Prometyum

Prometyum, periyodik tablonun 6. periyodunun lantanitler grubunda yer alan 5. elementtir. Prometyumun atom numarası 61'dir. Prometyum, Pm sembolü ile gösterilir ve metaldir.

Prometyumun Tarihçesi ve Kullanım Alanları 

Adını Yunan mitolojisindeki Prometheus’tan alır.

1902’de Bohuslav Branner, periyodik tabloda neodim ve samaryum arasında bir element olabileceğini düşündüyse de bu elementi bulamadı. Uranyum madenlerinde nükleer tepkimeler sonucunda prometyum üretilir. Ancak milyonlarca ton uranyum madenindeki prometyum miktarı bir mikrogramdan daha azdır. Bu yüzden doğadan elde edilemez. Ancak prometyum 1945’te yakıt olarak uranyumun kullanıldığı bir nükleer reaktörde fisyon tepkimesi sonucu açığa çıkan ürünlerin laboratuvar ortamında ayrıştırılmasıyla elde edildi. Andromeda Gökadası’ndaki bir yıldızın prometyum ürettiği keşfedildiyse de sürecin nasıl gerçekleştiği henüz anlaşılamadı.

Radyoaktif bir metaldir. Daha çok bilimsel araştırmalarda kullanılır. Ayrıca nükleer bataryalarda çok az miktarda prometyum bulunur. Aşağı yukarı bir raptiye boyutunda olan bu bataryalar kalp pillerinde, güdümlü füzelerde ve radyolarda kullanılır. Prometyumun radyoaktif bozunmasından fosforlu maddelerin ışık açığa çıkarmasını sağlamak için yararlanılır. Bu ışık güneş gözesi tarafından elektriğe dönüştürülür.

Prometyumdan ölçüm cihazlarında X-ışını ve radyoaktivite kaynağı olarak da yararlanılır.