Koku Algısı Neden Kişiden Kişiye Değişir?
Koku algısı kişiden kişiye değişir. Bazılarının güzel bulduğu kokuları bazıları beğenmez. Bazılarının tiksindirici bulduğu kokularsa bazılarına hoş gelir. Peki ama neden?
Öncelikle koku algısının nasıl oluştuğuna bakalım. İnsan burnunun arkasında koku soğancığı olarak adlandırılan bir bölge bulunur. Koku algısı, koku soğancığındaki reseptörlerin burna giren molekülleri algılayarak beyne sinyal göndermesiyle ortaya çıkar.
İnsanlarda 350’den fazla türde koku reseptörü vardır. Bir kokunun algılanması sırasında genellikte tek bir tür reseptör değil çeşitli türde reseptörler uyarılır. Üstelik sadece uyarılan reseptörlerin türü değil bu reseptörlerin hangi sırayla uyarıldığı da önemlidir.
Koku reseptörlerinin nasıl çalıştığının tam olarak anlaşıldığı söylenemez. Yaygın olarak koku reseptörlerinin çalışma biçimi anahtar-kilit benzetmesiyle açıklanır: Reseptörler kilitlere benzer, ancak doğru şekle sahip anahtarlar (koku molekülleri) kendilerine bağlandığında aktifleşirler. Alternatif olarak reseptörlerin çalışmasında kuantum mekaniksel süreçlerin rol aldığını öne süren araştırmacılar da var.
Farklı insanların farklı kokular hakkında farklı yorumlarda bulunması, büyük oranda genetik etkenlerle ilgilidir. İnsanların burnunda bulunan koku reseptörlerinin türleri ve sayısı, genleri tarafından belirlenir. Farklı genetik kodlara sahip insanlar, burunlarında farklı reseptör kümeleri olduğu için aynı kokulara farklı tepkiler verirler.
