

. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Prof. Dr. Cevahir Uzkurt,

. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Doç. Dr. Elife Ünal,

. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge ve Teknoloji Politikaları Dairesi Başkanı İlknur İnam,

. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi ve Teknoloji Uzmanı Hasan Tahsin Çobanoğlu,

. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi ve Teknoloji Uzmanı Eda Ünal,

 

. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı Suat Hayri Aka,

. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz Ticareti Genel Müdürü Cemalettin Şevli,

. Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü,

 

. Dışişleri Bakanlığı Çevre ve İklim Değişikliği Genel Müdür Yardımcısı Özlem Gülsün Ergün,

. Dışişleri Bakanlığı  Çevre ve İklim Değişikliği Genel Müdür Yardımcılığı Daire Başkanı İbrahim Cem Şahinkaya,

. Türkiye Cumhuriyeti Buenos Aires Büyükelçisi Meral Barlas ve büyükelçilik personeli,

. Türkiye Cumhuriyeti Santiago Büyükelçisi Gökçen Kaya ve büyükelçilik personeli,

 

. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Deniz ve Kıyı Yönetimi Dairesi Başkanı Murat Turan,

. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Uzmanı Eda Bayar,

 

. İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Karaca,

. İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Alper Ünal,

. İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Telem Gök Sadıkoğlu,

. İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Tayfun Kındap,

. İstanbul Teknik Üniversitesi Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa Yazgan,

. İstanbul Teknik Üniversitesi Genel Sekreter Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Serdar Bilgi,

. İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Danışmanı Doç. Dr. Gülname Turan,

. İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Danışmanı Doç. Dr. Yüksel Demir,

. İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Danışmanı Öğretim Görevlisi Mehmet Kara,

. İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Gülsen Uçarkuş

ve tüm rektörlük çalışanları,

. Osman Atasoy - Sibel Atasoy,

. Ulusal Antarktik Bilim Seferi I’e katılan dokuz cesur yürek ve Kuzey Kutup Bölgesi ve Antarktika başta olmak üzere zor koşullarda ülkesi adına bilimsel çalışmalar yürüten fedakâr tüm bilim insanlarına teşekkürü bir borç bilirim.