Mars’ın Güney Kutbunun Derinlerinde Sıvı Halde Su Bulundu

Avrupa Uzay Ajansı’na (ESA) ait Mars Express uzay aracı tarafından elde edilen veriler Mars’ın güney kutbunun derinlerinde sıvı halde su bulunduğuna işaret ediyor. Dr. R. Orosei ve arkadaşlarının yaptığı araştırmanın sonuçları Science’ta yayımlandı.

Mars’ın yüzeyinde uzak geçmişte sıvı halde su bulunduğunu gösteren veriler var. Gezegenin etrafında dolanan gözlem araçları tarafından elde edilen görüntülerde kurumuş nehir yatakları görülüyor. Ayrıca gezegenin yüzeyinde veriler toplayan araçlar, sadece sıvı halde suyun varlığında oluşabilecek mineraller keşfetti. Ancak 4,6 milyar yaşındaki Kızıl Gezegen’in ikliminde geçmişte çok büyük değişiklikler oldu. Mars, bugün yüzeyinde sıvı halde su olmayan kurak bir gezegen. Bu yüzden Mars’ta sıvı halde su bulmaya çalışan araştırmacılar gezegenin derinlerini tarıyor.

2003 yılında uzaya gönderilen Mars Express uzay aracı yaklaşık 15 yıldır Kızıl Gezegen’in etrafında dönüyor ve veriler topluyor. Gezegenin kutup bölgelerindeki su buzları da Mars Express tarafından keşfedilmişti.

Yüksek basınç altındayken suyun erime noktası düşer. Ayrıca tuzun varlığı da erime noktasının düşmesine sebep olur. Bu yüzden Mars’ın kutup bölgelerindeki buzulların altında sıvı halde su olabileceği uzun süredir düşünülüyordu. Ancak bu düşünceyi doğrulayan gözlemsel veriler elde edilememişti.

Mars Express’in üzerinde kısaca MARSIS olarak adlandırılan bir tür radar var. Cihaz, gezegenin yüzeyine doğru sinyaller gönderiyor. Daha sonra sinyalin gezegenden yansıyarak geri gelmesi sırasında geçen zaman ve geri dönen sinyalin büyüklüğü ölçülerek gezegenin derinlerinin topoğrafyasının haritası çıkarılabiliyor.

MARSIS’in Mars’ın güney kutup bölgesiyle ilgili topladığı veriler 1,5 kilometre derinliğinde, 200 kilometre genişliğinde bir bölgenin çok sayıda buz ve toz katmanı içerdiğini gösteriyor. Yaklaşık 20 kilometre genişliğindeki bir bölgedeyse özellikle çok parlak radar yansımaları gözlemlenmiş. Yansıyan sinyalin özellikleri incelendiğinde, sinyalin yansıdığı katmanların bileşimi ve tahmini sıcaklığı göz önüne alındığında, buz katmanlarının altında sıvı halde su bulunduğu çıkarımı yapılıyor. Kullanılan ölçüm cihazının hassasiyeti düşünüldüğünde sıvı halde su katmanının kalınlığının en azından onlarca santimetre olması gerekiyor.