Haziran 2025’te Gökyüzü

m-gucci/iStock.com

Yaz aylarında gök adamızın merkez doğrultusu ve bu bölgeden yükselen sarmal kolların parçaları, gökyüzünün karanlığında buluşanlar için en heyecan verici görüntülerden biridir. Ancak şehirlerde yaşayan nüfusun artmasıyla birlikte çıplak gözle birkaç bin yıldız ve gök adamızın yoğun sarmal kol yapısını görebilenlerin sayısı gün geçtikçe azalıyor. Bu nedenle bulunduğunuz konuma yakın, ışık kirliliğinin daha az olduğu gözlem alanlarını belirlemek için https://www.lightpollutionmap.info adresli siteden faydalanabilirsiniz.

21 Haziran’da en uzun gün yaşanırken Kuzey Yarım Küre’de astronomik olarak yaz mevsimi başlıyor. Gün dönümü olarak da adlandırılan bu tarihte Güney Yarım Küre’de ise en kısa gün yaşanıyor ve kış mevsimi başlıyor. Haziran ayında yaz aylarının takımyıldızları gökyüzünde daha belirgin hâle gelir. “Asterism” olarak adlandırılan ve gözlem kolaylığı için yararlanılan, parlak yıldızların oluşturduğu görünümlerden biri olan “Yaz Üçgeni”, gökyüzünü tanımaya başlamak isteyen gözlemcilere yol göstermek için bekliyor olacak.

1 Haziran: Mars ve Ay yakın konumda

Güneş battıktan sonra batı ufku üzerinde ilk dördün evresine yaklaşan Ay ile Mars, Aslan Takımyıldızı bölgesinde gözlenebilir.

10 Haziran: Ay ve Antares yakın konumda

Güney ufku üzerinde dolunay evresine çok yakın Ay ile Akrep Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı olan Antares, yakın konumda görülebilir.

11 Haziran: Dolunay: Gül Ayı

Bu tarihte dolunay yaklaşık -12,6 kadir görünür parlaklığıyla gökyüzünü aydınlatacak. Haziran ayında görülen dolunay farklı kültürlerde Çilek Ayı, Gül Ayı, Sıcak Ay gibi isimler almıştır.

17 Haziran: Mars ve Regulus yakın konumda

Batmaya yaklaşan Aslan Takımyıldızı’nın üyelerinden en parlak yıldız olan Regulus, Mars ile yakın konumda olacak. İkisi de birbirine yakın parlaklıkta görünecek bu nesneler, Güneş battıktan sonra batı ufku üzerinde gözlemlenebilir.

 

19 Haziran: Ay ve Satürn yakın konumda

Neredeyse yarısı aydınlanmış Ay ile Satürn gezegeni, gece yarısından sonra doğu ufku üzerinde yakın konumda görülebilir.

23 Haziran: Ay ve Pleiades açık yıldız kümesi yakın konumda

Yeniay evresine yaklaşan Ay, açık yıldız kümesi Pleiades (Ülker) ile çok yakın konumda olacak. Bu ikiliyi Güneş doğmadan hemen önce doğu ufku üzerinde, aynı bölgedeki Venüs ile gözlemlemek mümkün.

 

27 Haziran: Ay ve Merkür yakın konumda

Güneş battıktan sonra batı ufkuna çok yakın konumda görülecek hilal evresindeki Ay, Merkür ile birlikte gözlemlenebilir.

Haziran Ayında Gezegenler:

Merkür

Özellikle ayın ikinci yarısında, Güneş battıktan hemen sonra batı ufkunda -0,5 kadir civarındaki görünür parlaklığıyla gözlemlenebilir. Ay sonuna doğru parlaklığı azalacak. 27 Haziran’da hilal evresindeki Ay ile birlikte güzel bir gözlem fırsatı sunar.

Venüs

Gece gökyüzünün Ay’dan sonraki en parlak cismi olarak ay boyunca ortalama -4,3 kadir görünür parlaklığıyla Güneş doğmadan önce doğu ufkunda gözlemlenebilecek. 1 Haziran’da en büyük batı uzanımına ulaşacak. Bu tarihte teleskopla ilk dördün evresindeki görüntüsü yakalanabilir. 22 Haziran’da Ay ile yakın konumda gözlemlenebilir.

Mars

Akşam saatlerinde batı ufkunda gözlemlenebilir. Ay sonuna doğru gözlem süresi giderek kısalacak ve gezegen gün geçtikçe ufka yaklaşacak. Ay boyunca ortalama 1,3 kadir görünür parlaklığıyla gözlemlenebilecek. 1 Haziran’da Ay’a, 15-19 Haziran’da ise Aslan Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Regulus’a yakın konumda olacak. 29 Haziran’da batı ufkunda, bu sefer hilal evresindeki Ay ile yakın konumda gözlemlemek mümkün olacak.

Jüpiter

Ayın ilk günlerinde Güneş battıktan hemen sonra batı ufkunda yaklaşık -1,9 kadir görünür parlaklıkla kısa süre gözlemlenebilir.  Ancak pratikte ayın ilk haftasından sonra gözlemlemek pek mümkün değil. Bunun için önümüzdeki ayın sonlarındaki sabah saatlerini beklememiz gerekecek.

Satürn

Ayın ilk günlerinde sabahları Güneş doğmadan birkaç saat önce doğu ufku üzerinden yükselmeye başlayacak gezegenin gözlem süresi günler geçtikçe artacak. Ay boyunca ortalama 1 kadir görünür parlaklıkta olacak ve 19 Haziran’da neredeyse yarısı aydınlanmış olacak Ay ile yakın konumda gözlemlenebilecek.

Haziran Ayında Başka Neler Gözlemlenebilir?

Çıplak gözle gözlemlenebilen beş gezegenden üçü (Venüs, Mars ve Satürn) ay boyunca rahatlıkla görülebilecek. Jüpiter ve Merkür’ü görebilmek ise yalnızca belirli zaman aralıklarında ve uygun gözlem koşulları sağlanırsa mümkün olabilecek. Ay, evreleri boyunca gökyüzünde en dikkat çeken gök cismi olmaya devam ederken yaz takımyıldızları (özellikle Çalgı, Kuğu, Çoban, Kartal, Başak, Herkül, Yay, Akrep) gökyüzünde gece boyunca gözlemlenebilir. Kartal Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Altair, Kuğu’nun en parlağı Deneb ve Çalgı’nın en göze çarpan yıldızı Vega’nın oluşturduğu Yaz Üçgeni, gökyüzünü tanımaya başlamak için ideal yapılardan biridir.

Çıplak gözle yapılan gözlemlerin ötesine geçmek isteyenler, dürbün ya da teleskop yardımıyla derin uzay cisimlerini de izleyebilirler. Haziran ayında, Herkül Takımyıldızı’ndaki M13 küresel yıldız kümesi, Çalgı’daki M57 gezegenimsi bulutsusu (Halka Bulutsusu), Başak Takımyıldızı’ndaki Sombrero Gök Adası (M104) sıklıkla gözlenen derin uzay nesneleridir. Ayrıca Kuğu Takımyıldızı’nda yer alan Albireo çift yıldızı da dikkat çekici mavi ve altın sarısına yakın renkleriyle ilgiyle gözlemlenen yıldız sistemidir. Yaz Üçgeni’ni oluşturan üç parlak yıldızın yanı sıra Regulus, Arcturus, Spica ve Antares de gökyüzünde dikkat çeken diğer parlak yıldızlar arasında yer alır.

Ayın Yıldızı: Spica

Başak Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı olan Spica, yaklaşık 1 kadir görünür parlaklığıyla gökyüzündeki belirgin yıldızlardan biri olarak gözlemlenebiliyor. 20.000 oC’yi aşan yüzey sıcaklığı olan Spica, aslında bir çift yıldız sisteminin üyesi. 250 ışık yılı uzaklıkta bulunan bu yıldız, bir mavi dev. Kütlesi Güneş’in kütlesinin yaklaşık 11 katı, yarıçapı ise Güneş’in yarıçapını yaklaşık 7,5 katı kadar.

Büyük Ayı Takımyıldızı, Çoban Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Arcturus ve Spica

Haziran’da Ay’ın Evreleri:

15 Haziran 2025 Saat: 22:30’da Gökyüzü

 

Kaynaklar:

• https://heavens-above.com/
• https://starwalk.space/en/news/spica-virgo-brightest-star
• https://www.timeanddate.com/astronomy/planets/distance
• https://kenpress.com/files/2025WOT06Jun.pdf
• https://www.interlochenpublicradio.org/news/2020-07-27/the-star-of-abundance-marks-halfway-point-in-the-season-this-week-on-the-storytellers-night-sky