logo
Menü
Giriş yap Üye ol
  • Anasayfa Anasayfa
Popüler Bilim

Popüler Bilim

Soru - Cevap

Soru - Cevap

Tasarla ve Yap

Tasarla ve Yap

Deneyler

Deneyler

Bilim Genç TV

Bilim Genç TV

Gökbilim

Gökbilim

Yeryüzü

Yeryüzü

Sesli Yayın

Sesli Yayın

Bilim Çizgi

Bilim Çizgi

Periyodik Tablo

Periyodik Tablo

Yeryüzü

Bunu Biliyor muydunuz?

Yarışmalar

Yarışmalar

  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

logo
Arama
Giriş yap
  • Popüler Bilim Popüler Bilim
  • Soru - Cevap Soru - Cevap
  • Tasarla ve Yap Tasarla ve Yap
  • Deneyler Deneyler
  • Bilim Genç TV Bilim Genç TV
  • Yarışmalar Yarışmalar
  • Gökbilim Gökbilim
  • Yeryüzü Yeryüzü
  • Sesli Yayın Sesli Yayın
  • Bilim Çizgi Bilim Çizgi
  • Bunu Biliyor muydunuz? Bunu Biliyor muydunuz?
  • Periyodik Tablo Periyodik Tablo
  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: Sıfırın Altında Bilim: Antarktika ve Arktik Maceraları

Kadınlar Erkelerden Daha Fazla Uykuya mı İhtiyaç Duyuyor?

Hızlı Düşünmek, Pratik Zekâmızın Etkisi mi yoksa Alışkanlıklarımızın Bir Sonucu mu?

Farklı Ekmek Türlerinin Vücuda Etkisi Nedir?

Dünya’ya Getirilen Bennu Asteroidi Malzemesinde Organik Bileşikler Bulundu

Safsata Nedir? Günlük Hayatta Hangi Safsata Türlerini Kullanırız?

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: Yeryüzünde Depremler Oluyor Peki Yıldızlarda?


Tam Sayıların Kuvvet Dizilerini Oluşturan Yöntem: Moessner Mucizesi

Dr. Elif Ebren Kaya
28/04/2022

Matematikte zaman zaman beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan güzel diziler vardır. Bunlardan biri de 1951 yılında Alfred Moessner tarafından keşfedilen, pozitif tam sayıların kuvvetlerinin üretilmesi yöntemidir. Bu yöntem matematikte ‘’Moessner mucizesi’’ olarak bilinir.

Tam Sayıların Kuvvet Dizilerini Oluşturan Yöntem: Moessner Mucizesi

ayagiz/iStock.com

Matematikte zaman zaman beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan güzel diziler vardır. Bunlardan biri de 1951 yılında Alfred Moessner tarafından keşfedilen, pozitif tam sayıların kuvvetlerinin üretilmesi yöntemidir. Bu yöntem matematikte ‘’Moessner mucizesi’’ olarak bilinir.

Ardışık pozitif tek sayıların toplamının bir tam kare sayıya eşit olduğunu hepimiz biliriz. Örneğin 1+3=4(=22), 1+3+5=9(=32), 1+3+5+7=16(=42)…  Alfred Moessner’in keşfettiği yöntem ise bu formülün biraz daha gelişmiş hâlidir. Moessner teoremi olarak bilinen bu yöntemde, sayılar teorisi kullanılarak pozitif tam sayıların n. kuvvetler dizisi yani {1n, 2n, 3n, … } şeklindeki sayılar oluşturulabilir. Nasıl mı?

Gelin şimdi hep birlikte pozitif tam sayıların 3. kuvvetlerini yani küplerini elde etmeye çalışalım. Bunun için öncelikle pozitif tam sayıları sıralayalım ve pozitif tam sayıların küplerini elde etmek istediğimiz için dizinin her üçüncü terimini diziden çıkaralım. Ardından kalan sayıların kısmi toplamlarını hesaplayalım. Bunun için her sayıyı solundaki sayılarla toplayalım.

Şimdi de yukarıda elde ettiğimiz son dizinin her ikinci terimini diziden çıkaralım ve yine dizinin kısmi toplamlarını hesaplayalım. Bu durumda aşağıdaki görseldeki sayıları elde ederiz.

Son satırdaki sayıların, pozitif tam sayıların küpleri şeklinde sıralandığını görebiliriz.

Bu yöntemi pozitif tam sayıların n. kuvvetler dizisini oluşturmak için de kullanabiliriz:

  • Öncelikle pozitif tam sayıları sıralayıp ardından bu sayılardaki her n. terimi diziden çıkaralım ve kısmi toplamlar dizisini bulalım.
  • Ardından kısmi toplamlar dizisinin her (n-1). terimini diziden çıkaralım ve yine dizinin kısmi toplamlarını hesaplayalım.
  • Bu şekilde yöntemi devam ettirdiğimizde elde edeceğimiz son dizi, pozitif tam sayıların n. kuvvetleri olacaktır.

Yukarıdaki yöntemde görüldüğü gibi elde edilen dizilerden çıkardığımız terimler hep eşit aralıklıdır. Yani küpler dizisini oluşturmak için birinci adımda pozitif tam sayılar dizisinin her 3. terimini diziden çıkardık.

Peki sizce dizilerden eşit aralıklı terimleri çıkarmak yerine artan aralıklı terimleri çıkarırsak ne olur?  

Moessner teoreminin genelleştirilmiş hâli olarak bilinen bu durumda da özel bir sayı dizisi oluşturulur. Pozitif tam sayılardan terim silmeye 1’den başlayarak atladığımız terim sayısını birer artıralım ve kalan sayıların kısmi toplamlarını hesaplayalım.

Aynı şekilde yönteme devam ettiğimizde aşağıdaki sayıları elde ederiz.

Son durumda, sol üstten sağ alta doğru sıralanan sayılar pozitif tam sayıların faktöriyelleridir.

Moessner teoremi ve onunla ilgili başka bir yöntemi öğrendik. Siz de kendi yönteminizle anlamlı sayı dizileri üretebilirsiniz.

Kaynaklar:

  • https://www.cs.cornell.edu/~kozen/Papers/MoessnerNuprl.pdf
  • https://freethoughtblogs.com/intransitive/2021/07/19/math-rules-the-moessner-miracle-is-way-cool/
  • https://thatsmaths.com/2017/09/14/moessners-magical-method/
Konu
Sayılar

paylaş

En Çok Okunan Makaleler

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

Duyurular • 12-05-2025

Chandra, Yeni Tip Kozmik Nesneden Gelen Düzenli Sinyaller Tespit Etti

Haberler • 30-05-2025

Lise Öğrencileri İçin 2025 Yılı TÜBİTAK Bilim Kamplarına Katılım Başvuruları Başladı!

Duyurular • 02-01-2025

Pestisit Nedir? Pestisitler Zararlı mıdır?

Haberler • 30-04-2025

Kozmik Gezegen Otopsisi: Yıldızına Yaklaşarak Atmosferine Dalan Gezegen

Gökbilim • 29-04-2025

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: “Antarktika Hikâyeleri”

Duyurular • 24-04-2025

Gökyüzünde Gezegen Şöleni

Haberler • 25-01-2025

Keçilerin Göz Bebekleri Neden Dikdörtgen Şeklindedir?

Soru - Cevap • 15-02-2025

Astronot Suni Williams Uzay Yürüyüşünde Rekor Kırdı

Haberler • 31-01-2025

Meşhur Matematik Problemi: ‘‘Taşınan Kanepe Problemi’’ Çözüldü

Haberler • 30-01-2025

Bilim Genç Logo
Tekrardan Hoşgeldiniz!

Bilim Genç’in kozmik derinliklerinde yolculuğa başlamak için giriş yapın.

Bir hesabınız yok mu? Üye olun

Sayfayı Paylaş
Twitter'da paylaş telegram'da paylaş Whatsapp'da paylaş facebook'da paylaş
Bağlantıyı kopyala
baylaş