Uzay Koşullarını Yeryüzünde Test Etmek: Yerli Vakum Odası

Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Durusoy ile kurucusu olduğu Hacettepe Teknopark’taki Nanovak firmasında ürettikleri vakum odaları ve vakum odalarının kullanım alanlarıyla ilgili bir söyleşi gerçekleştirdik.

Bir uzay aracı geliştirirken uzayın zorlu koşullarında düzgün şekilde çalışıp çalışamayacağını belirlemek için uzay aracı ve bileşenlerinin öncelikle Dünya’da test edilmesi gerekiyor. Bu amaçla vakum odaları kullanılıyor. Vakum odaları içindeki gaz yoğunluğu düşürülerek vakum koşullarının oluşturulduğu ekipmanlardır.

TÜBİTAK UZAY’daki test laboratuvarında kullanılan yerli üretim vakum odası

Dünya’nın atmosferindeki gazlar temas ettiği yüzeyler üzerinde basınç oluşturur. Dünya’nın kütleçekim etkisinin azalması nedeniyle Dünya’dan uzaklaşıldıkça atmosferin yoğunluğu düşer. Uzaydaki madde yoğunluğu ise çok düşüktür (1 metreküp hacimde birkaç atom olduğu tahmin ediliyor). Uzay ortamında görev yapan uzay araçları aynı zamanda çok düşük ve çok yüksek sıcaklıklara maruz kalabilir. Uzay simülatörü olarak kullanılan vakum odalarında uzaydaki çok düşük ve yüksek sıcaklık ile düşük basınç koşulları oluşturulabiliyor.

Vakum odaları uzay araştırmalarının yanı sıra ince film kaplama, gıda sanayi gibi farklı alanlarda da kullanılıyor.