Buzlukta Yiyecekleri Güvenli Saklama Yöntemleri
Gıdaların dondurularak saklanması bozulmayı önleyen, besin israfını azaltan ve beslenmede sürdürülebilirliği destekleyen bir yöntem. Peki gıdaları buzlukta besin değerini koruyarak güvenli bir şekilde nasıl saklayabiliriz? Gelin birlikte öğrenelim.
Qwart/iStockphoto.com
Gıdaların dondurularak saklanması bozulmayı önleyen, besin israfını azaltan ve beslenmede sürdürülebilirliği destekleyen bir yöntem. Düşük sıcaklıkta (-18 oC ve altında) mikroorganizmaların çoğalması neredeyse durur ve enzim tepkimeleri yavaşlar. Böylece besinler uygun koşullarda uzun süre güvenle saklanabilir. Ancak dondurma işlemi doğru yöntemlerle yapılmazsa hem besin değeri hem de lezzet kaybı yaşanabilir. Peki gıdaları buzlukta besin değerini koruyarak güvenli bir şekilde nasıl saklayabiliriz?
Dondurma Öncesi Hazırlık
- Sebzeleri dondurmadan önce blanşlama (90 °C-100 °C’de kısa süre haşlama, ardından buzlu suya koyma) işlemi yapmak, renk ve vitamin kaybını azaltır. Bu yöntem, sebzenin taze görünmesini ve çözündüğünde daha iyi bir dokuya sahip olmasını sağlar.
- Meyveleri yıkayıp kurutmak, çekirdeklerini ve kabuklarını ayıklamak yeterlidir.
- Et, tavuk ve balık ürünlerini porsiyonlayarak saklamak hem çözünme süresini kısaltır hem de israfı önler.
- Pişmiş sıcak yemeklerse önce buzdolabında soğutulmalı, ardından buzluğa konulmalıdır.
Ambalajlama ve Etiketleme
Dondurmaya uygun vakumlu poşet veya hava geçirmez kap kullanmak önemlidir. Bu sayede oksidasyon (gıdanın havayla temas ederek bozulması) yavaşlar ve besin kalitesi korunur.
Paketleri etiketleyebilirsiniz. Her etiketin üzerine gıdanın adını, varsa eklenen bileşenleri, paketleme tarihini ve porsiyon sayısını yazabilirsiniz. “İlk giren ilk çıkar.” ilkesiyle paketlerdeki gıdaları sırayla tüketmek tazeliği korumanın anahtarıdır.
Hızlı Dondurma
Gıdaları ne kadar hızlı dondurursak dokuları o kadar az zarar görür. Bu nedenle gıdalar mümkün olan en kısa sürede hedef sıcaklığa ulaştırılmalıdır. Hızlı dondurma, gıdaların içinde küçük buz kristallerinin oluşmasını sağlar. Bu da çözdürme sonrası dokunun daha az zarar görmesine neden olur. Yavaş dondurmaysa büyük buz kristalleri oluşturur. Bu durum hücre yapısını bozarak su salımını artırabilir, besinin dokusunu ve lezzetini olumsuz etkileyebilir.
Detry26/iStockphoto.com
Raf Ömrü ve Saklama Süreleri
Doğru koşullarda gıdalar aşağıdaki süreler boyunca güvenle saklanabilir:
- Çiğ kırmızı et: 4-12 ay
- Kıyma: 3-4 ay
- Çiğ tavuk/hindi: 9-12 ay
- Çiğ balık: 3-6 ay
- Sebze ve meyve: 8-12 ay
- Pişmiş yemekler: 2-3 ay
Sıcaklık dalgalanmaları, gıdaların kalitesini ve raf ömrünü kısaltabilir. Bu nedenle dondurucu kapağı gereksiz yere açılmamalıdır.
Çözdürme: Önemli Aşama
Yiyecekleri çözdürmenin üç güvenli yolu var: buzdolabı, soğuk su veya mikrodalga. En güvenli yollardan biri yiyeceği buzdolabında (0-4 °C) yavaşça çözdürmektir. Küçük yiyecekler bir gecede çözülebilir, çoğu yiyecek için bir veya iki gün yeterlidir. Soğuk suda çözdürme içinse yiyecekleri sızdırmaz bir plastik torbaya koyup soğuk suya batırmak gerekir. Suyun soğuk kalması için her 30 dakikada bir değiştirilmesi ve besinin çözünme sonrası hemen pişirilmesi önerilir. Mikrodalga buz çözme (defrost) programı da acil durumlarda kullanılabilir. Bu yöntem kullanıldığında yine besin çözündükten sonra hemen pişirilmelidir.
Besinleri oda sıcaklığında bekleterek çözdürmek ise önerilmez. Bu yöntem bakterilerin hızla çoğalmasına yol açabilir.
Dondurulmuş besinler bir kerede çözdürülüp kullanılmalıdır. Et/tavuk gibi çözdürülmüş bir besin ancak güvenli bir sıcaklığa kadar pişirildiğinde (yani bakteriler yok edildiğinde) hızla soğutulmak şartıyla yeniden dondurulabilir.
Herhangi bir gıda buzdolabı dışında iki saatten fazla veya 32 °C'nin üzerindeki bir sıcaklıkta bir saatten fazla bekletilirse mikroorganizmalar hızla çoğalabilir. Bu durumda bu gıdayı yeniden dondurmak güvenli değildir.
Besin Değeri
Dondurma sırasında bazı vitaminlerde (özellikle C vitamini) küçük kayıplar olabilir fakat bu kayıp genellikle buzdolabında günlerce bekleyen taze üründekinden daha azdır. Protein, yağ ve karbonhidrat içeriğiyse büyük oranda korunur. Önemli olan, gıdayı hazırlarken, dondururken ve çözdürürken doğru adımları izlemektir.
Kaynaklar:
- https://www.fsis.usda.gov/food-safety/safe-food-handling-and-preparation/food-safety-basics/freezing-and-food-safety
- https://nchfp.uga.edu/how/freeze/freeze-general-information/how-long-can-i-store-frozen-foods/
- https://www.healthline.com/nutrition/can-you-eat-frozen-food-past-expiration-date
- https://www.healthline.com/nutrition/are-frozen-vegetables-healthy
Yazar Hakkında:
