Kozmetik Ürünlere Hiç Bu Açıdan Baktınız mı?

AtlasStudio / iStock

Makyaj malzemeleri, vücut kremleri, temizleme jelleri… Daha iyi görünmek ve güzelleşmek amacıyla kullanılan malzemelere kozmetik ürün deniliyor. Estetik kaygılarla kullandığımız kozmetik ürünlerin tarihi aslında yeni değil. Hatta araştırmalar, kozmetik ürünler hakkında bildiklerimizin çoğunun Eski Mısır’a dayandığını gösteriyor. Örneğin insanlar tarih öncesi devirlerde bile kaş ve kirpiklerini kükürt ve kömür karışımı ile siyaha boyuyor ya da süt, bal ve yumurta karışımından maske yapıyorlardı.

Kozmetik ürünlere olan ilgi giderek artıyor. Peki günümüzde doğal içeriklerden çok yapay kimyasal bileşenlerin yer aldığı kişisel bakım ürünlerinin içeriği güvenilir mi? Vazgeçilmez denilen bazı ürünlere gerçekten ihtiyacımız var mı? Gelin yakından inceleyelim.

Bet_Noire / iStock

Cildimiz Hakkında Bilmemiz Gerekenler

Cildimiz, üç ana tabakadan oluşuyor: epidermis (üst deri), dermis (alt deri), ve hipodermis (deri altı yağ dokusu). En derinde yer alan hipodermis tabakası, depoladığı yağ sayesinde vücudumuzu sıcak tutan ve darbelerden koruyan tabakadır. Hipodermisin üzerinde bulunan dermis tabakası kolajen adı verilen, cilde dayanıklılık ve esneklik kazandıran proteinler içerir. Epidermis tabakası ise cildin dış düzeyini kaplar ve cilt bakım ürünlerinin hedef bölgesidir.

About time / iStock

Nemlendiriciler: İyi Bir Cilt Bakım Rutininin Temeli

Nemlendiriciler genellikle cilde nem takviyesi yapan içeriklere sahip ürünler olarak biliniyor. Ancak bu ürünlerin özelliği cilde nem takviyesi sağlamak değil, cildin su kaybını engellemek. Sünger gibi davranan nemlendiriciler, cildin alt tabakalarından ve atmosferden su çekerek cildi nemlendiriyor.

Cildimiz aslında kendi kendini nemlendirebilme özelliğine sahip. Ancak yaşlanma, güneşe çok fazla maruz kalma, genetik faktörler gibi birçok etken cildin nem tutma kapasitesini olumsuz etkiliyor. Bu yüzden nemlendiriciler cildin su içeriğini artırmak, daha yumuşak ve esnek bir cilde sahip olmak için hayli önemli.

Liudmila Chernetska / iStock

Salisilik Asit: Aknelerle Mücadele

Uzun süren ve tekrar eden sivilce sorunu olarak bilinen akneler birçoğumuzun kâbusu. Akne oluşumuna, cildimizde fazla yağ birikmesi ve ölü cilt hücrelerinin gözenekleri tıkaması sebep oluyor. Bu sorunun tedavisi için cilt bakım ürünlerinde genellikle tıkalı gözenekleri açmaya yarayan ve cildi soyucu bir etkiye sahip olan salisilik asit bileşeni kullanılıyor. Salisilik asit, bunu ölü cilt hücrelerini ve sebum gibi cilt yağlarını parçalayarak yapıyor.

Güneş Kremi: Cildimizin Zırhı

Güneş kremleri, cildimizi güneşin zararlı ışınlarından koruduğu için cilt sağlığı için çok önemli. Son yıllarda, güneş kremlerinde bulunan çinko oksit ve titanyum dioksit gibi kimyasal maddelerin deriye nüfuz ederek vücut için tehlike oluşturduğuna yönelik bazı endişeler vardı. Ancak yapılan çalışmalar bu kimyasal maddelerin deri altındaki katmanlara nüfuz etmediğini ve çinko oksidin bağışıklık hücreleri tarafından parçalandığını gösteriyor. Mevcut araştırmalar, güneş ışınlarının sebep olabileceği güneş yanığı ya da cilt kanseri gibi tehlikelere kıyasla bu tür kimyasal maddelerin potansiyel tehlikelerinin çok az olduğunu vurguluyor.

Cilt sağlımız için kullanabileceğimiz bazı bakım ürünlerinin içeriğinden ve etkilerinden bahsettik. Peki bu ürünlerde bulunabilen paraben, alüminyum, formaldehit gibi adını sıkça duyduğumuz ve hayli zararlı olduğu söylenen kimyasal maddeler gerçekten tehlikeli mi?

Lyalya / iStock

Kimyasal Tehlike mi, Söylenti mi?

Kozmetik ürünlerde yaygın olarak kullanılan kimyasal bir madde olan paraben, küf ve mantar oluşumunu engelliyor. Her ne kadar kansere neden olabileceği söylense de yapılan çalışmalarda parabenin kanseri tetiklediğine dair doğrudan bir kanıt bulunamadı. Ancak kozmetik ürünlerde kullanılan paraben miktarının sağlık kuruluşları tarafından güvenli kabul edilen aralıkta olması gerekiyor.

Alona Siniehina / iStock

Alüminyum, çoğunlukla deodorantlarda ve ter önleyici ürünlerde kullanılıyor. Alüminyum için kansere yol açabildiği, hatta Alzheimer’a sebep olduğu ile ilgili çeşitli söylentiler var. Ancak bu iddialar bilimsel olarak kanıtlanmış değil.

Diğer bir kozmetik ürün bileşimi olan formaldehit; genellikle koruyucu olarak diş macunu, şampuan, saç düzleştirme ürünleri gibi kişisel bakım malzemelerinde kullanılıyor. Fakat bu kimyasal madde insanlar tarafından solunduğunda, yutulduğunda veya ciltle temas ettiğinde vücuda zarar verebiliyor. Bu nedenle kozmetik ürünlerin içeriğinde yer alan formaldehit sınırlı miktarlarda kullanılabiliyor. Kullanımının güvenli kabul edilmesi için belirli şartlar gerekse de bu madde, hassas cilde sahip kişilerde düşük konsantrasyonlarda bile tahriş edici özelliğe sahip olabiliyor.

VLG / iStock

Hangi Kişisel Bakım Ürünlerini Almalıyız?

Tabii ki kozmetik ürünlerde kullanılan kimyasal maddeler bunlarla sınırlı değil. Bu yüzden kozmetik ürünlerin içerdiği kimyasal maddeleri tanımamız ve bu maddelerin kullanım miktarlarının sağlık kuruluşları tarafından belirlenen güvenli sınır dâhilinde olup olmadığı konusunda bilinçli olmamız gerekiyor. Kozmetik ürünlerin çoğu güvenli olsa da içerdikleri kimyasal maddelerin cildimiz için uygun olup olmadığına karar vermek bizim sorumluluğumuzda. Ayrıca uygun test ve değerlendirme sürecinden geçtiğine emin olduğumuz, güvenilir markaların ürünlerini satın almak da dikkat etmemiz gereken bir diğer önemli konu.

Kaynaklar:

• https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Cosmetics
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/salicylic-acid-for-acne#does-it-work
• https://www.science.org.au/curious/people-medicine/chemistry-cosmetics
• https://www.popsci.com/story/health/best-skincare-routine-ingredient-chemistry-science/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32697748/