Chandra, Yeni Tip Kozmik Nesneden Gelen Düzenli Sinyaller Tespit Etti
NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi, uzaydaki bir gök cisminin hem X-ışınları hem de radyo dalgaları yaydığını keşfetti.
Chandra X-ışını Gözlemevi, birkaç gün önce ASKAP J1832-0911 olarak bilinen ve Dünya’dan yaklaşık 15.000 ışık yılı uzaklıkta yer alan gök cismiyle ilgili dikkat çekici bir keşifte bulundu. Gözlemevi, bu gök cisminin her 44 dakikada bir, iki dakikalık bir süre boyunca hem yüksek enerjili X-ışınları hem de düşük enerjili radyo dalgaları yaydığını keşfetti. Ancak bu sinyallerin nasıl oluştuğuna dair henüz net bir açıklama bulunmuyor.
ASKAP J1832-0911, belirli aralıklarla ve değişken sürelerde sinyal yayan gizemli kozmik nesnelerden biri. Bilimsel literatürde ‘’Uzun dönemli radyo geçici’’ (LPT) nesneleri olarak tanımlanan bu tür nesnelerden ilki, 2022 yılında keşfedildi. O tarihten bu yana benzer özelliklere sahip 10 gök cismi daha saptandı. Bu nesnelerden yayılan sinyallerin neden düzenli aralıklarla aktifleşip ardından kaybolduğu hâlâ anlaşılamamış durumda.
ASKAP J1832-0911’in önemi ise sadece bu sinyalleri yayması değil, aynı zamanda hem X-ışınları hem de radyo dalgaları üreten ilk ‘’uzun dönemli radyo geçici’’ örneği olması. Bu yönüyle gökbilimciler arasında büyük ilgi uyandırıyor.
NASA’nın Hubble ve James Webb uzay teleskoplarından farklı olarak geliştirilen Chandra X-ışını Gözlemevi, özellikle evrendeki yüksek sıcaklığa sahip bölgelerden gelen X-ışını emisyonlarını gözlemlemek amacıyla tasarlandı. 1999 yılında uzaya fırlatılan bu teleskop, günümüzde hâlâ en güçlü X-ışını teleskobu olma unvanını taşıyor. Chandra’nın temel amaçları arasında sıradan yıldızlardan kuasarlara kadar çeşitli gök cisimlerinin fiziksel doğasını anlamak, bu cisimlerin içsel ve karşılıklı etkileşimlerini incelemek ve genel olarak evrenin oluşum ve gelişim sürecine dair ipuçları elde etmek yer alıyor. Teleskop, gözlemlerini özellikle süpernova kalıntıları, X-ışını pulsarları, kara delikler, nötron yıldızları ve sıcak galaksi kümeleri gibi yüksek enerjili yapılardan gelen X-ışınlarını toplayarak gerçekleştiriyor.
Kaynaklar:
