Romanesco Karnabaharındaki Fraktalların Gizemi Çözüldü

maraqu/iStock.com

Romanesco karnabaharı ya da diğer adıyla piramit karnabahar, spiral şeklindeki yeşil konileriyle dikkat çeker. Karnabahar, bu konilerin farklı boyutlarda birbirini tekrar etmesiyle şekillenir. Karnabaharın bir parçasına yakından bakıldığında tüm karnabahardaki desenin aynısı görülür. Farklı boyutlarda olan koni şeklindeki bu desenler fraktal olarak isimlendirilir.

olaser/DigitalVision Vectors/Getty Images

Fraktal, her biri bütünün küçültülmüş boyutlu bir kopyası olan parçalara bölünebilen geometrik şekildir. Görseldeki küçük boyutlu üçgenler aslında bütünün aynısıdır.

tpzijl/iStock.com

Bir grup araştırmacı, Romanesco karnabaharının kendine özgü şeklinin oluşmasını sağlayan üç geni belirledi. Bu genler üzerinde yapılan küçük değişikliklerle karnabahar ile aynı aileye ait olan Arabidopsis thaliana isimli bitkinin fraktal desen sergilemesi sağlandı. 

Araştırmacılar, detayları Science’ta yayımlanan çalışmada, önce genler üzerinde yapılan küçük değişikliklerin bitkinin şeklini nasıl değiştireceğini yaklaşık olarak gösteren bir bilgisayar modeli tasarladı. Ardından deneysel araştırma yaparak bitkiyi laboratuvarda yetiştirdiler. Bir süre sonra bitkinin sarmal koni şeklinde fraktallar oluşturduğu görüldü.

Kaynaklar:

• Azpeitia E. ve ark. “Cauliflower fractal forms arise from perturbations of floral gene networks”, Science, Cilt 373, Sayı 6551, s. 192-197, 2021.
• https://www.sciencenews.org/article/romanesco-cauliflower-fractal-spiral-genetics-biology