Yaraların Kaşınma Sebebi Nedir?

Ipopba/iStockphoto.com

Yaralar Nasıl İyileşir?

Yaraların iyileşme süreci dört evreden oluşur: pıhtılaşma, iltihap, çoğalma ve yeniden şekillenme. Bu evrelerde yaralı dokuyu onarmak için çeşitli hücreler ve kimyasal maddeler devreye girer. Vücudumuz önce dışarıya kan akışını durdurur, ardından yaranın dışarıyla teması kesilerek güvenli bir ortam oluşturulur. Daha sonra hasar gören hücrelerin yerine yeni hücreler oluşur. Son aşamada ise doku yeniden şekillenerek onarım tamamlanır.

Kaşıntı Hissinin Sebebi Nedir?

Yaraların iyileşme sürecinde pıhtılaşmanın ardından kabuk adı verilen koruyucu bir tabaka oluşur. Bu tabaka, dışarıdan gelebilecek yabancı maddelerin bu süreci aksatmasını engeller. Ardından doku onarımı, yaranın kenarlarından merkeze doğru ilerler. Zarar gören hücreler ve dokular yenilenir.  Özellikle yeni sinir hücreleri oluşurken bu hücreler küçük ve hassastır; en ufak uyarıyı bile algılayıp beyne sinyal gönderebilirler. İşte bu sinyaller, kaşıntı hissi olarak algılanır.

Cunaplus_M.Faba/iStockphoto.com

Ancak kaşıntının tek nedeni yeni sinir hücrelerinin oluşması değildir. Bu süreçte görev alan kimyasal maddelerden biri olan histamin de önemli bir rol oynar. Histamin, iyileşmenin ilk aşamalarında bağışıklık hücreleri tarafından salgılanır ve yaralı bölgedeki sinir uçlarını uyararak beyne “kaşınma” sinyallerini gönderir.

Kaşıntı bize ne anlatıyor?

Yaralanmanın boyutuna bağlı olarak kaşıntı bazen çok rahatsız edici olabilir. Uykuyu bölebilir, günlük yaşamı zorlaştırabilir. Ancak bu his, aslında vücudun yaralı dokuyu onardığının göstergesidir. Bu nedenle kabuk bağlamış ya da iyileşme sürecindeki yaralar kaşınmamalıdır. Aksi halde doku yeniden zarar görür ve iyileşme süreci başa döner; yani tekrar pıhtılaşma, iltihap, çoğalma ve yeniden şekillenme evrelerinden geçilmesi gerekli hâle gelir. Bunun sonucunda hem iyileşme hem de kaşıntı süresi uzar.

Kısacası kaşıntı, aslında vücudumuzun kendini onardığının bir işaretidir. Bunun farkındalığıyla sabır göstermek, iyileşme sürecini desteklemenin en sağlıklı yoludur.

Kaynaklar:

• https://doi.org/10.1590/abd1806-4841.20164741
• https://doi.org/10.1111/wrr.12620
• https://doi.org/10.1016/j.biomaterials.2024.122967
• https://doi.org/10.1111/j.1365-2222.2011.03791
• https://doi.org/10.1111/j.1365-2133.2007.08278.x

Yazar Hakkında:

Kamil Efe Alkaş

ODTÜ Biyoloji Bölümü Lisans Öğrencisi