Afrika’da Fillerin Zarar Verdiği Ormanlardaki Ağaçlar Daha İyi Gelişiyor

Afrika yağmur ormanlarında yaşayan dev Afrika orman filleri gezindikleri yerlerdeki bitki örtüsüne zarar verir. Bir grup bilim insanı tarafından yakın zamanlarda yapılan bir araştırma, Afrika orman filleri nedeniyle zarar gören ormanlardaki ağaçların zaman içinde gövdelerinin daha çok genişlediğini ve genel olarak kök, dal, yaprak ve tohumlarının daha çok büyüdüğünü ve dolayısıyla diğer ağaçlara göre atmosferden daha fazla karbon soğurduğunu gösteriyor. Araştırmanın sonuçları Nature Geoscience dergisinde yayımlandı.

Filler ormanda gezinirken bitkilerle beslenir ve 30 cm’den küçük fidanları ezerler. Küçük ağaçlar büyümek için ihtiyaç duydukları ışık, su ve alan için diğer ağaçlarla sürekli rekabet eder. Fillerin ezdiği bu fidanların bulunduğu yerde hayatta kalmayı başaran diğer ağaçlar çevrelerinde yaşayan komşu ağaçların yok olmasıyla ışık, su ve alan için daha az rekabete girer. Dolayısıyla araştırmacılar hayatta kalan bu ağaçların daha fazla ışık, su ve alana erişebildikleri için daha iyi geliştiğini düşünüyor.

Araştırmacılar fillerin ormanlara etkisini anlamak için, bilgisayar üzerinde, Afrika yağmur ormanlarındaki gibi farklı çeşitlerde ve boyutlarda ağaçlardan oluşan bir ekosistem modeli hazırladı. Ayrıca modelin Afrika’da fillerin yaşadığı bir bölge olan Kongo Havzası ile benzer iklim koşullarına ve toprak özelliklerine sahip olması sağlandı. Modele fillerin gerçek ağaçlara verdikleri zararın etkileri dâhil edilerek küçük ağaçların yok olması sağlandı. Yapılan çalışma fillerin ormandaki bitki yoğunluğunu azalttığını ama ezilmeden kalan ağaçların gövdelerinin daha çok genişlediğini ve daha iyi geliştiğini gösterdi.

Batı Kenya’daki bir yağmur ormanı

Amazon yağmur ormanları ve Afrika yağmur ormanları benzer iklim koşullarına ve toprak özelliklerine sahiptir. Fakat orman fillerinin yaşamadığı Amazon yağmur ormanlarındaki ağaçların Afrika yağmur ormanlarındaki ağaçlara göre daha az sayıda ve daha küçük boyutta olmasında fillerin Afrika yağmur ormanlarına zarar vermesinin etkili olduğu düşünülüyor.

Her yıl Afrika orman fillerinin yarıdan fazlası dişleri için insanlar tarafından yasa dışı olarak avlanıyor. 2017 yılında dünyada genelinde fil dişi talebinin azalması sonucu %10’luk ölüm oranı %4’e gerilese de hâlen yılda 15.000 fil avlanıyor. Bu orana kuraklık, hastalık ve özellikle yavruların diğer hayvanlar tarafından avlanması gibi doğal etkenler de eklenince Afrika orman fillerinin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu söylenebilir.

Yakın zamanda yapılan başka bir araştırma ise orman fillerinin sayısının azalmasının Afrika yağmur ormanlarındaki karbon emiliminin %7 oranında düşmesine neden olabileceğini gösteriyor.

Kaynaklar:

• Berzaghi, F. ve ark., “Carbon stocks in central African forests enhanced by elephant disturbance”. Nature Geoscience, doi:10.1038/s41561-019-0395-6, 2019
• https://www.newscientist.com/article/2209729-elephants-help-forests-store-more-carbon-by-destroying-smaller-plants/
• https://www.newscientist.com/article/2204656-african-elephant-poaching-i...