Alexey Surgay / iStock
Plastik yapay olarak üretilen bir polimer türüdür ancak günlük hayatta çoğunlukla polimer kavramı yerine kullanılır. Polimerler çok sayıdaki küçük molekül parçalarının birbirine bağlanmasıyla oluşan çok uzun moleküllerdir.
Plastik kirliliği günümüzün en büyük çevre problemlerinden biri. Araştırmacılar kirliliğe sebep olan ve birçok plastiğin üretiminde yaygın şekilde kullanılan polimer türlerinden polietilen ve polipropilenin faydalı amaçlar için kullanılıp kullanılamayacağını araştırdı.
Sabun ve deterjan gibi temizlik malzemelerinde temel bileşen olarak kullanılan ve kiri bulunduğu yüzeyden uzaklaştırmayı sağlayan yüzey aktif maddeler vardır. Uzun karbon zincirlerinden oluşan Polietilen ise yüzey aktif madde olarak kullanılan yağ asitleriyle benzer yapıdadır. Araştırmacılar alt tarafı sıcak, üst tarafı daha soğuk olacak şekilde ayarlanmış bir fırında, yeterli sıcaklıkta ısıtılan polietileni gaz hâline dönüştürmeden daha küçük parçalara bölmeyi başardı. İşlem sonucunda muma benzer bir yapıya sahip, daha kısa polietilen zincirleri ortaya çıktı. Daha sonra bu kısa zincirlerin uçlarına oksijen molekülleri eklenerek yağ asidine dönüşmeleri sağlandı. Böylece atık plastikler kullanılarak çeşitli kimyasal tepkimelerle kolaylıkla sabuna dönüştürülebilen yağ asitleri elde edilmiş oldu.
Plastikten elde edilen yağ asitleri ile geleneksel yollarla elde edilen yağ asitleri arasında kimyasal açıdan herhangi bir farklılık bulunmuyor. Bu durum, plastikten elde edilen yağ asitlerinin sabun ve deterjan yapımında rahatlıkla kullanılabileceğini gösteriyor.
Araştırmacılar aynı yöntemin yiyecek paketlerinden otomotiv parçalarına kadar geniş bir kullanım alanına sahip polipropilen için de kullanılabileceğini söylüyor. Diğer polimer türleri için de uygulanıp uygulanamayacağı araştırılan yöntemin, plastik kirliliğinin azaltılmasında önemli rol oynayacağı ve temizlik endüstrisine önemli katkılar sağlayacağı belirtiliyor.
Araştırma ile ilgili daha detaylı bilgiye Greg Liu ve arkadaşlarının Science’ta yayımladıkları makaleden ulaşabilirsiniz.
