Prof. Dr. Hüseyin Sarı
Havaların soğumasıyla birlikte doğa kabuğuna çekilir ve yeryüzü -özellikle de yüksek kesimler- karla kaplanır. Bu durum kışın doğayı keşfedemeyeceğimiz anlamına gelmemeli. Kış mevsiminde de doğada yapabileceğimiz farklı etkinlikler var: Örneğin kayak ve kar kaykayı (snowboard) gibi etkinliklerin yanı sıra karda yürüyüş yapabilir ve doğanın kış halini keşfedebiliriz.
Kış yürüyüşleri de yaz aylarında yapılan doğa yürüyüşleri kadar keyifli ve görsel açıdan zengindir. Ancak kışın doğa yürüyüşü yaparken kış mevsimindeki koşulları göz önünde bulundurmamız, buna göre bazı temel bilgilere sahip olmamız ve belirli kuralları gözetmemiz gerekir. Aksi takdirde tehlikeli sonuçlar doğurabilecek durumlar ortaya çıkabilir.
Önceki yazılarımızda bahar ve yaz aylarında yapılabilecek doğa yürüyüşleri ve kullanılan temel ekipmanlar hakkında bilgiler paylaşmış, keyifli ve güvenli bir etkinlik için bazı ipuçları vermiştik. Kışın yapılacak doğa yürüyüşleri için bu bilgilerin yanı sıra mevsime yönelik bazı ek bilgilere ve malzemelere ihtiyacımız olacak.
Kışın Yapılacak Doğa Yürüyüşü için Gereken Malzemeler
Kışın doğa yürüyüşü planlarken yaz aylarında yapılan etkinliklerden farklı olarak havanın soğuk olacağını, yürüyüşün bir kısmının ya da tamamının kar üstünde yapılacağını, buna bağlı olarak yürüyüş tempomuzun normalden daha yavaş olacağını ve günlerin yaza göre daha kısa olduğunu göz önünde bulundurmamız gerekir.
Karlı Zeminde Yürüyüş Yaparken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Karda yürümek normal bir doğa yürüyüşünden daha yorucudur. Kar yürüyüşünün zorluğu karın sertliğine ve kalınlığına bağlı olarak değişir. Karda yürüme tekniklerini bilirsek daha az enerji harcayarak ve fazla terlemeden güvenli bir şekilde yürüyebiliriz. Doğada yürüyüş kuralları kar yürüyüşlerinde de geçerlidir. Tek sıra halinde yürümemiz karlı zeminde daha da önemlidir. Yürüdüğümüz zemin yumuşak ve kalın karla kaplıysa önümüzdeki yürüyüşçünün açtığı ayak izlerine basarak yürümek gerekir. Bu sayede daha az enerji harcar ve daha az yoruluruz.
İz açan ekip lideri grubun geri kalan üyelerini dikkate alarak adımlarını ekipteki en kısa adımlı kişiye göre ayarlamalıdır. Karda iz açarak ilerleyen ekibin başındaki kişi çok çabuk yorulacağı için dönüşümlü olarak öndeki yürüyüşçünün değiştirilmesi gerekir.
Kışın havanın soğuk olması daha az su içeceğimiz anlamına gelmemeli; tam tersine soğuk ve rüzgârlı havada sıvı kaybı yazın yapılan doğa etkinliklerinden daha fazladır. Bu nedenle yürüyüş sırasında bol bol su içmeyi ihmal etmemek gerekir. Yanımızda taşıdığımız su soğuk olacağından bu suyu doğrudan değil, termosta taşıdığımız sıcak su ile ılıtarak içmemiz gerekir. Böylece hem vücut sıcaklığımızı korur hem de daha çok su içebiliriz.
Kış Yürüyüşlerinde Güvenlik
Doğa yürüyüşlerini genellikle güvenli bölgelerde yapsak da kışın çığ olasılığını her zaman göz önünde bulundurmamız gerekir. Özellikle ağaçsız, eğimin ve kar kalınlığının fazla olduğu bölgelerde çığ düşme riski yüksektir. Bu nedenle bu gibi yerlerde dikkatli yürümek gerekir. Yürüdüğümüz bölgeyi tanımak ve kar yağmadan önceki halini görmüş olmak çığ riski konusunda tahminde bulunmamıza yardımcı olabilir.
Kış yürüyüşlerinde dikkat etmemiz gereken bir diğer önemli konu da hipotermidir. Hipotermi vücudun ısı kaybetmesi sonucu vücut sıcaklığının belirli bir değerin altına düşmesi nedeniyle meydana gelir. Önlem alınmazsa hipotermi çok ciddi sağlık problemlerine sebep olabilir. Yeterince kalın giyinmez veya ıslanan kıyafetlerimizi değiştirmeden uzun süre ıslak kıyafetlerle etkinliğe devam edersek ısı kaybı çok daha fazla olur ve hipotermiye yakalanma riski artar. Bu nedenle yanımızda mutlaka yedek kıyafetler bulundurmalı, ısı kaybının fazla olduğu el, boyun ve yüzümüzü soğuktan koruyacak şekilde iyice örtmeliyiz.
İnsanların toprağı ekip biçmeyi öğrenmeleri, yerleşik hayata geçip gelişmiş uygarlıklar kurmalarına imkân sağladı. Bu devrim niteliğinde bir değişimdi. Sonraki yıllarda insanların beslenme ihtiyacını karşılamak için tarımsal verimin artırılması amacıyla farklı yöntemler geliştirildi.
Tırmanma; yürüme, koşma ve sıçrama gibi insanların hareketle ilgili en temel becerileri arasında yer alır. Aslında tırmanma becerisini hayatımızın çoğu alanında kullanırız. Örneğin evlerde ayaklı merdivenlere, parklarda demir çubuklara, bahçede ağaçlara veya spor salonlarında halatlara tırmanırız.
Bilim Genç Fotoğraflar köşesinde eylül ayında objektiflerinizi çevrenizdeki tarihî mekânlara odaklamanızı istemiştik. Bu süreçte #TarihîMekânlar etiketiyle Bilim Genç’te paylaştığınız fotoğraflar Bilim Genç ekibi tarafından değerlendirildi.
Bir grup araştırmacının Science’ta yayımladıkları bir makaleye göre, iklim değişikliğiyle savaşmanın en iyi yolu ağaç dikmek olabilir. Çünkü ağaçlar fotosentez sırasında atmosferdeki karbondioksiti tüketirken oksijen ve besin üretiyor.
İspanya Castilla-La Mancha Üniversitesinden bir grup araştırmacı iklim değişikliğine bağlı olarak dünyanın ortalama sıcaklığı arttıkça İber Yarımadası’ndaki ağaç eşek arılarının vücut ve kanat büyüklüklerinin azaldığı belirlendi.
Otuzun üzerinde mikrobiyolog yakın zamanlarda Nature Reviews Microbiology’de bir makale yayımladı. Bilim insanları, küresel iklim değişikliği ile ilgili çalışmalarda mikroorganizmaların dikkate alınmamasının büyük bir hata olduğunu söylüyor.
Denizde yüzenler için en tehlikeli doğal olgulardan biri çeken akıntı. Her yıl çok sayıda insan çeken akıntı nedeniyle hayatını kaybediyor. Ülkemizde özellikle Karadeniz kıyılarında ortaya çıkan çeken akıntı nedir, nasıl fark edilir, çeken akıntıya kapılan yüzücüler ne yapmalıdır?
Sanayi tesislerinde, taşıtlarda, ev ve iş yerlerinde enerji elde etmek için çoğunlukla kömür, doğal gaz ve petrol gibi fosil yakıtlar kullanıyoruz. Fosil yakıtların yakılması sonucu ise atmosfere sera gazları salınıyor. Atmosferdeki karbondioksit (CO2), metan (CH4), diazot monoksit (N2O) ve ozon (O3) gazları da sera etkisine önemli katkıda bulunur.
Yakın zamanlarda yapılan bir araştırma, Afrika orman filleri nedeniyle zarar gören ormanlardaki ağaçların zaman içinde gövdelerinin daha çok genişlediğini ve genel olarak kök, dal, yaprak ve tohumlarının daha çok büyüdüğünü gösteriyor.
Havaların ısınmasıyla birlikte birçoğumuz tatil planları yapmaya başladık. Kimimiz tatil için deniz, kum ve güneşin bir arada olduğu sahil kesimlerine giderken kimimiz el değmemiş ağaçların ve yaban hayatın bir arada olduğu ormanlık alanları tercih ediyor.
Akay Caddesi No: 6 06420 Bakanlıklar / ANKARA
0312 298 95 24
E-Posta: bilim.genc@tubitak.gov.tr
0312 222 83 99
0312 221 18 60
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
