Atmosferik Radyasyon Nedir?
Güneş ve Dünya arasındaki elektromanyetik enerji akışına atmosferik radyasyon denir. Peki atmosferik radyasyona ne sebep olur?
Dünya’nın etrafını saran azot, oksijen, argon, metan ve karbondioksit gibi gazlar ile su, toz, polen gibi havada asılı kalan küçük katı veya sıvı parçacıklardan oluşan yapıya atmosfer denir. Atmosfer su döngüsünde rol oynar, soluduğumuz oksijeni içinde barındırır, yerküreden yayılan ısısının bir kısmını geri yansıtır ve Güneş’ten gelen zararlı ışınların yerin yüzeyine ulaşmasını engeller. Bu sayede Dünya’nın yaşanabilir bir gezegen olmasına katkıda bulunur.
Atmosfer canlıların solunumda kullandığı oksijeni içinde barındırır.
Radyasyon ya da ışınım en genel anlamıyla bir kaynaktan yayılan enerjiyi ifade eder. Bu enerji alfa ve beta ışımalarında olduğu gibi madde parçacıkları ya da ışık tarafından taşınabilir. Işık ışınları uzayda yol alırken beraberlerinde elektrik ve manyetik alan da taşır. Bu yüzden ışık, elektromanyetik radyasyon olarak da adlandırılır. İvmelenen elektrik yükleri, yüksek enerjili (uyarılmış) atomlar ve atom çekirdekleri de elektromanyetik radyasyon yayar.
Işık ışınları beraberinde elektrik ve manyetik alan taşır. Bu alanlar birbirine dik iki düzlemde salınır.
Görünür ışık, radyo dalgaları, mikrodalgalar, kızılötesi, morötesi, X ve gama ışınları ışık tayfını oluşturur. Bu elektromanyetik radyasyon çeşitleri içerdikleri fotonların taşıdığı enerji miktarıyla birbirlerinden ayrılır.
Güneş’ten yayılıp Dünya’nın atmosferine giren ışığın tamamı yeryüzüne ulaşmaz. Bir kısmı gaz molekülleri, su buharı ve aerosoller tarafından uzaya geri yansıtılır. Güneş ve Dünya arasındaki bu elektromanyetik enerji akışına atmosferik radyasyon denir.
Dünya ve Güneş arasındaki enerji akışı
Miktarı; bulutlardaki sıvı yoğunluğu, nem, sıcaklık, atmosferik gazlar, aerosoller, kara ve okyanus yüzeylerinin özelliklerine göre değişebilen atmosferik radyasyon, hava ve iklim olaylarının anlaşılması açısından büyük bir öneme sahiptir.
Sözlük:
Aerosol: Gaz içinde asılı kalan katı ve sıvı parçacıklar.
Elektrik alan: Elektronlar veya protonlar gibi yüklü parçacıkların kendi etraflarında oluşturduğu elektriksel etki.
Foton: Işık ışınlarının içindeki enerji paketleri.
Manyetik alan: Elektrik yüklü parçacıkların hareketiyle oluşan manyetik etki.
