Zhurong Keşif Aracı, Mars Yüzeyi Altında Çokgen Şekilli Yapılar Keşfetti
Zhurong keşif robotu ile elde edilen veriler Mars’ın geçmişte yaşadığı jeolojik değişimler hakkında bilim insanlarına ışık tutuyor.
Çin’in Zhurong adlı keşif robotu, üzerindeki radar cihazıyla Mars yüzeyinin derinlerinde çokgen şekilli yapılar keşfetti. Keşfedilen yapılar yüzeyin 35 metre altında yer alıyor. Araştırmacılar, boyutları santimetre ölçeğinden metre ölçeğine kadar değişen bu çokgen yapıların birbirini takip eden donma ve erime süreçleri sonucu oluştuğunu düşünüyor.
Bu tür yapılar Dünya’da kutuplara yakın bölgelerde görülür. Sıcaklıktaki ani düşüşler jeolojik yapıların hızla soğuyup çatlamasına neden olur. Oluşan çatlaklar buz ve toz parçacıkları ile dolarak düz yüzeyli, çokgen şekilli jeolojik yapılar oluşturabilir.
Araştırmacılar, benzer süreçlerin Mars’ta da gerçekleşmiş olabileceğini düşünüyor. Bu görüşe göre Mars’ın eksen eğikliğinin günümüzdekinden daha fazla olduğu yaklaşık 3 milyar yıl önce Kızıl Gezegen’in ekvatora yakın bölgeleri, suyun donmasını sağlayacak kadar soğuk ve nemliydi.
Mars, günümüzde (sol üst) yaklaşık 25 derecelik bir eksen eğikliğine sahip. Eksen eğikliğinin daha fazla olduğu dönemlerde (sağ üst) ekvatora yakın bölgelerin buzlarla kaplı olduğu, eksen eğikliğinin düşük olduğu dönemlerde (alt) ise kutuplardaki buzulların düşük enlemlere kadar genişlediği düşünülüyor.
Soğumanın etkisiyle Mars yüzeyindeki jeolojik yapılardaki kayaçlar büzüştü ve bu bunların üzerinde çatlaklar oluştu. Bu çatlakların buz ve toz parçacıklarıyla dolması sonucu oluşan çokgen şekilli yapılar zamanla toz parçacıklarıyla kaplanarak yüzeyin altında kaldı.
Araştırmacılar bu yapıların oluşmasında geçmişte Mars ikliminde ortaya çıkan belirgin değişikliklerin etkisi olduğunu düşünüyor.
Çin’e ait Zhurong keşif robotu, Tianwen-1 uzay görevi kapsamında 15 Mayıs 2021’de Mars yüzeyine inmiş ve Mars’ın kuzey yarım küresindeki Utopia Planitia isimli bölgede araştırmalar yapmıştı.
Kaynaklar:
- Zhang, L. ve ark., “Buried palaeo-polygonal terrain detected underneath Utopia Planitia on Mars by the Zhurong radar”, Nature Astronomy, Cilt 8, s. 69–76, 2024.
- https://english.cas.cn/newsroom/cas_media/202311/t20231127_645011.shtml
- https://www.snexplores.org/article/mars-polygon-patterns-equator-climate
