Bilim Çizgi Dizi - Marie Curie Kimdir
Nobel Ödülü’nü kazanan ilk kadın bilim insanı olan Marie Curie’nin hayat öyküsünü çizgi roman hâline getirdik.
Marie Curie Kimdir? Marie Curie’nin Hayatı
Marie Curie Nobel Ödülü’nü kazanan ilk kadın bilim insanı olmasının yanı sıra bu ödülü iki farklı bilim dalında alan ilk ve tek bilim insanıdır. Marie Curie’nin başarılarla dolu hayat öyküsünü bu sayfadan çizgi roman şeklinde okuyabilirsiniz.
Ne Zaman ve Nerede Doğdu?
Marie Curei, 7 Kasım 1867’de Varşova’da dünyaya geldi.
Ailesi
Babası matematik öğretmeni, annesi ise okul müdürüydü. Ailesinin ekonomik durumu çok da iyi değildi. Üç kız kardeşi, bir de erkek kardeşi vardı.
Eğitim Hayatı
Marie’nin ailesi, çocuklarının özellikle de kızlarının eğitim almasını çok önemsiyordu. Kısıtlı maddi imkânlarına rağmen çocuklarının eğitimini aksatmamaya çalıştılar. Bunun için evlerine kiracı almayı bile kabul ettiler. Marie, ailesinin desteği ve kendi çabasıyla sınıfın en başarılı öğrencilerinden biri oldu.
Eğitimini devam ettirmek ve üniversite okumak en büyük arzusuydu. Ancak o yıllarda Polonya’da kadınların üniversitede eğitim almak istemesi hatta üniversiteye girmesi toplum tarafından hoş karşılanmıyordu. Zaten kadınların üniversitede okumaları kanunlarla da yasaklanmıştı. Bu yüzden “Uçan Üniversite” olarak adlandırılan, resmî bir okul olmadığı için sürekli yer değiştiren bir eğitim kurumuna katıldı. Okurken sürekli kaçmak zorunda olmak Marie’yi bir süre sonra yormaya başlamıştı. Gerçek bir üniversitede gerçek bir eğitim almak istiyordu. Bunun için kız kardeşi Bronya ile bir plan yaptılar. Marie beş yıl boyunca çalışıp para kazanacak ve kardeşi Bronya’nın Fransa’da eğitim görebilmesi için onu destekleyecekti. Bronya mezun olup çalışmaya başlayınca da Marie’nin üniversite masraflarını üstlenecekti. Plan, iki kız kardeşin birbirine olan bağlılığı ve çabasıyla başarıya ulaştı.
Pierre Curie ile Tanışması ve Evlenmesi
Marie, 1891 yılında Fransa’ya geldi ve Sorbonne Üniversitesinde matematik ve fizik eğitimi aldı. Mezun olduktan sonra yine Fransa’da endüstriyel kimya ve fizik alanlarında araştırmalar yapan bir laboratuvarda çalışmaya başladı. Pierre Curie ile de burada tanıştı. Pierre ile hem birlikte çalışıyor hem de çok iyi anlaşıyorlardı. 1895 yılında Marie ve Pierre evlendiler.
Marie Curie’nin Araştırmaları
Marie Curie, evlendikten sonra doktoraya başlamaya karar verdi. Daha önce hiçbir kadın bir üniversitede doktora programına kabul edilmemişti. Marie Curie doktora tezi için önemli bir konu bulmak istiyordu.
Fransız fizikçi Henri Becquerel bir akşam laboratuvarındaki çalışma masasında bıraktığı bir parça uranyumun sabah geldiğinde hemen yanındaki fotoğraf levhasında (o dönemlerde fotoğraf çekmek için kullanılan ışık geçirmeyen siyah kağıtla kaplı plakada) değişiklikler fark etti. Becquerel plakayı incelediğinde uranyuma yakın olan bölümlerin adeta ışık almış gibi bozulduğunu gördü. Uranyumun siyah kâğıdın içinden geçebilen bir ışın yaydığını anladı. Becquerel durumun nedenini açıklayabilmek için hemen deneyler yapmaya başladı. Deneyler sırasında pekblend denilen bir uranyum mineralinin fotoğraf levhasını uranyumdan daha fazla etkilediğini fark etti. Bu mineralin bileşiminde uranyumdan farklı bir şeyler olmalıydı. Uranyumdan daha güçlü bir şeyler...
