Tellür
Tellür
Yeniden yazılabilir CD ve DVD’lerin yanı sıra yağ arıtımında katalizör olarak da kullanılır.
Tellür, periyodik tablonun 5. periyodunun 16. grubunda yer alan bir elementtir. Tellürün atom numarası 52'dir. Tellür, Te sembolü ile gösterilir ve yarı metaldir.
Tellürün Tarihçesi ve Kullanım Alanları
Adını Latincede “Dünya” anlamına gelen Tellus kelimesinden alır.
1783 yılında Franz-Joseph Müller von Reichenstein tarafından keşfedildi.
Yarı metaldir. Genellikle gri renkli toz hâlinde elde edilir.
Çok zehirli ve teratojeniktir (embriyo gelişimini engelleyici). Çok az miktarının bile solunması ağızda sarımsak kokusuna benzer bir koku oluşmasına neden olur.
Yer kabuğunda bulunma oranı sadece milyonda 0,001’dir. Tellür içeren mineraller arasında kalaverit, silvanit ve tellürit vardır. Ayrıca az miktarda da olsa doğada metalik formda da bulunur. Ticari olarak ihtiyaç duyulan tellür, bakırın elektronik rafinesi sırasında anot çamurundan elde edilir. Bu çamurların içinde yaklaşık %8 oranında tellür bulunur.
İçine tellür eklenen kurşun, asitlere karşı daha dirençli hâle gelir, sertliği artar.
Bakırın ve paslanmaz çeliğin işlenebilirliğini artırmak için kullanılır.
Kauçuğu sertleştirmekte, camları ve seramikleri renklendirmekte, güneş gözelerinde, yeniden yazılabilir CD ve DVD’lerin yanı sıra yağ arıtımında katalizör (kimyasal tepkimelerin daha hızlı gerçekleşmesini sağlayan ancak kendisi tepkimede harcanmayan maddeler) olarak da kullanılır.
Önemli izotopları:
130Te
Elektron dizilimi:
[Kr]4d105s25p4
Yoğunluk (g/cm3):
6,232
Atom yarıçapı (Å):
2,06
Elektron ilgisi (kj/mol):
190,161
Oda sıcaklığındaki hâli:
Katı
Erime noktası (°C):
449,51
Kaynama noktası (°C):
988
Elektronegatifliği:
2,1
Keşif yılı:
1783
İyonlaşma Enerjileri
869,294
1794,6
2697,73
3609,52
5668,51
6821,5
13.218
-