Fosfor
Fosfor
Fosforun en yaygın kullanım alanı gübre sanayiidir.
Fosfor, periyodik tablonun 3. periyodunun 15. grubunda yer alan bir elementtir. Fosforun atom numarası 15'tir. Fosfor, P sembolü ile gösterilir ve ametaldir.
Fosforun Tarihçesi ve Kullanım Alanları
Adını Yunancada “ışık getiren” anlamına gelen phosphoros kelimesinden alır.
1669’da fosforu ilk ayrıştıran simyacı Hennig Brandt, elde ettiği malzemenin temel metalleri altına dönüştürebileceğine inanılan felsefe taşı olduğunu zannetti ancak parasız kalınca ayrıştırdığı fosforu sattı.
Doğada çoğunlukla kırmızı ve beyaz fosfor olmak üzere iki şekilde bulunur. Beyaz fosfor zehirlidir ve ciltle teması ciddi yanıklara sebep olabilir. Karanlıkta parlar ve havayla temas ettiğinde kendiliğinden tutuşabilir. Kırmızı fosfor ise zehirli değildir.
Beyaz fosfor ışık yayan ve yakıcı aletlerde kullanılır.
Kibritlerin tutuşturmak amacıyla kullanılması için kibrit kutularının kenarlarında bulunan malzemenin içinde kırmızı fosfor da vardır.
Fosforun en yaygın kullanım alanı gübre sanayiidir. Ayrıca belirli özelliklere sahip cam ve porselen yapımında da kullanılır.
Canlılarda DNA ve RNA’nın yapısında bulunur. Ayrıca canlılarda enerji transferinin gerçekleşmesini sağlayan ATP (adenozin trifosfat) molekülünün temel bileşenidir.
Önemli izotopları:
31P
Elektron dizilimi:
[Ne]3s23p3
Yoğunluk (g/cm3):
1,823
Atom yarıçapı (Å):
1,80
Elektron ilgisi (kj/mol):
72,037
Oda sıcaklığındaki hâli:
Katı
Erime noktası (°C):
44,15
Kaynama noktası (°C):
280,5
Elektronegatifliği:
2,19
Keşif yılı:
1669
İyonlaşma Enerjileri
1011,812
1907,467
2914,118
4963,582
6273,969
21.267,395
25.430,64
29.871,9