Henri Becquerel’in bu buluşu Marie Curie’nin de dikkatini çekmişti. Böylece doktora tezinin konusu belli oldu: uranyum ışınlarının doğası ve kaynağı.
Marie Curie ışın yayan tek maddenin uranyum olmayabileceğini düşünüyordu. Ancak ışın yayan diğer maddeler hangileriydi? Bunu öğrenmek için yüzlerce farklı maddeyi denemesi gerekiyordu. Bu denemeleri yaparken Henri Becquerel’in kazara bulduğu yöntemi kullanmadı. Daha güvenilir, daha hızlı ve hassas ölçüm yapabilen bir alete ihtiyaç duyuyordu. Eşi Pierre ve abisi Jacques’ın keşfettiği elektrometreyi (Daha sonra Curie elektrometresi olarak isimlendirildi.) kullanmaya karar verdi.
Elektrometre Nedir, Nasıl Çalışır?
Elektrometrenin çalışma prensibi basitti. Önce radyoaktivitesi ölçülecek madde iki pirinç levhanın arasına yerleştiriliyor, daha sonra maddenin yaptığı ışımanın havadaki gazları iyonlaştırmasıyla ortaya çıkan elektrik akımı ölçülüyordu. Elektrik akımı ne kadar yüksekse madde o kadar radyoaktifti.
Radyoaktivite
Marie Curie çalışmaları sırasında toryum parçacıklarını elektrometrenin pirinç levhalarının arasına koydu ve büyük bir akım ölçtü. Marie Curie çok büyük bir keşif yapmıştı. Bu ışınlara "radyoaktivite" yani "radyoaktif ışınlar" adını verdi.
Radyum ve Polonyumun Keşfi
Pekblend minerali, uranyum ve toryumdan dört kat daha fazla radyoaktifti. Bu yüzden Marie Curie pekblendin içinde yeni bir element olabileceğini düşünüyordu. Birlikte çalışmaya başlayan Marie ve Pierre Curie pekblendin içindeki bilinen elementleri ayrıştırmaya karar verdiler. Böylece geriye daha önceleri bilinmeyen bir madde kalacaktı. Sabırla ve yorgunluk bilmeden çalışan Curei çifti önce polonyumu sonra da radyumu keşfettiler.
Hangi Dalda Ödül Aldı?
Marie Curie 1903 yılında “Fizik”, 1911 yılında ise “Kimya” alanında Nobel Ödülü’ne layık görüldü.
Hangi Çalışmasıyla Nobel Ödülü Aldı?
Marie Curie; radyoaktivitenin keşfinden dolayı Nobel Fizik Ödülü’nü, radyum ve polonyumun keşfi ile radyumun ayrıştırılması konularındaki çalışmalarından dolayı da Nobel Kimya Ödülü’nü kazandı.
Neden Öldü?
Marie Curie radyoaktif elementler üzerinde çalışmalar yaparken önlem almamıştı. Çünkü o dönemlerde radyoaktif elementlerin insan sağlığına zarar verdiği bilinmiyordu. Curie, Birinci Dünya Savaşı yıllarında da askerlerin röntgenini çekerek onlara yardım etmiş ve bu sırada X-ışınlarına maruz kalmıştı. Zamanla sağlığı bozulan Curie, 1934’te hayatını kaybetti.
Çalışmaları Nelere Öncülük Etti?
Marie Curie’nin radyoaktivite üzerindeki çalışmaları radyoterapi tedavisinin ve nükleer enerjinin keşfine kapı araladı.
Kaynaklar:
