Güneş Hareket Ediyor mu?

APS/Alan Stonebraker

Gök adamızı oluşturan, yıldızlardan ve devasa gaz bulutundan oluşan disk şeklindeki düzlemsel yapının bir parçası olan Güneş sistemi saatte yaklaşık 720 bin kilometre hızla hareket ediyor ve gökadanın merkezi etrafındaki dönüşünü 230 milyon yılda tamamlıyor. Güneş 5 milyar yıl yaşında ve oluşumundan itibaren yörüngesini 20 defa tamamladığı düşünülüyor.

Gök adamızın çapı yaklaşık 100.000 ışık yılı uzunluğunda ve merkezindeki yıldız yoğunluğu gökadanın geri kalanına göre çok daha yüksek. Kütleçekim etkisi gökadanın bir arada bulunmasını ve Güneş’in gökada etrafındaki yörüngesinde kalmasını sağlıyor.

Ancak Güneş’in gök adamızdaki hareketi -üç boyutlu olarak incelendiğinde- biraz karmaşık. Gökada içindeki kütle dağılımının dengeli olmaması Güneş’in gök adamızın merkezi etrafındaki hareketinde bazı düzensizlikler ortaya çıkmasına neden oluyor. Bu etkinin Güneş’in yörüngesinin elips şeklinde olmasına ve Güneş’in gökada düzlemi boyunca yatay hareketinin yanı sıra yukarı ve aşağı yönde dikey olarak hareket etmesine neden olduğu düşünülüyor.

Güneş yukarı ve aşağı yönlü bu hareketini yaklaşık 75 milyon yılda tamamlıyor. Dünya üzerinde önemli etkileri olan Güneş’in dikey hareketinin Güneş sisteminin çevresindeki, kuyrukluyıldızlardan ve kuyrukluyıldızlara benzer yapıdaki cisimlerden oluşan bulutların hareket yönünü etkileyerek, bu yapıların Dünya’ya çarpmasına neden olduğu ve bunun Dünya üzerinde bazı türlerin kitlesel olarak yok olmasına yol açtığı düşünülüyor.

Kaynaklar:

• https://solarsystem.nasa.gov/solar-system/sun/in-depth/
• https://nightsky.jpl.nasa.gov/docs/HowFast.pdf
• https://www.newscientist.com/article/mg21228411-500-earths-wild-ride-our-voyage-through-the-milky-way/ 
• Gies, D. R. ve Helsel J. W., "Ice Age Epochs and the Sun's Path through the Galaxy", The Astrophysical Journal, Cilt 626, Sayı 2, s. 844-848, 2005.