Konya Bilim Merkezi

Kalp atım ritminizi dinlemek, 9 şiddetindeki bir depremi tecrübe etmek, rüzgârdan enerji elde etmek, tıpkı bir bilim insanı gibi laboratuvarda deney yapmak, dijital periyodik tablo yardımıyla bileşikler oluşturmak, elektrik devresi kurmak, planetaryumda bilimsel gösterilere katılmak ve gözlem kulesinden gökyüzüne bakmak ister misiniz?

Tüm bunları ve daha fazlasını Konya Bilim Merkezi’nde yapabilirsiniz.

TÜBİTAK, çocukları ve gençleri bilimin sıcak yüzüyle tanıştıracak bilim merkezi projelerine tüm hızıyla devam ediyor. Bu kapsamda, ön açılışı 2014 yılının Nisan ayında yapılan Konya Bilim Merkezi bir yandan ziyaretçilerini kabul ederken bir taraftan da yeni sergilerine kavuşuyor. TÜBİTAK destekli kurulan Türkiye’deki ilk bilim merkezi olma özelliği taşıyan Konya Bilim Merkezi, sergi sayısını her geçen gün artırıyor. “Dünyamız” ve “Bilimin Sultanları” başlıklı sergilerin ardından “Vücudumuz” ve “Temel Adımlar” başlıklı sergiler de 2015 yılının Ağustos ayından itibaren ziyaretçilere açıldı. Çok yakında deneme süreci devam eden “Evrenimiz” ve “Yeni Ufuklar” sergi alanları da ziyaretçileri ile buluşacak.

“Vücudumuz” ve “Temel Adımlar” sergileri ile birlikte bünyesinde 146 sergi ünitesi barındıran bilim merkezi ziyaretçiler tarafından büyük ilgi görüyor. Depremlerden, temel fizik deneylerine, enerji türlerinden periyodik tabloya, iklim çeşitliliğinden filli su saatine, vücudumuzdaki sistemlerden ilk trigonometrik çalışmalara kadar birçok konu bilim merkezinin sergi yelpazesini oluşturuyor. Sahip olduğu farklı sergi üniteleriyle Konya Bilim Merkezi her yaştan ve her kesimden ziyaretçiye hitap ediyor.

Gelin, şimdi sergilerin arasında kısa bir gezintiye çıkalım.

Vücudumuz Sergisi

“Organların, hücrelerin ve moleküllerin gelişime, hayata ve sağlığa yardımcı olması” ana temasıyla tasarlanan “Vücudumuz” sergisinde otuz bir sergi ünitesi var. 400 m² alana kurulan sergide “temel ihtiyaçlar, dolaşım sistemi, solunum sistemi, sinir sistemi, kas-iskelet sistemi, sindirim sistemi, cenin gelişimi, hücre türleri, bağışıklık sistemi hücreleri, DNA, genetik hastalıklar, kanser” gibi konular meraklılarına etkileşimli, öğretici ve eğlenceli biçimde anlatılıyor.

Sergi ünitelerinden bazıları...

 

İnsanın Genomu: Bilim insanları 2003 yılında önemli bir dönüm noktasına ulaştı. İnsan Genomu Projesi kapsamında yapılan çalışmalar sonucunda tüm insan genomunun haritası çıkarıldı. Genlerimizin nasıl çalıştığını bilmek genetik hastalıkların tedavisinde doktorlara yardımcı oluyor.

Bu sergideki 46 kitap insan vücudundaki 23 çift kromozomu temsil ediyor. Ziyaretçiler, sergide yer alan 9000 sayfalık elektronik kitap ile proteinleri kodlayan tek bir kromozomdaki DNA bazlarını inceleyebiliyor.

 

Hastalıklardan Kaçınmak: Etrafımız sarılı! Mikroplar ve kirlilik her yerde! Eğer alerjiniz varsa işiniz daha zor; etraftaki polenler alerjileri tetikleyebilir. Peki, ya güvende olduğunuzu sandığınız eviniz ne kadar sağlıklı? Evinizde yaygın olarak kullanılan bazı ürünler zararlı kimyasal maddeler içerir. Ya güneş ışığı? Onun da fazlası zarar! Peki, ne yapabilirsiniz?

Bu sergide tehlikelerden korunmanın yolları ziyaretçilere eğlenceli bir şekilde aktarılıyor. Bilim merkezinin en kapsamlı sergisinde girişte ziyaretçileri hapşıran bir model karşılıyor. Ellerini kapıya değdirdiklerinde oluşan izler ise ziyaretçilere dokundukları her yerde var olan mikropları hatırlatıyor. Etkileşimli bir düzenek sayesinde hapşırıldığında başkalarına nasıl hastalık bulaştırıldığı görülebiliyor. Ayrıca, morötesi ışınlardan sıyrılarak gelen ziyaretçileri mutfak bölümünde çürüyen yiyecekler karşılıyor. Bu alanda sigaranın zararları da unutulmadı. Yerdeki etkileşimli oyun ise “yeşil” malzemelerin görülmesine yardımcı oluyor. Atıkların çevreyi nasıl kirlettiğini gösteren videolar ise çöpler dışarıya atılmadan önce bir kez daha düşünülmesini sağlıyor. Çevreyi kirleten egzoz dumanları ve alerjileri tetikleyebilecek polenler ile ziyaretçiler kendilerini bu ilginç odanın dışında buluyor.

