logo
Menü
Giriş yap Üye ol
  • Anasayfa Anasayfa
Popüler Bilim

Popüler Bilim

Soru - Cevap

Soru - Cevap

Tasarla ve Yap

Tasarla ve Yap

Deneyler

Deneyler

Bilim Genç TV

Bilim Genç TV

Gökbilim

Gökbilim

Yeryüzü

Yeryüzü

Sesli Yayın

Sesli Yayın

Bilim Çizgi

Bilim Çizgi

Periyodik Tablo

Periyodik Tablo

Yeryüzü

Bunu Biliyor muydunuz?

Yarışmalar

Yarışmalar

  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

logo
Arama
Giriş yap
  • Popüler Bilim Popüler Bilim
  • Soru - Cevap Soru - Cevap
  • Tasarla ve Yap Tasarla ve Yap
  • Deneyler Deneyler
  • Bilim Genç TV Bilim Genç TV
  • Yarışmalar Yarışmalar
  • Gökbilim Gökbilim
  • Yeryüzü Yeryüzü
  • Sesli Yayın Sesli Yayın
  • Bilim Çizgi Bilim Çizgi
  • Bunu Biliyor muydunuz? Bunu Biliyor muydunuz?
  • Periyodik Tablo Periyodik Tablo
  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

En Uzak Galakside Oksijen Keşfedildi

Güneş’teki Enerjiyi Yeryüzünde Üretmek Mümkün mü?

Yarım Tonluk Uzay Çöpü Kosmos-482 Okyanusa Düştü!

XMM-Newton Uydusu Kozmik Devin Kalp Atışlarını Yakaladı

Satranç Mayıs 2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

WASP-127b'nin Atmosferinde Ses Hızını Aşan Rüzgârlar


Kasnaklar İş Başında: El Vantilatörü Tasarlayalım

Namdar Gürsönmez
09/10/2020

Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, bir el vantilatörü düzeneği tasarlayarak kasnakların işlevlerini tanıyoruz.

Kasnaklar İş Başında: El Vantilatörü Tasarlayalım

Bilmekte Fayda Var!

Kasnak Nedir, Ne İşe Yarar?

Birçok motorlu araçta motorun dönme hareketini aracın diğer kısımlarına aktarmak için dişlilerin yanı sıra kasnaklar da kullanılır. Kasnak, üzerinde kayışın geçebileceği oyuk bulunan bir tür disktir. Farklı eksenlerde dönen ve birbirine kayışla bağlanan kasnaklar bir basit makine oluşturur. Kasnakların kullanım amacı dişli çarklarda olduğu gibi dönme hareketinin yönünü ve hızını değiştirerek diğer parçalara iletmektir.

Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, bir el vantilatörü düzeneği tasarlayarak kasnakların işlevlerini tanıyoruz.

Nelere İhtiyacımız Var?

  • 1 adet 9 cm x 20 cm boyutlarında duralit 
  • 1 adet 1,5 cm x 1,5 cm x 24 cm boyutlarında tahta (Bir ucu iki tarafından da 45o açı ile kesilmiş olmalı.) 
  • 1 adet 1,5 cm uzunluğunda vida 
  • 1 adet 2 mm kalınlığında, 11 cm uzunluğunda metal mil 
  • 1 adet plastik pervane
  • 2 adet 0,5 cm çapında kasnak görevini gören makara
  • 2 adet 2 cm çapında kasnak görevini gören makara
  • 2 adet paket lastiği
  • Tornavida
  • Pense
  • Cetvel
  • Kalem
  • Matkap 

Uyarı:

Kesici ve delici aletleri kullanırken dikkatli olalım.

Ne Yapıyoruz?

. Tahtada, matkap ile, makaraların bağlantılarını yapmak için kullanacağımız 3 mm çapında iki delik açalım. Deliklerin biri tabana bağlantı yapacağımız kısımdan 4 cm içeride, diğeri ise 45o kesimlerin bulunduğu yerden 1 cm içeride olmalı.

. Metal milden pense ile 4 cm uzunluğunda bir parça keselim. Geriye kalan 7 cm uzunluğundaki parçaya ise görseldeki gibi pense ile şekil vererek çevirme kolu oluşturalım.

. 0,5 cm çapındaki makaraları, tahtada 45o kesimin bulunduğu bölgedeki deliği ve metal mili kullanarak birbirine bağlayalım. 2 cm çapındaki makaraları ise diğer deliği ve metal milden oluşturduğumuz çevirme kolunu kullanarak birbirine bağlayalım.

. Makaraların bulunduğu tahtayı, düzeneğimizin tabanını oluşturacak duralitin merkezine vida ile sabitleyelim.

. Paket lastiklerini makaralardaki oluklardan geçirerek kasnak sistemimizi oluşturalım.

. Plastik pervaneyi 0,5 cm çapındaki küçük makaranın bulunduğu metal mile takalım. 

. Düzeneğimiz artık çalışmaya hazır. Şimdi deneme zamanı.

Ne Oldu?

 

 

Büyük kasnağa bağlı çevirme kolunu saatin dönme yönünde çevirdiğimizde kayış görevi gören paket lastikleri dönme hareketini küçük kasnağa iletir. Küçük kasnak ve pervane de büyük kasnak ile aynı yönde döner. Kasnakların çapları farklı olduğu için büyük kasnak bir kez dönerken küçük kasnağın dört kez döndüğünü gözlemleriz. Böylece büyük kasnaktaki dönme hareketinin küçük kasnağa aktarıldığı ve dönme hızının değiştiği sonucuna ulaşırız. Plastik pervanenin hızla dönmesi ise vantilatör görevi görerek yapay bir serinlik oluşturur.

Peki, paket lastiklerini çapraz bağladığımızda kasnakların dönme yönleri aynı mı olurdu, farklı mı olurdu? Veya makaraları yer değiştirerek bağladığımızda pervanenin dönme hızı artar mıydı, azalır mıydı?

Kaynak:

  • Komisyon, 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi, Ankara, 2012.

 

Yazar Hakkında:
Namdar Gürsönmez
Fen Bilimleri Öğretmeni
İzmir Çiğli-Karşıyaka Aydoğan Yağcı Bilim ve Sanat Merkezi

 

Konu
Tasarla ve Yap
Basit Makineler

paylaş

En Çok Okunan Makaleler

Lise Öğrencileri İçin 2025 Yılı TÜBİTAK Bilim Kamplarına Katılım Başvuruları Başladı!

Duyurular • 02-01-2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

Duyurular • 12-05-2025

Pestisit Nedir? Pestisitler Zararlı mıdır?

Haberler • 30-04-2025

Kozmik Gezegen Otopsisi: Yıldızına Yaklaşarak Atmosferine Dalan Gezegen

Gökbilim • 29-04-2025

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: “Antarktika Hikâyeleri”

Duyurular • 24-04-2025

Gökyüzünde Gezegen Şöleni

Haberler • 25-01-2025

Keçilerin Göz Bebekleri Neden Dikdörtgen Şeklindedir?

Soru - Cevap • 15-02-2025

Astronot Suni Williams Uzay Yürüyüşünde Rekor Kırdı

Haberler • 31-01-2025

Meşhur Matematik Problemi: ‘‘Taşınan Kanepe Problemi’’ Çözüldü

Haberler • 30-01-2025

Anadolu Parsının En Net Görüntüsü Kaydedildi

Haberler • 07-12-2024

Bilim Genç Logo
Tekrardan Hoşgeldiniz!

Bilim Genç’in kozmik derinliklerinde yolculuğa başlamak için giriş yapın.

Bir hesabınız yok mu? Üye olun

Sayfayı Paylaş
Twitter'da paylaş telegram'da paylaş Whatsapp'da paylaş facebook'da paylaş
Bağlantıyı kopyala
baylaş