logo
Menü
Giriş yap Üye ol
  • Anasayfa Anasayfa
Popüler Bilim

Popüler Bilim

Soru - Cevap

Soru - Cevap

Tasarla ve Yap

Tasarla ve Yap

Deneyler

Deneyler

Bilim Genç TV

Bilim Genç TV

Gökbilim

Gökbilim

Yeryüzü

Yeryüzü

Sesli Yayın

Sesli Yayın

Bilim Çizgi

Bilim Çizgi

Periyodik Tablo

Periyodik Tablo

Yeryüzü

Bunu Biliyor muydunuz?

Yarışmalar

Yarışmalar

  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

logo
Arama
Giriş yap
  • Popüler Bilim Popüler Bilim
  • Soru - Cevap Soru - Cevap
  • Tasarla ve Yap Tasarla ve Yap
  • Deneyler Deneyler
  • Bilim Genç TV Bilim Genç TV
  • Yarışmalar Yarışmalar
  • Gökbilim Gökbilim
  • Yeryüzü Yeryüzü
  • Sesli Yayın Sesli Yayın
  • Bilim Çizgi Bilim Çizgi
  • Bunu Biliyor muydunuz? Bunu Biliyor muydunuz?
  • Periyodik Tablo Periyodik Tablo
  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

Çivi Kullanılmadan Yapılan Bir Köprü mü? Cambridge Matematik Köprüsü

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: Uzayı ve Yıldızları Neden Araştırıyoruz?

Dijital Obez miyim? Dijital Araçların Aşırı Kullanımı Yaşam Memnuniyetimizi Azaltıyor!

Tek Sağlık Nedir?

Geri Dönüştürülmüş Plastik Gerçekten Çevre Dostu mu?

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: Sıfırın Altında Bilim: Antarktika ve Arktik Maceraları

Kadınlar Erkelerden Daha Fazla Uykuya mı İhtiyaç Duyuyor?


Uyuz Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Ayşenur Okatan
20/11/2023

Dünya genelinde her yıl en az 400 milyon insan uyuz hastası oluyor.

Uyuz Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

May Thawdar Aung/ iStock.com

Uyuz Nedir?

Uyuz, Latince Sarcoptes scabiei von hominis olarak adlandırılan böceğin neden olduğu bulaşıcı bir deri hastalığıdır. Hastalığa neden olan böceğe uyuz böceği veya kaşıntı akarı denir. Uyuz böceği, parazitik bir canlıdır. Yani başka canlıdan beslenerek yaşar. Boyları oldukça küçüktür; 0,3 ile 0,5 milimetre arasında değişir. Çıplak gözle görülemezler. Uçamaz veya zıplayamazlar.

uyuz böceği

Wiki Commons

Uyuz böceği

Uyuz Hastalığı Nasıl Ortaya Çıkar?

Uyuz hastalığı, uyuz böceğinin cilde girip derinin üst katmanına yuva yaparak derinin altına yumurtalarını bırakmasıyla ortaya çıkar. Uyuz ciltte yaraların yanı sıra kan dolaşımı enfeksiyonu, kalp hastalığı ve böbrek sorunları gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Büyütmek için görsele tıklayın.

Uyuz böceği hastalığı

Çizim: Umut Aybek

Uyuz Hastalığının Belirtileri Neler?

Uyuzun en sık görülen belirtileri arasında yoğun kaşıntı ve sivilce benzeri deri döküntüsü yer alır. Kaşıntı ve döküntüler özellikle bilek, dirsek, koltuk altı, parmak araları, bel, kemer çizgisi ve kalça başta olmak üzere vücudun büyük bir kısmında görülebilir. Döküntü ayrıca küçük kabarcıklar şeklinde de olabilir. Döküntüyü kaşımak ciltte yaralara yol açabilir.

Büyütmek için görsele tıklayın.

uyuz yaraları

Çizim: Umut Aybek

Ciltte küçük yuvalar da görülebilir. Bu yuvalar dişi uyuz böceğinin derinin hemen altında tünel açması nedeniyle oluşur.

Bebeklerde ve küçük çocuklarda özellikle baş, yüz, boyun, avuç içi ve ayak tabanlarını etkileyen uyuz hastalığı yetişkinlerde ve büyük çocuklarda daha az görülür.

uyuz hastalığı

Ism/Science Photo Library

Uyuz hastalığının deride oluşturduğu yara

Uyuz Hastalığının Belirtileri Ne Kadar Sürede Görülür?

Eğer kişi daha önce hiç uyuz geçirmemişse belirtilerin ortaya çıkması 4-8 hafta sürebilir. Uyuz bulaşmış bir kişinin, henüz belirtileri olmasa bile, bu süre zarfında uyuz bulaştırabileceğini unutmamak gerekir.

Daha önce uyuz geçirmiş bir kişide belirtiler genellikle maruz kalındıktan 1-4 gün sonra ortaya çıkar.

Uyuz Böceği Ne Kadar Süre Yaşar?

Uyuz böceği insan üzerinde 1-2 ay kadar yaşayabilir. İnsan derisinden uzakta ise 2-3 günden fazla yaşayamaz. 10 dakika boyunca 50 °C sıcaklığa maruz bırakılırsa ölür.

Uyuzdaki kızarıklık ve kaşıntı, tedavi başarılı olsa ve tüm akarlar ve yumurtalar öldürülse bile tedaviden sonra birkaç hafta devam edebilir.