Temel Adımlar Sergisi

İçinde yaşadığımız evreni, çevreyi, atomaltı dünyayı ve daha birçok konuyu anlamak için temel bilimler gereklidir. Temel bilimlerin ilkelerini anlamak insanlığın daha kolay bir yaşam sürmesine de yardımcı olur. İşte bu temel bilgi üzerine tasarlanan sergide “periyodik tablo, momentum, elektromanyetizma, motor ve jeneratörler, sayı sistemleri, köprü sistemleri ve daha birçok konu işleniyor. 300 m² alana kurulan sergi Konya Bilim Merkezi’nde her gün yüzlerce kişi tarafından ziyaret ediliyor.

Sergi ünitelerinden bazıları...

Periyodik Tablo: İlk kez kimyager ve mucit Dimitri Mendeleyev tarafından oluşturulan periyodik tablo 1869’dan bu zamana gelişerek günümüzdeki halini aldı. Periyodik tablodaki 118 elementle bilinen evrende her şeyi yapabilirsiniz. Elementler atom numarasına, yani her elementin atomlarındaki proton sayısına göre sıralanır. Benzer özelliklere sahip elementler bir arada gruplanır.

Bu sergide ziyaretçiler farklı elementleri birleştirerek çeşitli moleküller elde edebiliyor. Önce dokunmatik ekran üzerindeki elementleri seçerek bir bileşik oluşturuyorlar. Bu şekilde oluşturdukları onlarca bileşiğin özelliklerini inceledikten sonra büyük periyodik tabloda her bir elementin doğadan bir örneğini görüp inceleme imkânı buluyorlar.

 

Elektromanyetizma: Bu sergide ziyaretçiler elektrikten manyetik alan, manyetik alandan da elektrik üretiyor. Elektrik akımı, bobin halindeki bir telden geçtiğinde manyetik alan oluşturur. Metal tel bir manyetik alandan geçtiğindeyse elektrik akımı oluşturur. Bu sürece indüksiyon adı verilir. Elektrik jeneratörleri bu prensiple çalışır. Bu sergi ünitesinde bobinlerin içinden mıknatıs geçirilerek bobinlerden akım geçmesi sağlanıyor ve böylece mıknatısın manyetik alandaki hareketi gözlemlenebiliyor.

 

Bilimin Sultanları Sergisi

50 sergi ünitesinin bulunduğu sergide, bilim dünyasında önemli yere sahip Müslüman bilim insanlarının yaptığı bilimsel çalışmalar anlatılıyor. Uçuş ilkeleri, görme kuramı, sayı sistemleri, trigonometri ve nicel kimyadaki bilimsel gelişmeler bunlardan bazıları.

Dünyamız Sergisi

Tarih boyunca kıtaların değişimi, deprem çeşitleri, enerji çeşitleri, su tüketimi, obruklar, iklim çeşitleri, lazerler, güneş saati ve yeryüzü katmanları gibi konuların yer aldığı sergi alanında birbirinden eğlenceli ve öğretici 40 sergi ünitesi yer alıyor.

Sergi ünitelerinden bazıları...

Mosasaur: Anadolu 65 milyon yıl öncesine kadar Tetis Denizi’yle kaplıydı. Tetis Denizi’nde mosasaur gibi su canlıları yaşıyordu. Bu canlının bugünkü yılan balığının atası olduğu düşünülüyor. Anadolu çok zengin deniz ve soyu tükenmiş canlı fosilleri hazinesine sahip bir coğrafya. Bu sergide ziyaretçiler Anadolu’da yaşamış olan mosasaur deniz canlısının hareketli modelini inceleyebiliyor.

İklim Odaları: Dünya üzerinde insanlar farklı bölgelerde birbirlerinden farklı iklimlerde yaşarlar. Bir bölgenin iklimini hava sıcaklığı, rüzgârlar, yağış ve güneş ışığı belirler. Arazi koşulları ve su miktarı da bölge iklimini etkiler. Bu sergi ünitesinde ziyaretçiler üç farklı odada sıcaklık, grafikler ve sesler ile oluşturulan atmosfer sayesinde ılıman iklim ile kutupsal ve tropikal iklim koşullarını hissederek karşılaştırma imkânı buluyor.

Bilim merkezinde ziyaretçiler eğlenceli vakit geçirerek sergileri gezebiliyor, deneyler yapabiliyor ve eğitim programlarına katılabiliyorlar. Planetaryum gösterileri karşısında büyülenmemek ise mümkün değil.

Çok yakında evrenin derinliklerini ve robotların gizemli dünyasını Konya Bilim Merkezi’nde keşfedebileceğiniz “Evrenimiz” ve “Yeni Ufuklar” sergilerinin tamamlanması ile birlikte bu sergiler ile ilgili detaylı yazımızı da dergimizde bulacaksınız!

Ayrıntılı bilgi için http://www.kbm.org.tr/ adresini ziyaret edebilirsiniz. Ayrıca Konya Bilim Merkezi’ni Facebook, Twitter ve Instagram hesaplarından takip ederek etkinlik duyurularından anında haberdar olabilirsiniz.