Denizaltılar Suyun İçine Nasıl Dalar?
Arşimet prensibine göre su ve hava gibi herhangi bir akışkana bırakılan bir katı cisme akışkan tarafından cismin ağırlığının karşı yönünde yani yukarı doğru bir kuvvet uygulanır. Suya bırakılan katı cisimlere uygulanan bu kuvvete suyun kaldırma kuvveti denir.
S_Bachstroem/iStock.com
Suyun kaldırma kuvveti sayesinde suya bırakılan katı cismin yoğunluğu suyun yoğunluğundan küçükse cisim suyun üzerinde yüzer. Tonlarca ağılıkta olan dev gemilerin suyun üzerinde yüzmesinin nedeni de bu kuvvettir.
26ISO/iStock.com
Denizaltılar Nasıl Hareket Eder? Safra Tankı Nedir?
Peki öyleyse denizaltılar nasıl bazen suyun üzerinde yüzebilirken bazen de suyun içinde hareket edebiliyor? İşte cevap: Denizaltılarda yoğunluk ayarını sağlayan özel tanklar bulunur. Bu tanklara “safra tankı” adı verilir. Safra tankları sayesinde denizaltılar kolaylıkla suyun içine dalabilir ya da suyun yüzeyine çıkabilir.
Safra tankları denizaltının suyun yüzeyinde kalma ya da dalma durumuna göre hava veya su ile doldurulur. Örneğin bir denizaltı suyun yüzeyindeyken safra tankları hava ile doludur ve denizaltının yoğunluğu çevresindeki suyun yoğunluğundan daha az olduğu için suyun altına inmez. Denizaltı suya dalmak istediğinde safra tanklarının üst ve alt kapakları açılır. Tankların alt kapaklarından içeri su girerken üst kapaklarından dışarı hava çıkar. Gittikçe su ile dolan tanklar denizaltının ağırlığını artırır ve suyun derinlerine dalmasını sağlar. Denizaltı tekrar yüzeye çıkmak istediğindeyse içinde basınçlı hava bulunan tanklardan safra tanklarına hava aktarılır. Basınçlı hava suyun dışarı çıkmasını ve denizaltının suyun yüzeyine doğru yükselmesini sağlar.
Kaynaklar:
- https://wonderopolis.org/wonder/how-does-a-submarine-work-2
- https://precollege.oregonstate.edu/sites/precollege.oregonstate.edu/files/cartesian_diver_lacuknos_10-15-20_-dc.pdf
- https://science.howstuffworks.com/transport/engines-equipment/submarine1.htm
- https://www.explainthatstuff.com/submarines.html
- http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Gemi%20Balast%20Tesisatı.pdf
- https://www.britannica.com/technology/submarine-naval-vessel