Ekim Ayında Gökyüzünde Neler Var?

Ekim ayının ilk günlerinde şafak vaktinde Mars ve Venüs gökyüzünde bir arada. Ayın ilk günlerinde Venüs’e göre ufka daha yakın olan Mars günler ilerledikçe yükselirken, Venüs ufka yaklaşıyor. 5 ve 6 Ekim sabahları iki gezegenin birbirine en yakın olduğu zamanlar.

Stellarium - 6 Ekim sabahı doğu ufku

Görselleri büyütmek için üzerlerine tıklayın.

Eğer Güneş'in doğuşundan kısa süre önce uyanabilirseniz Venüs’ü ve Mars’ı doğu ufkunun üzerinde gözlemleyebilirsiniz. Venüs ve Mars bu tarihten sonra birbirlerinden uzaklaşmaya başlayacak.

 

Stellarium - 18 Ekim sabahı doğu ufku

17 ve 18 Ekim’de ise Venüs, Mars ve yeniay evresine yaklaşan Ay’ı gökyüzünde birlikte gözlemleyebilirsiniz. Güneş'in doğuşundan hemen önce doğu ufkunun üzerinde ortaya çıkan gökcisimlerini gözlemleme fırsatını kaçırmayın.

 

Ay 9 Ekim’de yerberi, 25 Ekim’de ise yeröte konumunda. Bu konumlardayken Ay ve Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 366.900 km ve 405.200 km.

 

Stellarium - 9 Ekim gece yarısında doğu ufku

9 Ekim’de sondördün evresine yaklaşan Ay ile Boğa Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Aldebaran gökyüzünde birbirine yakın görünecek. Ay ve Aldebaran 9 Ekim akşamı Güneş'in batışından yaklaşık üç saat sonra doğu ufkunun üzerinden doğacak. Doğdukları sırada birbirlerine çok yakın olan Ay ve Aldebaran ilerleyen saatlerde ayrılacaklar. Güneş'in doğuşundan kısa süre önce güney ufkunun üzerine bakarsanız Ay’ı ve sağ alt tarafındaki kızıl nokta şeklindeki Aldebaran’ı gözlemleyebilirsiniz.

 

Merkür

8 Ekim’de Merkür üst kavuşum noktasında. Bu konumdayken Merkür, Güneş ve Dünya aynı hizadadır ve Güneş, Merkür ile Dünya arasında bulunur. Üst kavuşum noktasındayken Merkür ile Güneş arasındaki açısal mesafe çok küçük olduğundan, Güneş'in parlaklığı nedeniyle Merkür’ü gözlemlemek mümkün değil.

Merkür üst kavuşum noktasına yaklaşırken sabahları gün doğumundan önce gözlemlenebilirken, üst kavuşum noktasından uzaklaşırken Güneş'in batışından sonra gözlemlenmeye başlanacak.

 

Jüpiter

NASA - NASA’nın Juno uzay aracı Jüpiter’in güney kutbunun hizasında

Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni Jüpiter, ekim ayının ilk günlerinde Güneş'in batışından sonra batı ufkunun üzerinde kısa süre gözlemlenebilecek. Ayın ilerleyen günlerinde Jüpiter ile Güneş arasındaki açısal mesafe giderek azalacak.

Jüpiter 26 Ekim’de kavuşum noktasında. Bu konumdayken Jüpiter, Güneş ve Dünya aynı hizadadır ve Güneş, Jüpiter ile Dünya arasında bulunur. Bu konumdayken Dünya’dan bakıldığında Jüpiter ile Güneş arasındaki açısal mesafe çok küçük olduğundan, Güneş'in parlaklığı nedeniyle Jüpiter’i birkaç hafta boyunca gözlemlemek mümkün değil.

Jüpiter kasım ayının ilk haftasından itibaren gün doğumundan önce doğu ufkunun üzerinde ortaya çıkmaya başlayacak.

 

Satürn

Satürn ay boyunca gün batımından sonra güneybatı ufkunun üzerinden doğacak ve Güneş'ten yaklaşık üç saat sonra batacak.

Stellarium - 24 Ekim akşamı güneybatı ufku

24 Ekim’de Satürn ve Ay gökyüzünde birbirine yakın görünecek. Her iki gökcismi güneybatı ufkunun üzerinde Yılancı Takımyıldızı’nın yakınlarında gözlemlenebilir.

 

Uranüs

NASA - Uranüs’ün (solda) ve Neptün’ün (sağda) Voyager 2 uzay aracı tarafından alınan görüntüleri

Uranüs ay boyunca doğu ufkunun üzerinden doğacak, gece yarısına yakın saatlerde gökyüzünde en yüksek noktaya ulaşacak ve batı ufkundan batacak.

Uranüs 19 Ekim’de karşı konumda olacak. Gözlem için hayli uygun bir zaman olan bu tarihte Uranüs’ü Balıklar Takımyıldızı’nda bulabilirsiniz.

Karşı konumdayken Güneş, Dünya ve Uranüs aynı hizadadır ve Dünya, Güneş ile Uranüs’ün arasında bulunur. Uranüs karşı konumdayken Dünya’ya en yakındır. Bu, Uranüs’ün gökyüzünde her zamankinden daha büyük ve parlak görüneceği anlamına geliyor. Güneş Sistemi’ndeki Güneş’e en uzak ikinci gezegen olan Uranüs ile Dünya arasındaki mesafe Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin yaklaşık 19 katı. Bu nedenle Uranüs’ün görünür büyüklüğündeki değişimi fark etmek hayli zor.

 

Orion göktaşı yağmuru

Orion göktaşı yağmurunun en etkin olduğu tarih 21 Ekim. Bu tarihte karanlık bölgelerde saatte yaklaşık 25 göktaşının gözlemlenebileceği tahmin ediliyor. Ay, yeniay evresinden yeni çıkmış olacağından göktaşlarının gözlemlenmesini zorlaştırmayacağı söylenebilir.

NASA - Orion göktaşı yağmurunun kaynağı Halley kuyrukluyıldızı

Göktaşı gözlemi yapmak için şehir ışıklarından uzak bir bölge bulun ve gökyüzünün en karanlık olduğu saatleri seçmeye çalışın. Yere yatın ve mümkün olduğunca uzun bir süre gökyüzüne bakın. Gözünüzün karanlığa alışması ve göktaşlarını ayırt etmeye başlamanız biraz zaman (yaklaşık 30 dakika yeterli olabilir) alabilir.

Orion göktaşı yağmurunu siz de gözlemlemek istiyorsanız, göktaşlarının gökyüzünde ortaya çıkmaya başladıkları noktayı Avcı Takımyıldızı’nın en parlak ikinci yıldızı olan Betelgöz’ün kuzeydoğusuna bakarak bulabilirsiniz.