Bilim Çizgi Dizi - İbn Sînâ
Başta tıp ve felsefe olmak üzere farklı alanlarda yaptığı çalışmalarla bilim dünyasına önemli katkılarda bulunan İbn Sînâ’nın hayat öyküsünü çizgi roman hâline getirdik.
İbn Sînâ Kimdir? İbn Sînâ’nın Hayatı
İbn Sînâ tıbbın, bilimin ve felsefenin sınırlarını genişleten büyük bir hekim ve filozoftur. Ayrıca psikoloji, jeoloji, matematik, kimya, astronomi ve mantık gibi farklı alanlara da katkı sağlamıştır. İbn Sînâ’nın ilham veren hayat öyküsünü bu sayfadan çizgi roman şeklinde okuyabilirsiniz.
Gerçek Adı Ne?
İbn Sînâ’nın gerçek adı Ebû Alî el-Hüseyn bin Abdullâh bin Alî bin Sînâ’dır. Avrupa’da ise Avicenna adı ile tanınır.
Ne Zaman ve Nerede Doğdu?
İbn Sînâ, 980 yılında bugün Özbekistan sınırları içinde kalan Buhara kendi yakınlarındaki Efşene’de dünyaya geldi.
Hangi Eğitimleri Aldı?
Babası Abdullah Efendi, çocukluk yıllarında İbn Sînâ’yı matematik, geometri ve felsefe konusunda kendisi eğitti. Yetersiz kaldığını düşündüğü noktada dönemin en başarılı hocalarından dersler almasını sağladı. İbn Sînâ babasının kütüphanesindeki kitaplardan öğrendiği bilgiler sayesinde kendisine bir temel oluşturdu. Tıp alanında da dersler alarak kendisini geliştirdi.
Hekimlik Yılları
İbn Sînâ tıp alanında edindiği teorik bilgileri pratiğe dönüştürdü ve 18 yaşındayken şehrin en bilinen hekimlerinden biri hâline geldi. Bir süre sonra Samani Hükümdarı’nın yanında saray hekimi olarak çalışmaya başladı. Burada daha önce görev yapan hekimlerin ilaç formülleri ve tıbbı bilgileri üzerinde çalışarak kendisini geliştirdi. Samani Hanedanlığı’nın yıkılmasının ardından farklı şehirlere yolculuk yaptı ve konakladığı yerlerde yeni tedavi yöntemleri uyguladı. Hekimlikte ihtiyaç duyduğu gereçleri kendisi tasarladı. İlaç olarak kullanılabilecek bitkiler ve diğer malzemeler üzerinde deneyler yaptı, yeni formüller geliştirdi.
Mantık ve Astronomi Dersleri
İbn Sînâ gittiği yerlerde yalnızca hekimlik yapmakla kalmadı mantık ve astronomi konularında da dersler verdi.
En Önemli Eseri Nedir?
İbn Sînâ 20’li yaşlarında birkaç sayfa notla başladığı çalışmalarını, yıllar sonra 14 ciltlik bir tıp ansiklopedisine dönüştürdü. El-Kânun fi’t-Tıb yani Tıbbın Kanunu adlı bu kitap İbn Sînâ’nın eseridir. El-Kânun fi’t-Tıb Arapça olarak kaleme alınmıştır. İbn Sînâ kitaptaki bilgileri daha kalıcı hâle getirmek için bazı bilgileri şiir hâline getirerek vermiştir.
Tıbbın Kanunu günümüzde bile tıp fakültelerinde tıp tarihi kapsamında doktor adaylarına öğretiliyor. Kitap ayrıca kitap günümüzde tıp tarihindeki en ünlü eserlerden biri olarak, İbn Sînâ da en ünlü doktorlardan biri olarak anılıyor. Kitap ilaçların dozlarını, formüllerini ve nasıl kullanılacaklarını anlatan ilk ansiklopedik kaynak olarak kabul ediliyor. Tıbbın Kanunu, 1150 yılında bir gezgin ve bilim insanı olan Cremonalı Gerard tarafından Latinceye çevrildi. Böylece kitap Orta Çağ’da Avrupa’daki tıp okullarında ders olarak okutuldu. Büyük tıp okulları üzerindeki İbn Sînâ etkisi 18. yüzyıla kadar devam etti.
Neden Hapse Girdi?
İbn Sînâ ileriki yıllarda Rey, Hemedan, Kazvin ve İsfahan’a gitti. Hemedan’da yaşadığı sırada Hükümdar Şemsüddevle’yi tedavi etmek için onun sarayında bulundu. Ancak çıkan bir ayaklanma sonrasında bir süre hapsedildi ardından gözetim altında da olsa yeniden saray hekimliğine getirildi.
İsfahan Yılları
Bir gece öğrencileriyle birlikte Hemedan’dan gizlice ayrılan İbn Sînâ, İsfahan’a geldi. İsfahan’da 12 yıl boyunca kaldı ve kendisini yeni kitaplar yazamaya ve bilimsel araştırmalar yapamaya verdi. Burada edebiyat ve dil bilimi çalışmaları üzerine de yoğunlaştı.
Neden Öldü?
İbn Sînâ yıllar sonra Hemadan’a düzenlenen bir sefere katıldı. Ancak sefer sırasında hastalandı ve 57 yaşında hayatını kaybetti.
Kaynaklar:
