logo
Menü
Giriş yap Üye ol
  • Anasayfa Anasayfa
Popüler Bilim

Popüler Bilim

Soru - Cevap

Soru - Cevap

Tasarla ve Yap

Tasarla ve Yap

Deneyler

Deneyler

Bilim Genç TV

Bilim Genç TV

Gökbilim

Gökbilim

Yeryüzü

Yeryüzü

Sesli Yayın

Sesli Yayın

Bilim Çizgi

Bilim Çizgi

Periyodik Tablo

Periyodik Tablo

Yeryüzü

Bunu Biliyor muydunuz?

Yarışmalar

Yarışmalar

  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

logo
Arama
Giriş yap
  • Popüler Bilim Popüler Bilim
  • Soru - Cevap Soru - Cevap
  • Tasarla ve Yap Tasarla ve Yap
  • Deneyler Deneyler
  • Bilim Genç TV Bilim Genç TV
  • Yarışmalar Yarışmalar
  • Gökbilim Gökbilim
  • Yeryüzü Yeryüzü
  • Sesli Yayın Sesli Yayın
  • Bilim Çizgi Bilim Çizgi
  • Bunu Biliyor muydunuz? Bunu Biliyor muydunuz?
  • Periyodik Tablo Periyodik Tablo
  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

Güneş’teki Enerjiyi Yeryüzünde Üretmek Mümkün mü?

Yarım Tonluk Uzay Çöpü Kosmos-482 Okyanusa Düştü!

XMM-Newton Uydusu Kozmik Devin Kalp Atışlarını Yakaladı

Satranç Mayıs 2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

WASP-127b'nin Atmosferinde Ses Hızını Aşan Rüzgârlar

Uzay Çöpü Kosmos-482’nin Dünya’ya Düşmesi Bekleniyor!


Bor Karbür Nedir? Nerelerde Kullanılır?

Dr. Tuba Sarıgül
24/03/2023

Bor karbür bilinen en sert malzemelerden biri olmasına rağmen yoğunluğu görece düşüktür. Bu nedenle savunma sanayisinde hafif zırhlar bor karbürden üretilir.

Bor Karbür Nedir? Nerelerde Kullanılır?

Preslav

Bor karbür

Yarı iletken özellikte bir element olan bor, yüksek sıcaklıklarda elektriği bir metal gibi iyi iletirken düşük sıcaklıklarda bir yalıtkan gibi davranır. Saf bor siyah, toz şeklinde ve kristal yapıda bir maddedir. Bor ve yapısında bor bulunan bileşikler birçok önemli alanda kullanılır. Örneğin bor, nötronları soğurma özelliği ile nükleer reaktörlerde fisyon tepkimesinin hızının kontrol edilmesini sağlar. Yangın söndürücü toz olarak kullanılabilir. Bor oksit bileşiği silisyum dioksit ile karıştırılarak camın kırılmaya ve yüksek sıcaklığa dayanıklı hâle getirilmesi sağlar.

Saf Bor

Björn Wylezich / Alamy Stock Photo

Saf bor

Borun karbon ile oluşturduğu bir bileşik olan bor karbür, elmas ve kübik bor nitrürden sonra bilinen en sert maddedir. Bu özelliği sayesinde malzemeleri güçlendirmek amacıyla tercih edilir. Bilinen en sert malzemelerden biri olmasına rağmen bor karbürün yoğunluğu görece düşüktür. Bu nedenle savunma sanayisinde örneğin askerî uçaklarda, helikopterlerde, zırhlı araçlarda, koruyucu yeleklerde kullanılan hafif zırhlar bor karbürden üretilir.

Bar karbür savunma sanayinde hafif zırh üretiminde kullanılır.

guvendemir / iStock

Bor karbür çok dayanıklı bir malzeme olmasının yanı sıra yoğunluğu görece düşük olduğu için hafif zırh üretiminde kullanılır.

Ayrıca bor karbürün nötron soğurma yeteneği yüksektir. Bu nedenle nükleer reaktörlerde kullanılan kontrol çubuklarının üretiminde bor karbürden yararlanılır. Bor karbürün erime noktası (2.427 °C) yüksektir ve yüksek sıcaklıkta bozulmadan kararlı bir şekilde yapısını koruyabilir.

