Mitoz Bölünme Nedir?
Mitoz bölünme sonucu genetik bilgisi tamamen anne hücreninkiyle aynı DNA’ya sahip iki yavru hücre oluşur.
JuSun/iStock.com
Mitoz Nasıl Gerçekleşir?
Mitoz bölünme; tek hücreli canlılarda üremeyi, çok hücreli canlılarda ise büyümeyi, gelişmeyi ve yenilenmeyi sağlayan yeni hücre oluşturma şeklidir. Mitoz bölünme sonucunda kromozom yapısı ve sayısı değişmez. Bu nedenle mitoz bölünmede genetik bilgi doğrudan yavru hücrelere aktarılır.
ttsz/iStock.com
Örneğin tek hücreli mayalar mitoz bölünme ile çoğalırlar.
İnterfaz Evresi Nedir?
Mitoz bölünme, interfaz olarak adlandırılan evreden sonra gerçekleşir. İnterfaz evresinde, hücre bölünmeye hazırlanır. Bu evrede hücrenin hacmi büyür; organeller, DNA ve sentrozom kopyalanır.
Rujirat Boonyong/iStock.com
İnterfaz evresinden sonra mitoz bölünme başlar. Mitoz bölünme sırayla profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olarak adlandırılan dört farklı evrede tamamlanır.
Profaz Evresi Nedir?
Profaz evresinde, DNA’nın proteinlerle oluşturduğu yapı olarak adlandırılan kromatin yoğunlaşarak kıvrılır ve giderek daha sıkı hâle gelir. Sıkılaştıkça kısalan ve kalınlaşan kromatinler mikroskop aracılığıyla görünebilen X şeklindeki kromozomları oluşturur. Kopyalanan kromozomlar kardeş kromatit olarak adlandırılır. Kardeş kromatitler, özdeş DNA çiftleridir ve kinetokor adı verilen bir noktada birleşir. Eşlenen sentrozomlar da zıt kutuplara gider.
FancyTapis/iStock.com
Kardeş kromatitlerin oluşumu
Hücre bölünmesi sırasında mikrotübüllerin oluşturduğu iğ iplikleri kardeş kromatitlerin ayrılmasını sağlar. Profaz evresinin sonuna doğru çekirdekçik kaybolur, çekirdek zarı parçalanarak kromozomlar serbest kalır ve iğ iplikleri uzayarak sentromer çevresinde oluşan ve kinetekor olarak adlandırılan proteinler aracılığıyla kromozomları tutar.
Rujirat Boonyong/iStock.com
Metafaz Evresi Nedir?
Metafaz evresinde, mikrotübüller tarafından oluşturulan iğ iplikleri kromozomlara tutunarak kromozomların hücrenin ortasında sıralanmasını sağlar. Bu evrede hücre bütün kromozomların hücrenin ortasında sıralandığından ve iğ ipliklerine sağlam bir şekilde tutunduğundan emin olur. Eğer kromozomlar doğru sıralanmazsa ya da iğ ipliklerine tutunamazsa bölünme işlemi durur.
Rujirat Boonyong/iStock.com
Anafaz Evresi Nedir?
Anafaz evresinde, kardeş kromatitler iğ iplikleri tarafından zıt kutuplara çekilir. Bu şekilde kardeş kromotitlerin birbirinden ayrılması sağlanır. Bu evrede hücre, yeni oluşan yavru hücrelerde her bir eş kromozomun bulunduğundan emin olur.
Rujirat Boonyong/iStock.com
Telofaz Evresi Nedir?
Telofaz evresi kardeş kromozomların kutuplara çekilmesi ile başlar. Bu evrede çekirdek zarı kromozomların etrafında yeniden oluşur. Bu şekilde kromozomlar sitoplazmadan ayrılır. Bu evrede ayrıca kromozomlar yeniden çözülmeye başlar, iğ iplikleri kaybolur ve her bir yavru hücrede çekirdekçik yeniden oluşur. Telofaz evresinde ayrıca hücre sitoplazmasının bölündüğü evre olarak bilinen sitokinez başlar. Sitokinez bazen anafaz evresinde de başlayabilir.
Rujirat Boonyong/iStock.com
Mitoz bölünme sonucu birbirine genetik olarak tamamen benzer hücreler oluşur ve kromozom sayısı korunur.
ttsz/iStock.com
Sözlük:
Sentrozom: Sentrozom, sentriyollerden oluşan yapılardır. Sentriyol, uzun tüp şeklindeki hücre iskeletini ve iğ ipliklerini oluşturan ve mikrotübül adı verilen yapılardan meydana gelen hücre organelleridir.
Kaynaklar:
