Satranç - Nisan 2023

Sevgili gençler,

İlk olarak geçen ay sorduğumuz problemin çözümünü verelim:

Vincent Eaton

American Chess Problemist, 1950

Birincilik Ödülü

Beyaz oynar ve iki hamlede mat eder.

Çözüm:

1. Ke3! (tehdit 2. dxe4#)

a)1…Af2/Ag3/Ad2/Ac3 2. Ve6#;

b)1…Af6 2. Ae7#;

c) 1…Ag5 2. Vf6#;

d) 1…Ad6 2. Vd7#;

e) 1…Kxe3 2. Axe3#.

Beyazın anahtar hamlesinden sonra (1. Ke3) siyah atın yapabileceği herhangi bir hamle beyazın 2. dxe3# tehdidini önleyebilir. Ancak bu hamlelerin hepsi siyahın durumunda bir zayıflığa neden oluyor. Atın “a” varyantındaki hamleleri (1…Af2/Ag3/Ad2Ac3) bir “genel hata”ya yol açıyor. Bu genel hata, at hamlesinin e3’teki kalenin e6 karesini kontrol etmesine izin vermesi. Beyaz, f7’deki piyonun açmazda olmasından da yararlanarak 2. Ve6# ile mat ediyor. Sonraki varyantlarda siyah atın bu genel hatayı düzelttiği ama bu düzeltme hamlelerinin başka bir hataya yol açtığını görüyoruz. Örneğin “b” varyantında siyah 1…Af6 ile f7’deki piyonunu açmazdan çıkarıyor. Yani beyaz bu kez 2. Ve6# ile mat edemez (2…fxe6 var). Ama 1…Af6 hamlesinin yol açtığı başka bir sorun var: h4’teki siyah fil artık e7’yi denetleyemiyor ve beyaz da bundan yararlanarak 2. Ae7# ile mat ediyor. Siyahın diğer savunmalarının nasıl bir mekanizma ile “genel hatayı” düzelttiğini ve bu düzeltme hamlesinin (correction) nasıl bir zayıflığa yol açtığını incelemenizi tavsiye ederiz. “Düzeltme” kavramıyla ilişkili bir başka örnek için Haziran 2018’deki yazımıza bakabilirsiniz.

Yukarıdaki problemi kuran Vincent Eaton (1915-1962), Amerika Birleşik Devletleri’nden çıkan en büyük kurgucularından biri kabul ediyor. Üstün yetenekli bir çocuk olarak 18 yaşında Harvard Üniversitesinden mezun olan Eaton, ömrü boyunca bin kadar problem kurmuş. Özellikle üç hamlelik problemleri, zengin ve karmaşık olmalarının yanı sıra zorluklarıyla öne çıkıyor. Ayın alıştırma sorusu olarak onun bir başka iki hamlelik problemini sunuyoruz:

Cincinatti Dispatch, 1934

Birincilik Ödülü

Beyaz oynar ve iki hamlede mat eder.

Önce kendiniz çözmeye çalışın, başaramazsanız çözümü görmek için buraya tıklayın.

Satranç köşesinde Mart 2023 problemini doğru çözen 5 kişi TÜBİTAK popüler bilim kitabı kazandı. Hediye kazanan okurlarımızın isimleri aşağıdaki listede koyu renk ile belirtildi.

• Ömer Selim Gök
• Doruk Onay
• Berat Ertem
• Engin Sandıkçı
• Can Aydın
• Atakan Burak Akkahve
• Funda Kartaloğlu
• Alper Kutay Kavgacı
• Muharrem Ünal
• Metehan Demiryürek
• Ensar Gür
• Emre Karakebap
• Muhammed Enes Yalın
• Çağrıhan İbrahim Kaya
• Beyza Nur Yükler
• Mustafa Yiğit suna
• Mehmet Yiğit Tataş
• Doruk Eren Çalkan
• Ali Ümit Karaca
• Atakan Erdem
• Siraç Can
• Eycan Yılmaz
• Andaç Can
• Egemen Gülaçar
• Ömer Çalışkan
• Ersan Bahtiyar
• Berk Aktaş
• Atlas Toklu
• Kerimcan Tural
• Emin Koruk
• Yunus Emre Yalçın
• Habip Eray Özdemir
• Yiğit Çeki
• Hamza Çınar Kaplan
• Mutlu Sonay
• Alp Nuri Tekin
• Mehmet Deniz Marangoz
• Mümtaz Ulaş Keskin
• Şevval Beril Us
• Bedran Piro
• Büşra Başyeşil
• Rabia Başyeşil
• Gülhan Okut
• Elif Beyza
• Yusuf Açıkyörük
• Hülya Cebe Yenizağra
• Burak Gürer
• Mustafa Balkan
• Turgay Seyli
• Uras Yalçın
• Yusuf Türker Kılıç
• Eren Kağan Karaoğlan

Sıra geldi ayın ödüllü sorusuna:

Beyaz oynar ve üç hamlede mat eder.

Unutmayın: Satranç köşesinde ayın problemini doğru çözenler arasından kura ile belirlenecek 5 kişiye TÜBİTAK popüler bilim kitabı hediye ediyoruz. Kolay gelsin.

Bir ay sonra görüşmek üzere...

Çözümünüzü göndermek için tıklayın.

Yazar Hakkında:

Prof. Dr. Kıvanç Çefle, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi öğretim üyesidir. Boş zamanlarında satranç problemleri kurmaktadır. Bunlardan bazıları önemli uluslararası problem dergilerinde yayımlanmıştır.

kcefle@gmail.com