logo
Menü
Giriş yap Üye ol
  • Anasayfa Anasayfa
Popüler Bilim

Popüler Bilim

Soru - Cevap

Soru - Cevap

Tasarla ve Yap

Tasarla ve Yap

Deneyler

Deneyler

Bilim Genç TV

Bilim Genç TV

Gökbilim

Gökbilim

Yeryüzü

Yeryüzü

Sesli Yayın

Sesli Yayın

Bilim Çizgi

Bilim Çizgi

Periyodik Tablo

Periyodik Tablo

Yeryüzü

Bunu Biliyor muydunuz?

Yarışmalar

Yarışmalar

  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

logo
Arama
Giriş yap
  • Popüler Bilim Popüler Bilim
  • Soru - Cevap Soru - Cevap
  • Tasarla ve Yap Tasarla ve Yap
  • Deneyler Deneyler
  • Bilim Genç TV Bilim Genç TV
  • Yarışmalar Yarışmalar
  • Gökbilim Gökbilim
  • Yeryüzü Yeryüzü
  • Sesli Yayın Sesli Yayın
  • Bilim Çizgi Bilim Çizgi
  • Bunu Biliyor muydunuz? Bunu Biliyor muydunuz?
  • Periyodik Tablo Periyodik Tablo
  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: Yeryüzünde Depremler Oluyor Peki Yıldızlarda?

Soğan Doğrarken Gözler Neden Yanar, Nasıl Önlenir?

Ay’a Gitmek Neden Önemli?

Ayın Şifrebilim Sorusu – Haziran 2025

Ayın Şifrebilim Sorusunun Cevabı – Mayıs 2025

Satranç Haziran 2025

Alerjik Rinit ve Bahar Alerjisi Belirtileri, Tedavi Yolları


Dünya’daki Su ve Güneş Rüzgârı

Dr. Mahir E. Ocak
14/01/2022

Bir grup gök bilimci Dünya’daki suyun önemli bir kısmının, güneş rüzgârının tetiklediği tepkimeler sonucu oluştuğunu iddia ediyor.

Dünya’daki Su ve Güneş Rüzgârı

Dünya’daki suyun kaynağının ne olduğu üzerine araştırmalar yapan gök bilimciler genellikle izotop oranlarına odaklanır.

İzotoplar, bir elementin farklı sayıda nötrona sahip atomlarıdır. Örneğin hidrojenin protyum (H), döteryum (D) ve trityum (T) olarak adlandırılan üç izotopu vardır. Bu izotopların çekirdeğinde sırasıyla 0, 1 ve 2 tane nötron bulunur. 

İzotoplar, farklı sayıda nötron içerdiklerinden doğal olarak farklı kütlelere sahiptir. Döteryum içeren su molekülleri, protyum içeren su moleküllerinden daha ağırdır. Bu yüzden “ağır su” olarak adlandırılırlar.

Dünya’daki suyun bir kısmı ağır sudur. Söz konusu okyanus suları olduğunda, döteryum izotoplarının protyum izotoplarına oranı yaklaşık olarak 1,56x10-4’tür. Yer kabuğu ve mantoda ise bu oran biraz daha düşüktür.

Bugün gök bilimciler arasındaki yaygın kanı, Dünya’daki suyun büyük bir kısmının karbonlu kondrit ya da kısaca C-türü olarak adlandırılan asteroitler tarafından Dünya’ya taşındığı. Bu asteroitlerin kısaca CM, CI ve CR olarak adlandırılan üç türü vardır. CM, CI ve CR türü asteroitlerdeki döteryum/protyum oranı sırasıyla yaklaşık olarak 1,48 x10-4, 1,68 x10-4, 2,57 x10-4’tür.