Nükleer reaktör çekirdeği

Antonio Gil / Alamy Stock Photo

Nükleer reaktör çekirdeği

Bor karbürün bu üstün özellikleri kendine özgü kimyasal yapısı ile ilişkili. Kristal yapılı maddelerde atomlar düzenli bir şekilde konumlanmıştır ve tekrar eden bu yapılar birim hücre olarak adlandırılır. Bor karbür bileşiğinin kimyasal formülü basitleştirilerek B4C olarak verilir. Ancak bor karbürün kristal yapısı henüz tam olarak anlaşılabilmiş değil. Deneysel ve kuramsal araştırmalar bor karbürün kristal yapısı içinde 12 bor ve 3 karbon atomdan oluşan birim hücrelerin tekrar ettiğini fakat birim hücre içinde doğrusal olarak dizilmiş şekilde konumlanan üç karbon atomundan birinin bor ile yer değiştirebileceğini gösteriyor.

Bor karbürün kristal yapısı

Materials Research Society 2020

Bor karbürün kristal yapısı içinde tekrar eden birim hücre. Çizimde siyah küreler bor atomlarını, sarı-mavi küreler ise karbon atomlarını gösteriyor.

Bor karbürün kristal yapısında tekrar eden birim hücreler, karşılıklı iki köşesi boyunca uzatılmış bir küpe benzetebileceğimiz, rombohedron kafes yapısına sahiptir.

Türkiye, dünyanın en büyük bor kaynaklarına sahip ülkesi. Yakın zamanda Balıkesir’in Bandırma ilçesinde bor karbürün üretildiği bir tesis açıldı.

Kaynaklar:

  • Bicer, H. ve ark., “Thermal expansion of nano–boron carbide under constant DC electric field: An in situ energy dispersive X-ray diffraction study using a synchrotron probe”, Journal of Materials Research, Cilt 35, Sayı 1, s. 90-97, 2020.
  • Domnich, V. ve ark., “Boron Carbide: Structure, Properties, and Stability under Stress”, Journal of the American Ceramic Society, Cilt 94, Sayı 11, s. 3605-3628, 2011.
  • Vats, N. ve ark., “Atomic structure and vibrational properties of icosahedral α-boron and B4C boron carbide”, Computational Materials Science, Cilt 17, Sayı 2-4, s. 127-132, 2000.
  • https://cevherdenmucevhere.com
  • https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/76283

 

Konu
Teknoloji
Savunma Teknolojisi

paylaş

En Çok Okunan Makaleler

Lise Öğrencileri İçin 2025 Yılı TÜBİTAK Bilim Kamplarına Katılım Başvuruları Başladı!

Duyurular • 02-01-2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

Duyurular • 12-05-2025

Pestisit Nedir? Pestisitler Zararlı mıdır?

Haberler • 30-04-2025

Kozmik Gezegen Otopsisi: Yıldızına Yaklaşarak Atmosferine Dalan Gezegen

Gökbilim • 29-04-2025

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: “Antarktika Hikâyeleri”

Duyurular • 24-04-2025

Gökyüzünde Gezegen Şöleni

Haberler • 25-01-2025

Keçilerin Göz Bebekleri Neden Dikdörtgen Şeklindedir?

Soru - Cevap • 15-02-2025

Astronot Suni Williams Uzay Yürüyüşünde Rekor Kırdı

Haberler • 31-01-2025

Meşhur Matematik Problemi: ‘‘Taşınan Kanepe Problemi’’ Çözüldü

Haberler • 30-01-2025

Anadolu Parsının En Net Görüntüsü Kaydedildi

Haberler • 07-12-2024

Bilim Genç Logo
Tekrardan Hoşgeldiniz!

Bilim Genç’in kozmik derinliklerinde yolculuğa başlamak için giriş yapın.

Bir hesabınız yok mu? Üye olun

Sayfayı Paylaş
Twitter'da paylaş telegram'da paylaş Whatsapp'da paylaş facebook'da paylaş
Bağlantıyı kopyala
baylaş