İnsan Beyninin Yapısı Nasıldır?
İnsan beyni, sinirler ve omurilik sayesinde merkezî sinir sistemini kontrol eder, çevresel sinir sistemini yönetir ve hemen hemen insanın tüm işlevlerini düzenler.
blueringmedia/iStock.com
Kalp atımı, soluk alma ve sindirim gibi istemsiz eylemler, otonom sinir sistemi yoluyla farkına varmadan; düşünce, mantık ve soyutlama gibi daha karmaşık zihinsel eylemler ise bilinçli olarak beyin tarafından yönetilir.
İnsan beyninde duyu organlarından gelen uyarılar değerlendirilir, problem ve olaylar düşünülür ve çözülür, öğrenme faaliyeti ve hafıza olgusu sağlanır, acıkma, susama, uyku, uyanıklık faaliyetleri ile kan basıncı ve vücut sıcaklığı düzenlenir, ayrıca hormonların salgılanma zamanı belirlenir.
Beynin üç ana bölümü vardır: beyin sapı, limbik sistem ve neokorteks.
Beyin Sapı Nedir? Beyin Sapı Ne İşe Yarar?
Beyin Sapı: Omuriliğin tepesini çevreleyen kısımdır. Nefes, kalp atımı, tehlike durumlarındaki refleksler gibi kalıplaşmış tepkileri yani yaşamla ilgili temel işlevleri kontrol eder. Bu bölümde düşünme ve yeni öğrenme gerçekleşmez. Yaşamamız için gerekli olan tepkileri idare eden, önceden programlanmış bir düzenleyicidir. Başka bir deyişle içgüdüsel davranışlarımızın merkezidir.
Limbik Sistem Nedir? Limbik Sistem Ne İşe Yarar?
Limbik Sistem: Beyin sapını çevreleyen kısımdır ve duygularımızı kontrol eder. Amigdala ve hipotalamus bu kısmın iki önemli parçasıdır. Uzun süreli belleğin önemli bir kısmı limbik sistem tarafından düzenlenir. Bu yüzden duygusal bağ kurduğumuz olayları daha kolay hatırlarız.
Neokorteks Nedir? Neokorteks Ne İşe Yarar?
Neokorteks: Düşüncenin merkezidir. Görme, işitme, konuşma, yaratma, düşünme gibi üst düzey zihinsel işlevleri yönetir. Duyular aracılığı ile algıladıklarımızı bir araya getirip anlam ürettiğimiz merkezdir. Neokortekste duyuların saklandığı ayrı bölümler yani loplar vardır. Konuşma, işitme, görme ve dokunma duyularına ait sinyaller bu loplara ayrı ayrı kaydedilir.
Beyinde Hangi Loplar Bulunur? Beyindeki Lopların İşlevleri Nedir?
Ön (frontal) lop: Bilinçli düşünme
Yan (parietal) lop: Duyguları işleme
Arka baş (oksipital) lop: Görme
Şakak (temporal) lobu: Ses ve kokuyu algılama, yüzler ve mekânlar gibi karmaşık uyaranları işleme
Beyincik (serebellum) lobu: Duyu organlarından gelen bilgiyi hareketle ilişkilendirme
Kaynaklar:
