Karbonmonoksit Zehirlenmeleri İçin Panzehir Geliştirildi
Bir grup araştırmacı karbonmonoksit zehirlenmelerinde kullanılabilecek bir panzehir geliştirdi. Protein yapısındaki panzehir doğrudan kana enjekte ediliyor ve birkaç dakika içinde etkisini gösteriyor.
Berkut_34 / iStock
Kömür ya da petrol gibi karbon içeren fosil yakıtlar normal koşullar altında tüketildiğinde ortaya karbondioksit (CO2) çıkar. Ancak ortamdaki oksijen seviyesinin düşük olması durumunda yanma süreci karbondioksit yerine karbonmonoksit (CO) ortaya çıkmasıyla da sonuçlanabilir.
Karbondioksidin aksine karbonmonoksit insan sağlığı için tehlikeli bir gazdır. Solunması durumunda kandaki hemoglobin moleküllerine bağlanır. Bu durum, temel işlevi hücrelere oksijen taşımak olan hemoglobin proteinlerinin görevlerini yerine getirmesine engel olur. Hücrelerin uzun süre oksijensiz kalmasıysa bazen ölümle sonuçlanır.
Karbonmonoksit zehirlenmesine karşı kullanılan standart tedavi yönteminde hastalara oksijen maskesi takılır ya da hasta aşırı yüksek basınçlı özel bir odaya alınır. Bu tedavinin amacı, hastanın yüksek miktarda oksijene maruz bırakılmasıyla karbonmonoksidin hemoglobin moleküllerinden ayrılmasını sağlamaktır. Böylece hemoglobinin yeniden hücrelere oksijen taşıması mümkün olur. Bu tedaviler her ne kadar etkili olsa da yavaştır.
Bir grup araştırmacı yakın zamanlarda karbonmonoksit zehirlenmeleri için bir panzehir geliştirdi. Protein yapısındaki panzehir kana enjekte edildiğinde karbonmonoksit moleküllerine bağlanıyor ve böylece karbonmonoksidin hemoglobin moleküllerinin oksijen taşımasına engel olmasının önüne geçiyor. Karbonmonoksidi yakalayan panzehir birkaç dakika içinde böbreklerde süzülerek kandan ayrılıyor.
Geliştirilen panzehirin en önemli özelliği, zehirlenen hastalara zehirlenmenin gerçekleştiği ortamda doğrudan enjekte edilebilecek olması. Hastaların ambulanslarla hastanelere taşınmasına gerek kalmadan tedavi sürecinin başlamasıyla karbonmonoksit zehirlenmesinden kaynaklanan ölümlerin büyük ölçüde azalması bekleniyor.
Geliştirilen panzehir, fareler ve insan kanları üzerinde yapılan deneylerde başarıyla test edildi. Panzehirin insanlar üzerinde kullanılmaya başlanması içinse birkaç yıla ihtiyaç olduğu belirtiliyor. Detaylı bilgiye Dr. Matthew Dent ve arkadaşlarının Proceedings of the National Academy of Sciences (USA)’da yayımladıkları makaleden ulaşabilirsiniz.
