Sıcaklık Rekorlarının Kaynağı El Niño Zayıflıyor
İklim modellerine dayalı tahminlere göre 2023 yılında birçok sıcaklık rekorunun kırılmasına yol açan El Niño bu yaz sona erebilir.
coffeekai / iStock
Geçtiğimiz yılın ikinci yarısında etkisi ortaya çıkmaya başlayan El Niño, 2023’te birçok sıcaklık rekorunun kırılmasına yol açmıştı. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) ve ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’nin (NOAA) tahminlerine göre El Niño’nun etkisinin haziran-ağustos döneminde sona ermesi bekleniyor. İklim modelleri, La Niña koşullarının temmuz-eylül döneminde ortaya çıkma olasılığının %60 olduğunu gösteriyor.
Ttsz / iStock
Normalde Ekvator boyunca esen kuvvetli alize rüzgârları Güney Amerika'nın batı kıyısında yüzeydeki sıcak okyanus sularını batıya, Asya kıtasına doğru taşır. Bu olay gerçekleştiği zaman okyanusun derinlerindeki soğuk su Güney Amerika yakınlarında okyanus yüzeyine doğru yukarı çıkar. El Niño ve La Niña ise bu normal durumu değiştiren iki iklim olayıdır.
El Niño ve La Niña olaylarından hangisinin etkisinin baskın olduğu dönemsel deniz yüzeyi sıcaklıklarının, 1991-2020 yılları arasındaki uzun dönemli ortalamadan ne kadar saptığı takip edilerek belirlenir. Deniz yüzeyi sıcaklığının, uzun dönemli ortalamanın 0,5 ºC üzerinde olması El Niño koşullarının oluştuğunu gösterir.
Haziran 2023’te ortaya çıkmaya başlayan El Niño’nun en yüksek seviyeye ulaştığı Kasım-Aralık 2023 döneminde deniz yüzeyi sıcaklığı, uzun dönemli ortalamanın yaklaşık 2 ºC üzerindeydi. Bu dönemden sonra deniz yüzeyi sıcaklıkları azalmaya başladı. Nisan ayında yapılan ölçümlerde deniz suyu sıcaklıklarındaki sapmanın 0,8 ºC olduğu belirlendi. En güncel haftalık ölçümlerde ise deniz suyu sıcaklığı, uzun dönemli ortalamanın 0,5 ºC üzerinde ölçüldü. İklim bilimciler bu verilerin El Niño koşullarının sona ermesine yakın olduğumuzu gösterdiğini belirtiyor.
Animasyonda 8 Nisan-5 Mayıs 2024 tarihleri arasında Pasifik Okyanusu’nun Ekvator bölgesinde deniz yüzeyi sıcaklığındaki haftalık değişim görülüyor.
El Niño’dan La Niña’ya geçişin gerçekleştiğini ifade etmek için ise tek kriter okyanus suyu sıcaklığı değil. Çünkü deniz yüzeyi sıcaklığındaki büyük sapmalar, atmosferdeki hava dolaşımında da (örneğin basınçta, yağışta, rüzgârlarda) değişikliğe neden oluyor. En son okyanus ve atmosfer verileri, El Niño koşullarının zayıfladığını (örneğin Pasifik Okyanusu’nun orta ve doğu kısımlarında deniz suyu sıcaklıklarının normalin altında olması, Ekvator boyunca doğudan batıya doğru esen alize rüzgârlarının normale yakın şiddette esmesi vb.) gösteriyor.
İklim modellerine göre önümüzdeki zamanlarda okyanusun derinlerindeki soğuk suyun doğuya doğru hareket etmesi sonucu deniz yüzeyi sıcaklıklarının azalacağı, Pasifik Okyanusu’nun orta ve batı bölgelerindeki alize rüzgârlarının daha da kuvvetleneceği, bu durumun ise yüzeyin altındaki soğuk okyanus sularının doğuya hareketinin daha da artacağı tahmin ediliyor.
El Niño koşulları ortadan kalksa da bu değişimin küresel iklim üzerindeki etkilerini bu yaz görmek mümkün olmayabilir.
Kaynaklar:
- https://www.climate.gov/news-features/blogs/enso/may-2024-enso-update-were-10
- https://www.climate.gov/news-features/blogs/enso/april-2024-enso-update-gone-fishing
- https://wmo.int/news/media-centre/el-nino-forecast-swing-la-nina-later-year
