Kasım 2025’te Gökyüzü

Ay’dan gezegenlere, derin uzay cisimlerinden yapay uydu geçişlerine kadar gökyüzü bu ay da birbirinden farklı gözlem seçenekleri sunuyor. Üstelik gökyüzüne baktığınızda bir yapay uyduyla karşılaşma olasılığınız artık çok daha yüksek.

Son yıllarda ülkemizde uzay farkındalığını artırmaya yönelik çalışmalar, gökyüzü merakını da büyük ölçüde besledi. Özellikle TÜBİTAK Gökyüzü Gözlem Etkinlikleri ve 4004-4005-4007 projeleri kapsamında gerçekleştirilen faaliyetler uzay ve havacılığın toplumda geniş bir ilgi görmesini sağladı.

Sadece gözlerimizi yani doğal teleskoplarımızı kullanarak gökyüzünü izlemek bile amatör gökbilimciliğe atılan bir ilk adım sayılabilir.

Kasım ayında da gökyüzüne bakmak için çok sayıda neden var. Orionid meteor yağmurunun son günleri geride kalırken ayın ilk haftasından sonra Leonidler gökyüzünde ışıklı izler bırakacak. Ay boyunca öne çıkan diğer gözlem fırsatlarına gelin birlikte göz atalım.

10 Kasım: Ay, Polluks, Castor ve Beehive Yıldız Kümesi yakın konumda

Gece yarısına doğru doğu ufkunda, İkizler Takımyıldızı’nın parlak ikizleri Castor ve Polluks’un hemen altında sondördün evresine yakın olan Ay görünecek. Yakınlarında yaklaşık -2,4 kadir parlaklıktaki gaz devi Jüpiter ile 3 kadir parlaklıktaki açık yıldız kümesi Beehive de yer alacak.

Tümü çıplak gözle fark edilebilir ancak ayrıntılı bir gözlem için dürbün veya küçük çaplı bir teleskop kullanmak faydalı olur.

14 Kasım: Ay ve Aslan’ın Regulus’u yakın olacak

Sabaha karşı doğudan yükselen Aslan Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı (görünür parlaklığı yaklaşık 1,4 kadir olan) Regulus’un hemen altında, hilal evresine ilerleyen ve yaklaşık %30’u aydınlanmış Ay görülebilir. Ay’ın parlaklığı azaldığından yüzey ayrıntılarını bu evrede daha net gözlemlemek mümkün.

 

17-18 Kasım: Leonidlerin en yoğun olduğu geceler

Dünya, Tempel-Tuttle Kuyrukluyıldızı'nın geride bıraktığı parçacıkların arasından geçerken Leonidler gökyüzünü süsleyecek. Göktaşları Aslan Takımyıldızı yönünden saçılarak gece 02.00’den sonra görünmeye başlar. Maksimum etkinlikte saatte ortalama 10 göktaşı gözlemlenebilir.

Saniyede yaklaşık 70 km hızla hareket eden bu göktaşlarını izlemek için karanlık, şehir ışıklarından uzak bir noktada Aslan Takımyıldızı yönüne bakmak yeterli olacaktır. Ay’ın yeniay evresine yakın olması gözlemi kolaylaştıracak.

22 Kasım: Ay, Çaydanlık yakınında

Hilal evresindeki Ay, batmaya yakın konumdayken Yay Takımyıldızı’nda yer alan ve gökadamızın merkezini gösteren ünlü “Çaydanlık” asterizmiyle aynı bölgede olacak. Güneş battıktan sonra batı ufkunda beliren bu görüntü, açık ve karanlık bir bölgede yapılacak gözlemler için güzel bir fırsat sunuyor.

25 Kasım: Merkür ve Venüs yakın bölgede

Güneş doğmadan önce doğu ufkunda Merkür (yaklaşık 2 kadir) ve Venüs (-3,9 kadir) birbirine epey yakın konumda görülecek. Güneş’in daha geç doğduğu bu sabahlarda, bu iki gezegenin parlaklığı gökyüzüne renk katacak.

 

 

28 Kasım: Ay ve Satürn aynı bölgede

Akşam saatlerinde güney yönünde, Kova Takımyıldızı bölgesinde neredeyse yarısı aydınlanmış Ay ile yaklaşık 2 kadir parlaklığındaki Satürn’ü yan yana görebilirsiniz.

Kasım Ayında Gezegenler:

Merkür

Ay başında gözlemlenemeyen gezegen, ay sonuna doğru Güneş doğmadan hemen önce doğu ufkunda belirecek. Ay sonunda gezegenin görünür parlaklığı yaklaşık 1 kadir olacak. 25 Kasım sabahı Venüs’e epey yakın görünecek.

Venüs

Gökyüzünün en parlak gezegeni bu ay da sabahları doğu ufkunda ışıldamayı sürdürecek. Başak Takımyıldızı’nda yer alacak gezegenin görünür parlaklığı neredeyse -4 kadire yaklaşacak ve çıplak gözle doğu gökyüzünde kolaylıkla fark edilebilecek.

Mars

Ayın başında ufka çok yakın ve zor gözlemlenebilir durumda olacak. Ay ortasından itibaren ise Güneş’e yaklaşacağı için artık gözlemlenemeyecek.

Jüpiter

Kasım ayının en uygun gözlem hedeflerinden biri Jüpiter. İkizler Takımyıldızı’nda yer alan gezegen, gece ortasına doğru doğuyor ve sabaha kadar takip edilebiliyor. Ay boyunca görünür parlaklığı yaklaşık -2,4 kadir olacak ve çıplak gözle rahatlıkla görülebilecek.

Satürn

Ay boyunca Kova Takımyıldızı’nda yer alacak Satürn, Güneş battıktan sonra gökyüzünde parlayacak.  Halkaları bu dönemde neredeyse çizgi gibi görünecek. Görünür parlaklığı yaklaşık 1 kadir civarında olacak. Teleskopla gözlem yapanlar, halkalarının yönelimi nedeniyle gezegenin görüntüsündeki değişikliği yavaşça takip edebilirler.

Uranüs ve Neptün

Uranüs Boğa, Neptün ise Balık Takımyıldızı bölgesinde bulunuyor. Küçük çaplı bir teleskopla gözlemlenebilirler. 

Kasım Ayında Başka Neler Gözlenebilir?

Ay, Satürn, Jüpiter ve Venüs bu ayın en parlak ve gözlemlenmesi en kolay gökcisimleri arasında. Ayrıca ayın ilk günlerinde C/2025 A6 Lemmon, ay sonuna doğru ise 210P/Christensen kuyruklu yıldızları dürbün veya küçük çaplı teleskoplarla gözlemlenebilir.

Kasım gecelerinde Kral, Kraliçe, Kahraman, Arabacı, Kanatlı At, Boğa, Kova, Balık takımyıldızları gökyüzünde dikkat çekecek. Ay ortasından itibaren ise artık doğu ufkundan yükselen Avcı ve İkizler, kış gökyüzünün habercisi olacak.

Batı ufkunda Vega ve Deneb kısa süreliğine göz kırparken Boğa’nın parlak yıldızı Aldebaran, Kartal’ın parlak yıldızı Altair, Kahraman’daki Mirlak, Arabacı’daki Capella ve İkizlerin parlak ikilisi Polluks ile Castor gecelere ışık katacak.

Derin uzay gözlemleri içinse Andromeda Galaksisi (M31), Ülker veya Yedi Kız Kardeş Açık Yıldız Kümesi (M45), Halka Bulutsusu (M57), Orion Bulutsusu (M42), Kalp Bulutsusu, Üçgen Galaksisi (M33), Halter Bulutsusu (M27) önerilebilir. Dürbün veya küçük çaplı teleskoplarla bu cisimleri gözlemlemek mümkün. Takip sistemi olan teleskop ve uygun filtrelerle çok etkileyici fotoğraflar da çekilebilir.

Ayın Derin Uzay Cismi: Andromeda Galaksisi

Kasım aylarının vazgeçilmez hedeflerinden biri olan Andromeda Galaksisi, çıplak gözle puslu bir leke gibi görünür. Gökadamıza komşu olan bu dev gökada, 2,5 milyon ışık yılı uzaklıktadır ve çıplak gözle görülebilen en uzak cisimlerden biridir. Andromeda’nın birkaç milyar yıl içinde gökadamızla birleşmesi bekleniyor. Görünür parlaklığı yaklaşık 3 kadir olan bu dev galaksi, küçük bir teleskopla çok daha çarpıcı görünür.

Andromeda’nın gökyüzündeki konumu

 

Andromeda’nın geniş açılı görüntüsü (ESA)

Kasım’da Ay’ın Evreleri:

15 Kasım 2025 Saat: 22.00’de Gökyüzü Görünümü

Kaynaklar:

• https://starwalk.space/en/news/night-sky-tonight-november
• https://kenpress.com/files/2025WOT11Nov.pdf
• https://earthsky.org/astronomy-essentials/visible-planets-tonight-mars-jupiter-venus-saturn-mercury/
• https://esahubble.org/images/heic1502c/

Yazar Hakkında:
Prof. Dr. Faruk Soydugan
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fizik Bölümü & Astrofizik Araştırma Merkezi ve Gözlemevi