Büyütmek için görsele tıklayın.

uyuz böceğinin çoğalması

Çizim: Umut Aybek

Uyuz Hastalığı Nasıl Bulaşır?

Uyuz böceği genellikle uyuz hastası olan bir kişiyle doğrudan, uzun süreli, ciltten cilde temas yoluyla bulaşır.

Dünya genelinde görülebilen ve tüm insanları etkileyebilen uyuz hastalığı özellikle yakın vücut ve cilt temasının sık olduğu kalabalık ortamlarda hızla yayılır.

Huzurevleri, uzun süreli bakım tesisleri ve hapishane gibi kurumlar genellikle uyuz salgınlarının görüldüğü yerlerdir.

Uyuz Hastalığından Nasıl Korunulur?

Uyuz hastalığından korunmanın en temel yolu, uyuz hastalığı bulaşmış kişi ve bu kişinin kullandığı giysi, havlu veya yatak takımı gibi eşyalar ile cilt temasından kaçınmaktır. Ayrıca hastalıktan korunmak için seyahatlerde kişisel yatak örtüsü ya da yastık kılıfının da kullanılması öneriliyor.

Uyuz Hastalığının Tedavisi Var mı?

Uyuz hastalığı tedavi edilebilir. Uyuz tedavisinde kullanılan ürünlere uyuz akarlarını öldürdükleri için “uyuz öldürücüler” denir. Bu ürünlerden bazıları uyuz böceğinin yumurtalarını da öldürür. İnsandaki uyuz hastalığını tedavi etmek için kullanılan uyuz ilaçları yalnızca doktor reçetesiyle alınır.

Doktor ve eczacı tarafından sağlanan, kutuda bulunan veya etikette yazılı olan talimatlara dikkatle uyulması gerekir. Yetişkinler ve daha büyük çocuklar tedavi edilirken, boyundan ayak parmaklarına kadar vücudun tüm bölgelerine uyuz kremi veya losyonu uygulanır. Bebeklerin ve küçük çocukların tedavisinde krem veya losyon aynı zamanda baş ve boyna da uygulanır. İlaç, yıkanmadan önce önerilen süre boyunca vücutta bırakılmalıdır. Tedaviden sonra temiz kıyafetler giyilmelidir.

uyuz sonucu oluşan derideki döküntü

Stefan Sollfors / Alamy Stock Photo

Uyuz sebebiyle deride oluşan döküntü

Enfekte olan kişinin yanı sıra aile bireylerine özellikle de enfekte olan kişiyle uzun süre temasta bulunanlara da tedavi önerilir. Kaşıntı tedaviden sonra 2-4 haftadan daha uzun sürerse veya yeni yuvalar veya döküntüler ortaya çıkmaya devam ederse yeniden tedavi gerekebilir.

Uyuz Böceğini Eşyalarımdan Nasıl Temizleyebilirim?

Uyuz hastalığı taşıyan bir kişinin kullandığı yatak takımları, giysiler ve havlular gibi eşyalar, sıcak suda makinede yıkanarak veya kuru temizleme yoluyla uyuz böceğinden arındırılabilir. Yıkanamayan ya da kuru temizleme yolu ile dezenfekte edilemeyen eşyalar en az 72 saat süreyle herhangi bir vücut temasından uzaklaştırılarak uyuz böceğinden arındırılabilir.

Kaynaklar:

  • Day, I. ve ark., “Answer: Can you identify this condition?”, Canadian Family Physician, Cilt 59, Sayı 8, s.854-855, 2013.
  • https://www.cdc.gov/parasites/scabies/gen_info/faqs.html#:~:text=I%20treat%20myself%3F-,What%20is%20scabies%3F,a%20pimple%2Dlike%20skin%20rash.
  • https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/scabies
  • https://www.rivm.nl/en/scabies/preventing-scabies
Konu
Sağlık

paylaş

En Çok Okunan Makaleler

Lise Öğrencileri İçin 2025 Yılı TÜBİTAK Bilim Kamplarına Katılım Başvuruları Başladı!

Duyurular • 02-01-2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

Duyurular • 12-05-2025

Chandra, Yeni Tip Kozmik Nesneden Gelen Düzenli Sinyaller Tespit Etti

Haberler • 30-05-2025

Pestisit Nedir? Pestisitler Zararlı mıdır?

Haberler • 30-04-2025

Kozmik Gezegen Otopsisi: Yıldızına Yaklaşarak Atmosferine Dalan Gezegen

Gökbilim • 29-04-2025

Gökyüzünde Gezegen Şöleni

Haberler • 25-01-2025

Keçilerin Göz Bebekleri Neden Dikdörtgen Şeklindedir?

Soru - Cevap • 15-02-2025

Astronot Suni Williams Uzay Yürüyüşünde Rekor Kırdı

Haberler • 31-01-2025

Meşhur Matematik Problemi: ‘‘Taşınan Kanepe Problemi’’ Çözüldü

Haberler • 30-01-2025

Anadolu Parsının En Net Görüntüsü Kaydedildi

Haberler • 07-12-2024

Bilim Genç Logo
Tekrardan Hoşgeldiniz!

Bilim Genç’in kozmik derinliklerinde yolculuğa başlamak için giriş yapın.

Bir hesabınız yok mu? Üye olun

Sayfayı Paylaş
Twitter'da paylaş telegram'da paylaş Whatsapp'da paylaş facebook'da paylaş
Bağlantıyı kopyala
baylaş