Dijital Oyun Oynamayı Ne Kadar Seviyorsun?
Son yıllarda oyun oynama alışkanlıkları epey değişti. Eskiden gençler daha çok parklarda ve sokaklarda arkadaşlarıyla geleneksel oyunlar oynarken, artık daha çok ev ya da internet kafeler gibi kapalı ortamlarda, bilgisayar başında dijital oyunlar oynanıyor. Bu değişim, dijital oyunların hızla yaygınlaşmasına neden olurken beraberinde aşırı ve kontrolsüz oyun oynama sorunlarını da getiriyor. Dijital oyun bağımlılığı kavramı son zamanlarda sıkça konuşulan bir soruna ışık tutuyor.
gorodenkoff / iStock
Dijital Oyunlar Neden Bu Kadar İlgi Çekici?
Dijital oyunlar, artık sadece bir eğlence kaynağı değil, aynı zamanda, başarı hissi yaşama ve sosyal ilişkiler kurma aracı hâline de geldi. Oyunlardaki hızlı bir şekilde yerine getirilmesi gereken karmaşık görevler ya da geçilmesi gereken aşamalar ve dinamik format, oyuncuların heyecanını artırarak sürekli tetikte olmalarını gerektiriyor. Diğer taraftan çevrimiçi oyunlarda gençler, farklı oyuncularla sanal ortamda bir araya gelerek takım oyunları oynuyor ve bunun da gençlerin sosyalleşme gereksinimlerini karşılayabilecek alternatif bir ortam sağladığı düşünülüyor.
janiecbros / iStock
Gençlerin birçoğu için oyun dünyası, çoğu zaman bir kaçış alanı olarak görülüyor. Gerçek dünyanın stresinden, okul baskısından veya sosyal kaygılardan kaçmak isteyen gençler, kendilerini bu sanal dünyada bulabiliyor. Ancak bu sanal dünyanın, gerçeklik algısını zayıflatabileceği ve zamanla oyuna bağımlılık geliştirebileceği dikkat edilmesi gereken bir konu.
Dijital Oyun Bağımlılığı Nedir?
Dijital oyun bağımlılığı, bir kişinin hayatında dijital oyunların aşırı derecede yer kaplaması ve diğer günlük sorumluluklarını ihmal etmesine yol açması durumudur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bu durumu 2018 yılında "Oyun Bozukluğu" (Gaming Disorder) adı ile resmî bir tanı olarak kabul etti. Bu tanı, oyun oynama dürtüsünü kontrol etmenin zorlaştığı, oyun oynamanın diğer ilgi alanlarına ve günlük aktivitelere göre öncelikli hâle geldiği, olumsuz sonuçlarına rağmen oyun oynamaya devam edildiği hatta daha fazla oyun oynandığı durumlarda konuyor. Dijital oyun bağımlılığı, kişinin oyun oynamadan duramadığı ve bunun sosyal ilişkilerinde sorunlar yaşamasına yol açtığı durumu ifade ediyor.
Dijital oyun bağımlılığı, özellikle gelişme çağındaki çocuklar ve ergenler için büyük riskler taşıyor. Zihinsel ve duygusal gelişim döneminde olan gençler, oyun oynarken geçirdikleri süreyi kontrol etmekte zorlanabiliyor, bu da gençlerin hayatlarında akademik başarılarından sosyal ilişkilerine kadar pek çok alanda olumsuz etkilere yol açabiliyor.
Dijital Oyun Bağımlılığıyla Nasıl Mücadele Edilir?
Dijital oyun bağımlılığına karşı oyun süresini günlük yaşamın planlanmış küçük bir parçası olarak sınırlamak yararlı olabilir. Çocukların ekran karşısında geçirecekleri süreyi sınırlamak, onları açık hava etkinliklerine ve fiziksel aktivitelere yönlendirmek, sağlıklı bir yaşam tarzı için atılacak ilk adımlardan biri. Ebeveynler ve eğitimcilere düşen roller bu açıdan çok önemli. Çocukların dijital dünyaya ilk adımlarını attıkları aşamada farkındalık kazanmalarını sağlamak, bağımlılık geliştirme olasılığını azaltabilir.
Dijital oyun bağımlılığı konusunda dijital oyun üreten şirketlerin sorumluluğundan da bahsetmemiz gerekir. Oyun tasarımcılarının gençlerin oyun alışkanlıklarını göz önünde bulundurarak oyunların sürelerini sınırlandıran özellikler geliştirmeleri, uzun vadede oyun bağımlılığıyla mücadeleye katkı sağlayabilir.
Dijital oyunlar, günümüz gençleri için hem eğlenceli hem de sosyal bir aktivite olsa da aşırı ve günlük plan yapmadan oyun oynandığında bağımlılığa yol açabiliyor. Dijital oyun bağımlılığına karşı gençlerin ve ebeveynlerin farkındalığını artırmak, bağımlılığın önüne geçebilmek için kritik öneme sahip. Oyun oynamak zararlı olmasa da gençlerin sağlıklarını, eğitim hayatlarını, spor ve beslenme gibi önceliklerini aksatmadan, zaman planlaması yaparak oyuna zaman ayrılması büyük önem taşıyor.
Kaynaklar:
- Altıok, S., & Kahraman, S. Üniversite Öğrencilerinde Dijital Oyun Bağımlılığının Duygu Düzenleme Güçlüğüne ve Sosyal Kaygı Düzeyine Etkisinin İncelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 22, Sayı 3, s.277-295, 2024.
- Irmak, A. Y., & Erdoğan, S. Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: Güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, Cilt 27, Sayı 2, s.128-137, 2016.
- Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. Internet gaming addiction: A systematic review of empirical research. International journal of mental health and addiction, Cilt 10, s. 278-296, 2012.
- Darvesh, N. Ve ark. Exploring the prevalence of gaming disorder and Internet gaming disorder: a rapid scoping review. Systematic reviews, Cilt 9, s. 1-10, 2020.
- World Health Organization (WHO), Gaming disorder. https://www.who.int/standards/classifications/frequently-asked-questions/gaming-disorder adresinden 11 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
- Gentile, D. (2009). Pathological video-game use among youth ages 8 to 18: A national study. Psychological science, Cilt 20, sayı 5, s. 594-602.
