Zirkonyum
Zirkonyum, periyodik tablonun 5. periyodunun 4. grubunda yer alan bir elementtir. Zirkonyumun atom numarası 40'dir. Zirkonyum, Zr sembolü ile gösterilir ve metaldir.
Zirkonyumun Tarihçesi ve Kullanım Alanları
Adını zirkon mineralinden (yarı değerli bir taş) alır. Zirkon Farsçada “altına benzeyen” anlamına gelir.
1789’da Alman kimyacı Martin Heinrich Klaproth zirkon minerali içindeki zirkonyum dioksidi keşfetti. 1824’te İsveçli kimyacı Jöns Jacob Berzelius zirkonyumu mineralinden ayrıştırdı.
Gümüşi renkte, dayanıklı ve dövülerek şekillendirilebilen bir metaldir.
Zehirli değildir.
Hava ve sulu çözeltilerle temas ettiğinde yüzeyinde hemen bir zirkonyum oksit tabakası oluşur. Bu tabaka zirkonyumun korozyona (kimyasal olarak aşınmaya) karşı dirençli olmasını sağlar.
Yer kabuğunda bulunan ve ekonomik değeri olan mineralleri zirkon ve baddeleyittir.
En yaygın kullanıldığı alan nükleer enerji üretimidir. Hem nötronları soğurmaması hem de aşınmaya karşı dirençli olması sebebiyle nükleer yakıt çubuklarını içeren tüplerin imalatında kaplama malzemesi olarak zirkonyumlu alaşımlar kullanılır.
Zirkonyum oksit (ZrO2) seramik endüstrisinde malzemelerin dayanıklılığını artırmak için kullanılır.
Önemli izotopları:
90Zr, 92Zr, 94Zr
Elektron dizilimi:
[Kr]4d25s2
Yoğunluk (g/cm3):
6,52
Atom yarıçapı (Å):
2,23
Elektron ilgisi (kj/mol):
41,103
Oda sıcaklığındaki hâli:
Katı
Erime noktası (°C):
1854
Kaynama noktası (°C):
4406
Elektronegatifliği:
1,33
Keşif yılı:
1789
İyonlaşma Enerjileri