Itokawa asteroidi. S-türü (silisyumlu) bir asteroit. Görsel: JAXA

CM ve CI türü asteroitlerin döteryum/protyum oranı, Dünya’daki okyanuslarınkine görece yakın olsa da yeryüzüne sadece bu tür asteroitler düşmez. Glasgow Üniversitesinden Luke Daly ve öğrencileri de Dünya’ya hangi tür asteroitlerin hangi sıklıkla düştüğü göz önüne alındığında, C-türü asteroitlerin Dünya’daki suyun tek kaynağı olamayacağına, protyum/döteryum oranı daha düşük başka kaynaklara da ihtiyaç olduğuna dikkat çekiyor. Araştırmacılar Nature Astronomy’de yayımladıkları çalışmada, Dünya’daki suyun önemli bir kısmının, Güneş sisteminin ilk oluşum aşamalarında gezegenler arası toz bulutlarıyla Dünya’ya taşınmış olabileceğini iddia ediyorlar.

Gezegenler arası toz bulutunda su oluşumunun, geçtiğimiz yıllarda Ay’da da gözlemlenmiş bir süreçle gerçekleştiği öne sürülüyor. Güneş rüzgârında bulunan hidrojen iyonları hızla toz parçacıklarına çarptıklarında, önce hidroksil (OH) sonra da su (H2O) oluşumuna yol açabilir. Daly ve öğrencileri, Dünya’daki suyun önemli bir kısmının bu şekilde gezegenler arası toz bulutunda oluştuktan sonra Dünya’ya taşınmış olabileceğini iddia ediyor.

Dünya’daki suyun yaklaşık yarısının, güneş rüzgârının tetiklediği tepkimelerin sonucu oluştuğu iddia ediliyor. 

Araştırmacılar öne sürdükleri düşünceyi çeşitli deneylerle de destekliyorlar. İlk olarak, bilimsel çalışmalar Japonya Uzay Ajansının (JAXA) bir S-türü (silisyumlu) asteroit olan Itokawa asteroidinden Dünya’ya getirdiği örneklerde su olduğunu gösteriyor. Yapılan ölçümlere göre Itokawa asteroidindeki kayaçların her bir metreküpünde döteryum/protyum oranı 1,35x10-4 olan 20 litre su var. Ayrıca laboratuvar ortamında yapılan deneyler de hidrojen iyonlarıyla bombardıman edilen silisyumlu minerallerde su oluştuğunu gösteriyor.

Araştırmacılar Dünya’daki suyun yaklaşık yarısının, Güneş sisteminin ilk aşamalarında toz bulutlarıyla Dünya’ya taşınmış olabileceğini tahmin ediyor.

Konu
Dünya ve Su

paylaş

En Çok Okunan Makaleler

Chandra, Yeni Tip Kozmik Nesneden Gelen Düzenli Sinyaller Tespit Etti

Haberler • 30-05-2025

Lise Öğrencileri İçin 2025 Yılı TÜBİTAK Bilim Kamplarına Katılım Başvuruları Başladı!

Duyurular • 02-01-2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

Duyurular • 12-05-2025

Pestisit Nedir? Pestisitler Zararlı mıdır?

Haberler • 30-04-2025

Kozmik Gezegen Otopsisi: Yıldızına Yaklaşarak Atmosferine Dalan Gezegen

Gökbilim • 29-04-2025

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: “Antarktika Hikâyeleri”

Duyurular • 24-04-2025

Gökyüzünde Gezegen Şöleni

Haberler • 25-01-2025

Keçilerin Göz Bebekleri Neden Dikdörtgen Şeklindedir?

Soru - Cevap • 15-02-2025

Astronot Suni Williams Uzay Yürüyüşünde Rekor Kırdı

Haberler • 31-01-2025

Meşhur Matematik Problemi: ‘‘Taşınan Kanepe Problemi’’ Çözüldü

Haberler • 30-01-2025

Bilim Genç Logo
Tekrardan Hoşgeldiniz!

Bilim Genç’in kozmik derinliklerinde yolculuğa başlamak için giriş yapın.

Bir hesabınız yok mu? Üye olun

Sayfayı Paylaş
Twitter'da paylaş telegram'da paylaş Whatsapp'da paylaş facebook'da paylaş
Bağlantıyı kopyala
baylaş