Arsenik
Arsenik
Karideste yüksek miktarda organoarsenik bileşikleri (karbon-arsenik bağı içeren bileşikler) vardır.
Arsenik, periyodik tablonun 4. periyodunun 15. grubunda yer alan bir elementtir. Arseniğin atom numarası 33'dir. Arsenik, As sembolü ile gösterilir ve yarı metaldir.
Arseniğin Tarihçesi ve Kullanım Alanları
*Arsenik 616 ºC'de süblimleşir yani katı hâlden doğrudan gaz hale geçer.
1200’lü yıllarda Albertus Magnus tarafından keşfedildiği düşünülüyor.
Yarı metaldir.
En bilinen zehirlerden biridir. Küçük dozlarda bile zehirli etkiye sahiptir ve kansere neden olabilir. Vücuda alındığında saçtaki atomlara bağlanır, bu yüzden birinin arsenikle zehirlenip zehirlenmediğini anlamak için saçı analiz edilebilir.
Fare zehri ve böcek ilaçlarının içinde bulunsa da kullanımı sıkı denetlenir.
Arseniğin tıbbi kullanım alanları da vardır. İngiltere’de Kraliçe Viktorya döneminde (1837-1901) Dr. Fowler’ın Çözeltisi adı verilen bir tonik (suda çözünmüş potasyum arsenat) mucize ilaç olarak kullanılıyordu. Bu toniği kullanan kişiler arasında tanınmış yazar Charles Dickens da vardı. Günümüzde arsenik bileşikleri hastalıkları önlemek ve kilo almalarını kolaylaştırmak üzere kümes hayvanlarının yemlerine karıştırılıyor.
Karideste yüksek miktarda organoarsenik bileşikleri (karbon-arsenik bağı içeren bileşikler) vardır. Organoarsenikler sağlığa zararlı değildir.
Pek çok yarı iletken malzemenin önemli bir bileşenidir. Elektronik endüstrisinde silisyum yerine galyum arsenür kullanılır. Mars keşif aracındaki güneş panellerinde de galyum arsenür vardır.
Arsenikli bileşenlerle özel camlar üretilebilir ve ahşapların uzun süre bozulmadan kalması sağlanabilir.
Arsenik Eski Mısırlılar tarafından metalleri parlatmak amacıyla kullanılıyordu. 1500’lü yıllarda Çin’de arsenikli bileşiklerin zehirli olduğu ve çeltik tarımında böcek ilacı olarak kullanılabileceği biliniyordu.
Önemli izotopları:
75As
Elektron dizilimi:
[Ar]3d104s24p3
Yoğunluk (g/cm3):
5,75
Atom yarıçapı (Å):
1,85
Elektron ilgisi (kj/mol):
77,574
Oda sıcaklığındaki hâli:
Katı
Erime noktası (°C):
*
Kaynama noktası (°C):
*
Elektronegatifliği:
2,18
Keşif yılı:
1250
İyonlaşma Enerjileri
944,456
1793,585
2735,456
4836,81
6042,88
12.311,5
-
-