Fotoğraf: Prof. Dr. Hüseyin Sarı

Ağustos ayında yayınlanan yazılarımızda sizlere doğa yürüyüşleriyle ilgili bazı ipuçları vermiştik. Bu yazıda ise doğa yürüyüşü yaparken aynı zamanda tarihte yolculuğa çıkabileceğiniz ülkemizdeki kültür yollarından bahsedeceğiz. Bu rotalar sayesinde Anadolu’nun zengin tarihini, kültürel ve doğal güzelliklerini yürüyerek veya bisikletle keşfedebilirsiniz.

Kültür yolları geçmişte yaşamış uygarlıkların ulaşım, ticaret, göç, inanç gibi farklı amaçlarla kullandığı güzergâhların, günümüzde doğaseverlerin ve gezginlerin tekrar yürüyebilmeleri amacıyla düzenlendiği rotalardır. Bu rotalar doğaseverlerin güvenli bir şekilde ve kaybolmadan yürüyüş yapabilmeleri için uluslararası standartlara uygun şekilde kırmızı ve beyaz renklerle işaretlenir. Böylece doğaseverler bölgeyi bilmeseler de rotayı bir uçtan diğer uca kadar güvenli bir şekilde, kaybolmadan katedebilirler.

İşaretlemenin yanı sıra rota üzerindeki belli noktalara yönlendirici levhalar yerleştirilir. Ayrıca kültür yollarının GPS (küresel konumlandırma sistemi) koordinatları belirlenir, gezi rehberi ve ayrıntılı haritaları oluşturulur.

Üç kıta arasında köprü konumunda olan Anadolu’da birçok tarihi yolun izni görmek mümkün. Bu yollar tarihin farklı dönemlerinde farklı medeniyetler tarafından çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Örneğin İpek Yolu, ticareti yapılan malların Çin ve Avrupa arasında kervanlar tarafından taşındığı bir ticaret yoludur. Çok geniş bir coğrafyaya yayılan bir yol ağı olan Kral Yolu geçmişte hem ulaşım hem de askeri amaçlarla kullanılmıştır. Ülkemizde dini amaçlar için kullanılan hac yolları da vardır. Kültürümüzün bir parçası olan Anadolu’ya özgü yörük yolları ise yörüklerin yaz aylarını geçirmek için sürülerini yaylaya çıkardığı güzergâhlardır.

Ülkemizde uluslararası standartlarda 23 kültür yolu var. Bu yolların her biri geçmişte Anadolu’da yaşamış uygarlıkların izlerini taşır. Örneğin Ölüdeniz’den Antalya’ya kadar uzanan 535 km uzunluğundaki Likya Yolu 19 antik kentten geçer.

Likya Yolu, Likya kentlerinin yanı sıra birçok güzel koydan geçer.

Bir başka kültür yolu Çorum yakınlarındaki Hitit Yolu’dur. Uzunluğu 385 km olan bu yolda yürürken Hititlerin yaşadığı coğrafyayı ve günümüze kadar ulaşmış Hitit eserlerini keşfedebilirsiniz.

Günümüzde toprakları Ankara, Afyonkarahisar, Eskişehir ve Kütahya sınırları içinde kalan  Kral Midas’ın ülkesi Frigya’daki 506 km uzunluğa sahip Frig Yolu’nda yürümek, sizleri 3000 yıl öncesine götürerek gizemli Frig Vadileri’nde yaşayan bir Frigyalı gibi hissetmenizi sağlayabilir.

Frig Yolu’nda, antik dönemde Frigya olarak adlandırılan bölgede Friglerin izini sürebilirsiniz.

Ülkemizin en uzun kültür yolu 820 km uzunluğundaki Karia Yolu’dur. Tarihi milattan önceki dönemlere dayanan ve günümüzde toprakları Aydın ve Muğla sınırları içinde kalan bölgede yaşamış Karia uygarlığından alan Karia Yolu’nda yürürken o döneme ait izleri takip edebilir, aynı zamanda Akdeniz’den Ege’ye uzanan koyları keşfedebilirsiniz.

İnebolu ile Kastamonu arasındaki 105 km uzunluğundaki İstiklal Yolu ise yakın tarihimiz için önemli bir yol. Bu rota Kurtuluş Savaşı sırasında İstanbul’dan gemilerle İnebolu’ya getirilen cephanenin Şerife Bacı gibi kahraman Türk kadınları tarafından kağnılarla Kastamonu’ya taşındığı yolu takip eder.

Anadolu’daki başka bir kültür yolu da Evliya Çelebi Yolu’dur. Bu yol bir yürüyüş yolundan daha çok bir at yoludur. Evliya Çelebi’nin Hicaz’a gitmek için atla geçtiği güzergâhın ilk bölümlerini içeren Evliya Çelebi Yolu, İznik’ten başlayıp Kütahya’ya kadar uzanır.

Ülkemizdeki diğer kültür yolları hakkında ayrıntılı bilgiye Kültür Rotaları Derneği’nin internet sitesinden ulaşabilirsiniz.

Yürüyüş için hangi kültür yolunu tercih edeceğinize karar verirken uygun mevsimi belirlemek önemlidir. Özellikle yazın su bulmanın zor olduğu bölgelerdeki kültür yollarında yaz aylarında yürümek yanınızda su taşımanızı gerektireceği için yorucu olabilir. Kültür rotalarında konaklamanız gerekirse güzergâh üzerindeki kamp alanlarında kamp yapabilirsiniz. Sık kullanılan kültür yolları üzerinde ise konaklamak için uygun pansiyonlar bulunur. Yürüyüşe çıkmadan önce kültür yolu üzerindeki su kaynaklarına ve konaklama yerlerine dair bilgileri içeren gezi rehberini edinmek yürüyüşü kolaylaştırır.

Uzunluğu 100 ile 800 km arasında değişen bir kültür yolunu kamp malzemelerinizi yanınızda taşıyarak tek seferde yürüyerek tamamlamak hem yorucu olabilir hem de uzun zaman alabilir. Bu nedenle uzun kültür rotalarını bölümler halinde farklı zamanlarda ve birkaç kişiden oluşan küçük bir grupla yürümek daha keyifli olabilir. Bir Afrika atasözünün dediği gibi, “Hızlı yürümek istiyorsan yalnız, ama uzun yol almak istiyorsan birileri ile yürü.”

Kaynak:

• Kültür Rotaları Derneği